روشهای توانبخشی بیماری ام اس (MS) چیست؟
پارسینه: بروز مشکل در کنترل عضله و ضعف عضلانی در بیماری مالتیپل اسکلروزیس شایع است و بر نحوه راه رفتن شما و تکان دادن و استفاده از سایر نقاط بدن تاثیر میگذارد به نحوی که ممکن است شما به یادگیری مجدد نحوه انجام کارهای خود که قبلا به راحتی انجام میدادید از قبیل راه رفتن، لباس پوشیدن یا واضح صحبت کردن نیاز داشته باشید.
روشهای توان بخشی مختلف از قبیل کار درمانی ، فیزیوتراپی یا توان بخشی شناختی وجود دارد که میتواند به شما برای یادگیری مهارتهای جدید و همچنین تقویت ارتباطات جدید بین سلولهای عصبی کمک کند. در بدن همه ما سلولهای تولید کننده نورون وجود دارد. هنگامی که ما از یک نقطه از مغز استفاده میکنیم ارتباط بین سلولهای عصبی قوی تر میشود. دنبال کردن برنامه توان بخشی با هدف بهبود عملکرد روزانه و تقویت شبکههای عصبی به امید محافظت از آنها در برابر عوارض حاصل از ام اس توصیه میشود.
ام اس چیست؟
اس ام اس یک نوع بیماری در سیستم اعصاب مرکزی است. در این اختلال سیستم عصبی به سلولهای مغز و نخاع حمله میکند و غلاف میلین که از رشتههای عصبی محافظت میکنند را از بین میبرد در نتیجه آسیب ایجاد شده بر روی نحوه ارسال سیگنالهای الکتریکی اعصاب نخاع و مغز تاثیر میگذارد. علت بروز ام اس مشخص نیست اما محققان فکر میکنند که عوامل محیطی و ژنتیکی در بروز بیماری تاثیر دارد. اس ام اس در میان زنان شایع تر از مردان است و معمولاً علائم و نشانههای آن برای اولین بار بین سنین ۲۰ تا ۵۰ سال خود را نشان میدهد با این حال این بیماری میتواند در افراد جوان تر یا مسن تر نیز به وجود بیاید.
علائم و نشانههای ام اس چیست؟
علائم و نشانههای ام اس میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برخی از افراد در مقایسه با سایرین علائم و نشانههای شدیدتری را تجربه میکنند. برخی از علائم و نشانههای ام اس به شرح زیر میباشد:
- اختلال در عملکرد مثانه
- اختلال در دفع مدفوع
- افسردگی و سایر تغییرات خلق و خو
- بروز مشکل در راه رفتن یا تعادل
- خستگی
- فلج و درد عصب، احساس سوختگی، احساس سرما و گرما، سوزن سوزن شدن، خارش و بی حسی
- بروز مشکلات شناختی، اختلال در فکر کردن و حافظه
- اختلالات خواب
- اسپاسم، سفتی و تکان خوردن غیر ارادی عضلات
- اختلال در صحبت کردن و بلعیدن مواد غذایی
- لرزش غیر قابل کنترل برخی از نقاط بدن
- مشکلات بینایی
انواع ام اس
به طور کلی انواع ام اس به چهار نوع تقسیم میشود که به شرح زیر میباشد:
- اس ام اس کننده فروکش کننده به وضعیتی گفته میشود که دورههای بروز آن یا بدتر شدن علائم آن مشخص نیست. هر دوره عود بیماری با یک مرحله فروکش کنندگی علائم همراه است و بیمار به طور کامل یا جزئی بهبود پیدا میکند و دوباره وضعیت او بدتر میشود. اکثر افرادی که دچار ام اس هستند اغلب این نوع ام اس در آنها تشخیص داده میشود.
- اس ام اس پیشرونده وضعیتی است که روند بدتر شدن علائم آهسته اما تدریجی است و دارای دورههای عود و فروکش کنندگی نیست.
- اس ام اس پیشرونده ثانویه وضعیتی است که به مرحله پیشرفت و ناتوانی میرسد و دارای دوره عود بیماری نیست.
- در اس ام اس پیشرونده عود کننده روند بدتر شدن روند بدتر شدن علائم از همان ابتدا به آهستگی انجام میشود و گاهی اوقات نیز بیماری عود میکند.
توان بخشی ام اس چیست؟
درمان ام اس معمولا شامل استفاده از برخی داروها و توان بخشی است. دو نوع درمان دارویی برای این اختلال وجود دارد که به شرح زیر میباشند:
- داروهای تغییر دهنده سیر بیماری باعث میشوند که تعداد دفعات عود بیماری کاهش پیدا کند و در کند کردن روند پیشرفت بیماری نقش دارند.
- داروهای بهبود دهنده علائم تاثیری بر روند بیماری ندارند اما به کنترل و تسکین علائم و نشانههای ام اس کمک میکنند.
شروع برنامه توان بخشی
برنامه توان بخشی با ارزیابی نحوه انجام فعالیتهای روزمره و سایر فعالیتهای خاص از قبیل صحبت کردن شروع میشود. پزشک به انجام تست ارزیابی عملکرد مستقل میپردازد تا بتواند به این نتیجه برسد که بیمار برای انجام کارهای روزمره خود به چه مقدار کمک نیاز دارد. به عبارتی سطح نیاز به کمک در او برای انجام کارهایی مانند خود آرایی، لباس پوشیدن، راه رفتن بالا و پایین رفتن از پلهها، دوش گرفتن و از حمام بیرون آمدن، مشکلات شناختی از قبیل حل مسئله و حافظه چقدر است تا بتواند بر این اساس یک برنامه توان بخشی خاص را برای تنظیم کند که پاسخگوی نیازهای خاص او باشد. هدف از توان بخشی در افراد مبتلا به ام اس کاهش ناتوانی جسمانی و کمک به آنها برای ادامه زندگی به صورت مستقل و به کمک توانایی فعلی آنها است.
فیزیوتراپی در بیماران مبتلا به ام اس
متخصص فیزیوتراپی میتواند به بهبود تعداد زیادی از مشکلاتی که به دنبال بیماری ام اس به وجود میآیند بپردازد. برخی از خدماتی که توسط متخصص فیزیوتراپی به بیماران مبتلا به ام اس توصیه میشود به شرح زیر میباشند:
- طراحی یک برنامه ورزشی مناسب
- کمک به بهبود و حفظ حالت بدن
- کنترل درد
- کشش عضلات سفت بدن
- کنترل مشکلات حرکتی
- استفاده از وسایل ارتوپدی مناسب
- استفاده از محصولات خنک کننده
- انجام دادن تمرینات ورزشی برای افزایش سرعت حرکات دست
- کمک به بهبود مشکلات تعادل
- باز آموزی مثانه
- آموزش نحوه استفاده از عصا، واکر، اسکوتر و ویلچر
کار درمانی در افراد مبتلا به ام اس
معمولا متخصص کار درمانی تکمیل کننده فیزیوتراپی است. متخصص فیزیوتراپی اغلب بر روی تقویت عضلات و بهبود انعطاف پذیری بدن تمرکز دارد. متخصص کار درمانی بر روی یافتن روشهای ساده برای انجام کارهای روزمره تاکید میکند به عنوان مثال متخصص کار درمانی میتواند به شما در موارد زیر کمک نماید:
- یافتن روشهایی برای انجام امور کاری در منزل، در محل کار و یا هر مکان دیگر
- یادگیری نحوه ذخیره کردن انرژی در هنگام خسته شدن
- برنامه ریزی در خصوص زمان مناسب برای کار کردن و استراحت کردن
- کمک به انتخاب و استفاده از وسایل مخصوص حرکت
- ارزیابی و بهبود میزان ایمنی منزل
گفتار درمانی در افراد مبتلا به ام اس
همان طور که بیماران مبتلا به ام اس ممکن است کنترل برخی از عضلاتی که در راه رفتن نقش دارند را از دست بدهند برخی از آنها کنترل عضلاتی که در صحبت کردن دخیل هستند را از دست خواهند داد و به این ترتیب دچار مشکل تکلم خواهند شد. گفتار درمانی میتواند به این بیماران کمک کند دوباره کنترل عضلات مربوط به صحبت کردن را به دست بیاورند و به این ترتیب واضح تر صحبت نمایند. این نوع آموزش به آنها برای بهبود توانایی بلعیدن کمک میکند زیرا برای غذا خوردن از تعداد زیادی از عضلاتی استفاده میشود که در صحبت کردن نقش دارند.
توان بخشی شناختی در بیماران مبتلا به ام اس
مشکلات شناختی بزرگترین دلیلی است که باعث میشود افراد مبتلا به ام اس کار خود را رها کنند. این اختلالات که با بیماری ام اس ارتباط دارند شامل مواردی از قبیل از دست دادن حافظه، مشکل در به خاطر آوردن اشیا و اسامی، ناتوانی در تشخیص زمان یا انجام کارهای پیچیده و مشکل در تمرکز کردن و مشکل در انجام کارهای چند وجهی است. توان بخشی شناختی با استفاده از برخی از استراتژیهایی که باعث کاهش تاثیرات ناتوانی شناختی میشود به افراد مبتلا به اس ام اس کمک مینماید. توان بخشی شناختی میتواند شامل یادگیری نحوه استفاده از گوشی موبایل با استفاده از یادآور یا آموزش نحوه انجام دادن چندین کار در آن واحد باشد.
ارسال نظر