بازار کار رشته ی مدیریت بازرگانی و درآمد کارشناس بازرگانی در ایران چطور است؟

آیا شما نیز می‌خواهید در رشته مدیریت بازرگانی ادامه تحصیل دهید؟ آیا می‌خواهید آینده شغلی خود را با کار در حوزه مدیریت بازرگانی بسازید؟ در این صورت ممکن است سؤالات مختلفی درباره گرایش های مدیریت بازرگانی، رشته های مدیریتی در حوزه‌های مالی و اقتصادی، لیست دانشگاه های برتر و نیز بازار کار گرایش های مدیریت بازرگانی، ذهن شما را به خود مشغول کرده باشند. چراکه این موضوع کاملاً طبیعی و منطقی است که شما در کنار در نظر گرفتن علاقه خود برای انتخاب یک رشته یا شغل، به موارد دیگری نیز توجه کنید. به همین دلیل نیز در این مطلب با طرح این سؤال که: «بازار کار رشته ی مدیریت بازرگانی و درآمد کارشناس بازرگانی در ایران چطور است؟»، به معرفی رشته مدیریت بازرگانی و بررسی بازار کار و درآمد این رشته در ایران و خارج از کشور خواهیم پرداخت.

معرفی رشته مدیریت بازرگانی

شناسایی فرصت‌های جدید در بازار کار داخلی و خارجی، یکی از مهم‌ترین موضوعات موردتوجه در کسب‌وکارهای مختلف است. درنتیجه شرکت‌های مختلف با استخدام کارشناس، کارمند و مدیر بازرگانی، می‌کوشند تا ضمن کسب شناخت دقیقی از فرصت‌های کسب‌وکار، با مشتریان و سازمان‌های مختلف نیز ارتباط مناسبی برقرار کنند.

یک فارغ‌التحصیل رشته مدیریت بازرگانی با به‌کارگیری روش‌های درست تحقیق بازار، به توسعه فعالیت‌های شرکت‌ها نیز کمک می‌کند. این فارغ التحصیلان با به‌کارگیری اصول و فنون مذاکره و بازاریابی، با تأمین‌کنندگان مواد اولیه مذاکره کرده و مواد یا تجهیزات اولیه را با قیمتی مناسب برای یک شرکت تهیه می‌کنند. به‌طورکلی می‌توان گفت که تجارت داخلی و خارجی کسب‌وکارها، تنها با کمک افراد شاغل در حوزه مدیریت بازرگانی امکان‌پذیر است.

گرایش های مدیریت بازرگانی

امکان ادامه تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد. بر طبق اطلاعاتی که در دفترچه ثبت‌نام آزمون مقطع کارشناسی ارشد سال 1401 آورده شده است، رشته مدیریت بازرگانی یکی از گرایش های مدیریت محسوب می‌شود. برخی دیگر از رشته های مدیریتی در مجموعه مدیریت عبارت‌اند از: مدیریت دولتی، مدیریت صنعتی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت تکنولوژی و مدیریت مالی. گرایش های مدیریت بازرگانی عبارت‌اند از:

• گرایش بازاریابی
• بازرگانی بین‌المللی
• تجارت الکترونیکی
• مدیریت استراتژیک
• بازرگانی داخلی
• کارآفرینی

در ادامه درباره برخی از گرایش های مدیریت بازرگانی توضیحات بیشتری آورده شده است.

گرایش بازاریابی

بازاریابی این امکان را به کسب‌وکارهای مختلف می‌دهد تا با فروش بیشتر محصولات و خدمات خود، توسعه یافته و بازارهای فروش خود را نیز گسترش دهند. امروزه روش‌های بازاریابی تغییرات فراوانی داشته و بازاریابی آنلاین به یک نیاز اساسی در کسب‌وکارها تبدیل شده است.

به همین دلیل نیز گرایشی از رشته مدیریت بازرگانی به حوزه بازاریابی اختصاص یافته است. در گرایش بازاریابی، به شناخت شیوه‌های نوین بازاریابی و آشنایی با مباحث تئوری در رشته مدیریت بازرگانی پرداخته می‌شود.

بازرگانی بین‌المللی

یکی دیگر از حوزه‌های موردتوجه در رشته مدیریت بازرگانی در ارتباط با مسائل صادرات و واردات محصولات است. در حقیقت بازرگانی بین‌المللی به بخشی از مسائل تجارت اختصاص پیدا می‌کند که مربوط به خریدوفروش کالاها فراتر از مرزهای یک کشور است. علاوه بر صادرات و واردات، بیمه و امور گمرکی نیز جزء موضوعات موردتوجه در گرایش بازرگانی بین‌المللی هستند.

تجارت الکترونیکی

با گسترش روزافزون شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت، خریدوفروش کالاها و خدمات نیز به شیوه‌های اینترنتی گسترش یافته است. در حقیقت تجارت الکترونیکی موجب شده است تا مبادلات اقتصادی راحت‌تر انجام شوند. باتوجه‌به اهمیت این شیوه از تجارت، یکی از گرایش های مدیریت بازرگانی نیز به این حوزه اختصاص یافته است. برخی از مباحث موردتوجه در گرایش تجارت الکترونیکی عبارت‌اند از:

• مدیریت تبلیغات و برند
• مدیریت رفتار مصرف‌کننده
• طراحی و مدیریت کسب‌وکار الکترونیکی
• قوانین و مسائل حقوقی تجارت و بازاریابی الکترونیکی

دانشگاه های برتر ایرانی در رشته مدیریت بازرگانی

یکی از ملاک‌های بسیار مهم برای ادامه تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی که معمولاً دانشجویان به آن توجه ویژه‌ای دارند، رتبه دانشگاه‌‌ها در نظام‌های رتبه‌بندی معتبر بین‌المللی است. بر اساس نظام رتبه‌بندی تایمز (times higher education) در سال 2022 میلادی، 13 دانشگاه ایرانی در بین 1000 دانشگاه برتر جهان در حوزه مدیریت و کسب‌وکار قرار دارند. در جدول زیر، اسامی و رتبه دانشگاه های برتر ایرانی در حوزه مدیریت و کسب‌وکار آورده شده است:

رتبه در ایران	رتبه در جهان	نام دانشگاه
1	400-351	دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
2	500-401	دانشگاه صنعتی شریف
3	600-501	دانشگاه صنعتی امیرکبیر
4	600-501	دانشگاه علوم پزشکی ایران
5	600-501	دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد
6	600-501	دانشگاه محقق اردبیلی
7	800-601	دانشگاه علم و صنعت ایران
8	800-601	دانشگاه کاشان
9	800-601	دانشگاه کردستان
10	800-601	دانشگاه تبریز
11	1000-801	دانشگاه شهید بهشتی
12	1000-801	دانشگاه شیراز
13	1000-801	دانشگاه تهران

ویژگی‌های لازم برای استخدام در فرصت های شغلی مدیریت بازرگانی

برای اینکه بتوانید رزومه‌ای جذاب برای کارفرمایان بنویسید، بهتر است بخش مربوط به ویژگی‌ها و مهارت‌های لازم برای استخدام در رشته مدیریت بازرگانی را نیز موردتوجه ویژه‌ای قرار دهید. مخصوصاً چنانچه سابقه کاری کمتری دارید، تقویت مهارت‌های موردنیاز برای استخدام در یکی از گرایش های مدیریت بازرگانی می‌تواند تأثیری قابل‌توجهی در فرایند کاریابی شما داشته باشد.

ذکر این نکته ضروری است که یک کارفرما ممکن است تنها روی برخی از مهارت‌های کارجویان تأکید بیشتری داشته باشد. در ادامه این مطلب به‌منظور آشنایی بیشتر شما با ویژگی‌های موردنظر اغلب کارفرمایان، لیستی از مهارت‌ها و توانمندی‌های موردنیاز برای استخدام در رشته مدیریت بازرگانی آورده شده است:

• درک بالا از رفتار و ساختار سازمانی
• تفکر انتقادی و تحلیلی
• خلاقیت در حل مسائل مختلف
• امکان کار در شرایط پراسترس
• قدرت تصمیم‌گیری
• توانایی در برقراری ارتباط نوشتاری و گفتاری
• توانایی و علاقه برای پژوهش و تفسیر داده‌های مالی و اقتصادی
• مدیریت زمان، پروژه‌ها و منابع
• توانایی در درک علت‌ها و آثار تغییرات اقتصادی و سایر تغییرات خارجی
• توانایی شرکت در کار گروهی
• فعال و باانگیزه
• مسئولیت‌پذیری
• آشنایی با زبان انگلیسی
• آشنایی با مجموعه نرم‌افزارهای آفیس
• توانایی بازاریابی و جذب مشتریان
• آشنایی به امور حمل و ترخیص
• توانایی مستند‌سازی مدارک
• آشنایی با اصول تجارت بین‌الملل
• آشنایی با اصول حمل‌ونقل بین‌المللی
• شناخت کافی از سازمان‌های دولتی مانند سازمان صنعت و معدن، دفتر مقررات واردات و صادرات، گمرک ایران و...

به‌عنوان‌مثال یک فارغ‌التحصیل رشته مدیریت بازرگانی باید بتواند در کارهای گروهی شرکت کرده و ارتباط خوبی با همکاران برقرار کند. این فارغ التحصیلان باید بتوانند به‌خوبی با شخصیت‌های مختلف تعامل داشته و روابط سازنده‌ای با دیگران برقرار کنند.

شرح وظایف در رشته مدیریت بازرگانی

یک فارغ‌التحصیل رشته مدیریت بازرگانی ممکن است در فرصت‌های شغلی مختلفی مشغول به کار شود. ممکن است از این فارغ التحصیلان درخواست شود تا در بخش بازاریابی به شرکت کمک کنند. همچنین به‌منظور یافتن راهکارهایی که منجر به کاهش هزینه‌های شرکت می‌شوند، ممکن است تجزیه‌وتحلیل بودجه نیز بخشی از وظایف و مسئولیت‌های این فارغ التحصیلان باشد.

بنابراین باتوجه‌به فرصت شغلی، وظایف و مسئولیت‌های در نظر گرفته شده در رشته مدیریت بازرگانی نیز ممکن است متفاوت باشند. به‌طورکلی برخی از وظایف و مسئولیت‌های موردتوجه در رشته مدیریت بازرگانی عبارت‌اند از:

• بررسی، تهیه و تنظیم قراردادها
• کنترل و تأیید قراردادها
• کمک به کارکنان برای رسیدن به بالاترین سطح بهره‌وری
• آموزش کارکنان جدید
• برنامه‌ریزی برای شرکت در رویداد‌ها
• تهیه گزارش از فعالیت‌های انجام‌شده
• جمع‌آوری اطلاعات از بازار با استفاده از روش‌های مناسب
• انجام مکاتبات، نامه‌نگاری و برقراری ارتباط با طرف‌های داخلی یا خارجی
• بررسی قیمت تمام‌شده کالاها
• استعلام قیمت مواد اولیه از شرکت‌های تأمین‌کننده
• خرید مواد اولیه شرکت و پیگیری امور مربوطه

بازار کار رشته مدیریت بازرگانی و آینده شغلی

یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب رشته افراد برای ادامه تحصیل، در نظر گرفتن وضعیت بازار کار و درآمد آن رشته است. چراکه اغلب دانشجویان به‌منظور دستیابی به فرصت‌های استخدامی بهتر و با درآمد بالاتر، اقدام به ثبت‌نام در دانشگاه‌ها کرده و به دنبال کسب مدارک تحصیلی دانشگاهی هستند. به همین دلیل در این بخش قصد داریم تا به بررسی بازار کار رشته مدیریت بازرگانی در ایران بپردازیم.

با اخذ مدرک کارشناسی در رشته مدیریت بازرگانی می‌توانید فرصت استخدام در شرکت‌ها و صنایع مختلف را پیدا کنید؛ بنابراین انتخاب‌های متعددی برای یک کارشناس مدیریت بازرگانی جهت استخدام در شرکت‌ها وجود دارد. برخی از فرصت‌های شغلی که فارغ‌التحصیلان گرایش های مدیریت بازرگانی می‌توانند در مسیر شغلی خود انتخاب کنند عبارت‌اند از:

• تحلیلگر آمار
• مشاور کسب‌وکار
• تحلیلگر کسب‌وکار
• مدیر توسعه کسب‌وکار
• مشاور مدیریت
• مدیر پروژه
• کارگزار بورس
• مدیر زنجیره تأمین
• کارشناس فروش
• کارشناس بازرگانی خارجی
• مدیر واحد بازرگانی
• کارشناس صادرات
• کارشناس بازرگانی داخلی

با شرکت در دوره‌های کارآموزی شرکت‌ها و استخدام در فرصت‌های شغلی پاره‌وقت، می‌توانید کسب تجربه کرده و مهارت‌های لازم برای قرارگرفتن در مسیر شغلی دلخواه خود را نیز تقویت کنید. بدین منظور بهتر است با روش‌های کاریابی نیز آشنا شوید. در بخش بعدی توضیحات بیشتری در این زمینه آورده شده است.

کاریابی در رشته مدیریت بازرگانی

برای کاریابی در حوزه ی بازرگانی و یافتن فرصت‌های استخدامی در بازار کار، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید. با مشاهده آگهی‌های استخدام مدیریت بازرگانی در روزنامه‌های کثیرالانتشار، مراجعه به مؤسسات کاریابی و مشاهده فرصت‌های استخدامی در سایت‌های کاریابی، می‌توانید از جدیدترین آگهی‌های استخدام رشته های مدیریتی مطلع شوید.

در این بین سایت‌های کاریابی با انتشار لحظه‌ای آگهی‌های استخدامی، بهترین گزینه برای یافتن فرصت‌های شغلی در زمینه های مختلف ازجمله رشته مدیریت بازرگانی هستند. به‌علاوه امکان ارسال رایگان رزومه برای شرکت‌ها نیز در این سایت‌ها وجود دارد. معمولاً سایت‌های کاریابی امکانات مختلفی دارند که استفاده از این امکانات، فرایند استخدام و کاریابی را برای کارجویان راحت‌تر و سریع‌تر می‌کند.

درآمد رشته مدیریت بازرگانی در ایران

بدون تردید یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد رضایت شغلی، میزان درآمد و حقوق کارکنان است. درنتیجه بسیاری از کارجویان نیز بر اساس حقوق و دستمزدی که یک شغل دارد، نسبت به انتخاب شغل آینده خود اقدام می‌کنند. به همین دلیل، در این بخش به درآمد رشته مدیریت بازرگانی در ایران نگاهی می‌اندازیم. در جدول زیر به تفکیک سطح ارشدیت، درآمد و حقوق افراد مشغول به کار در حوزه بازرگانی برای شهر تهران آورده شده است:

سطح ارشدیت	متوسط درآمد ماهانه در سال 1400
کارمند	4.2 میلیون تومان
کارشناس	5 میلیون تومان
کارشناس ارشد	7.1 میلیون تومان
مدیر	11.1 میلیون تومان

این در حالی است که یک فارغ‌التحصیل رشته مدیریت بازرگانی در سایر شهرهای بزرگ کشور و در سال 1400، متوسط حقوق و درآمد ماهانه‌ای به اندازه 5 میلیون تومان داشته است. همچنین درآمد رشته مدیریت بازرگانی در شهرهای کوچک و در همین سال نیز، مبلغی در حدود 4.7 میلیون تومان در ماه گزارش شده است.

درآمد رشته مدیریت بازرگانی در خارج از کشور

برخی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در رشته های مدیریتی برای یافتن فرصت‌های کاری بهتر، تصمیم می‌گیرند به خارج از کشور مهاجرت کنند. معمولاً چند کشور پیشرفته، بیشتر از سایر کشورها موردتوجه این فارغ التحصیلان هستند. این کشورها به دلیل داشتن جذابیت‌های متعدد برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و متخصصان، هرساله تعداد زیادی از مهاجران را به خود جذب می‌کنند.

کشورهای امریکا، انگلیس، ایتالیا، استرالیا و کانادا، جزء کشورهایی هستند که بیشترین جذابیت را برای مهاجران دارند. البته هزینه‌های زندگی و درآمد در این کشورها، در فرصت‌های شغلی و زمینه های مختلف کاری یکسان نیست. در جدول زیر، متوسط حقوق و درآمد رشته مدیریت بازرگانی در چند کشور پیشرفته آورده شده است:

نام کشور	متوسط درآمد رشته مدیریت بازرگانی در سال
امریکا	61,177 دلار
ایتالیا	50.565 یورو
استرالیا	114,297 دلار
کانادا	71,019 دلار
فرانسه	45 هزار یورو
آلمان	71.686 یورو
انگلیس	38,032 پوند

جالب است بدانید که در کشور انگلیس از هر 10 نفری که در رشته مدیریت بازرگانی فارغ‌التحصیل می‌شوند، 9 نفر فرصت‌های شغلی مانند بازاریابی، کارشناس فروش، مشاور مدیریت و تحلیلگر کسب‌وکار را انتخاب می‌کنند. بنابراین برای انتخاب مسیرشغلی مناسب در سایر کشورها، بهتر است علاوه بر درآمد رشته مدیریت بازرگانی به وضعیت بازار کار فرصت های شغلی در آن کشور نیز توجه کنید.

جمع‌بندی

ازآنجایی‌که رشته مدیریت بازرگانی یکی از رشته‌های دانشگاهی پرطرفدار در ایران است، در این مطلب با بیان این پرسش که: «بازار کار رشته ی مدیریت بازرگانی و درآمد کارشناس بازرگانی در ایران چطور است؟»، کوشیدیم تا ضمن معرفی این رشته و گرایش‌های آن، به فرصت‌های شغلی در بازار کار مدیریت بازرگانی نیز نگاهی بیندازیم. در پایان ذکر این نکته ضروری است که وضعیت بازار کار و درآمد یک حرفه در سال‌های آینده، می‌تواند دچار تغییرات زیادی شود. چراکه عوامل مختلفی در یک منطقه خاص، در رشد فرصت‌های استخدامی مشاغل در آن منطقه نقش دارند؛ بنابراین اگر فقط به آمارهای کنونی از درآمد و حقوق یک شغل توجه کنید، ممکن است نتوانید نتیجه مطلوب و پیش‌بینی شده را در آینده شغلی خود مشاهده کنید. فراموش نکنید که عوامل اصلی در درآمدزایی و پیشرفت شغلی، همان علاقه، انگیزه و استعداد شما است. اگر با علاقه و آگاهی از استعدادهای خود قدم در یک مسیر شغلی بگذارید، بدون تردید موفقیت شغلی نیز در انتظار شما خواهد بود.