.svg)
نقشه انگلیسی‌ها برای دور زدن آسمان ایران چطور لو رفت؟
پارسینه: برخی کارشناسان معتقدند تعرفه پروازهای عبوری از فراز آسمان ایران در مقایسه با رقبایی مانند عراق که ممکن است تحت فشارهای بین المللی به «دامپینگ» روی آورده باشند، دلیل اصلی برای دور زده شدن آسمان ایران توسط پروازهای عبوری است.
تحریریه پارسینه - محمد مهدی حاتمی: پروازهای عبوری از آسمان ایران طی دو سال اخیر به شدت کاهش پیدا کرده، این در حالی است که وزیر راه و شهرسازی، چندی قبل این موضوع را به نقشه یک شرکت انگلیسی برای حذف آسمان ایران از مسیر پرواز شرکت های هواپیمایی مرتبط دانسته بود.
با این حال، محمد اسلامی به جزئیات دقیق این موضوع و اینکه نام این شرکت انگلیسی چیست، اشاره ای نکرده و این ماجرای هنوز هم ابهام آمیز است. در این میان اما برخی کارشناسان معتقدند تعرفه پروازهای عبوری از فراز آسمان ایران در مقایسه با رقبایی مانند عراق که ممکن است تحت فشارهای بین المللی به «دامپینگ» روی آورده باشند، دلیل اصلی برای دور زده شدن آسمان ایران توسط پروازهای عبوری است.
ماجرا از آغاز آغاز شد
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، چندی قبل در حاشیه معارفه رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با تاکید بر اینکه آسمان ایران امن‌ترین فضا در منطقه است، گفته بود: مداخله‌های استکبار جهانی عمدتا از جنس شیطنت است و می‌خواهد کاری کند که ایرلاین‌ها از آسمان ایران استفاده نکنند. قبل از سانحه هواپیمای اوکراینی، شرکت انگلیسی را آوردند و مسیرهایی را در کنار مسیرهای پروازی ایران در منتهی الیه مرز شرقی عراق باز کردند که قیمت‌های بسیار نازلی را ارائه می‌دهد تا ایرلاین‌ها را با مزیت قیمتی از مسیر هوایی ایران حذف کند.
در این میان، وزیر راه و شهرسازی جزئیات دقیق تری در مورد این شرکت انگلیسی و دلایل پشت پرده کنار گذاشته شدن آسمان ایران از مسیر پروازهای بین المللی ارائه نداده است. هر چه باشد اما آمارهای مربوط به پروازهای عبوری از فراز ایران به اندازه کافی گویا هستند.
علی اسدی خمامی، کارشناس روابط بین الملل، در گفتگو با «پارسینه» در این مورد گفت: آسمان ایران به چند دلیل برای عبور هواپیماهای ایرلاین های بین المللی، به خصوص هواپیماهایی که از شرق آسیا یا جنوب خلیج فارس به غرب اروپا یا آمریکا پرواز می کنند، بسیار به صرفه است. دلیل این موضوع هم این است که پرواز از این مسیر کوتاه تر است و هزینه کمتری برای ایرلاین ها خواهد داشت. با این همه، در مقاطع زمانی مختلف و به دلایل گوناگونی که عمدتاً با امنیت پروازها گره خورده اند، ایرلاین های خارجی ترجیح داده اند آسمان ایران را دور بزنند.
وقتی عراقی ها به «دامپینگ» روی آوردند
اسدی ادامه داد: با این همه، آسمان ایران در مقاطعی هم شاهد افزایش پروازهای عبوری بود. به عنوان نمونه، حضور داعش در عراق و اسقاط یک هواپیمای مسافربری در آسمان اوکراین موجب شد پروازهای عبوری بیشتری به سمت آسمان ایران متمایل شوند. با این همه، آسمان عراق سال گذشته بازگشایی شد و بخشی از ایرلاین ها دوباره ترجیح دادند پروازهای شان را از آسمان عراق عبور بدهند.
این کارشناس روابط بین الملل ادامه داد: محاسبه هزینه دریافتی از ایرلاین ها بابت عبور از آسمان کشورها بر اساس ترکیبی از وزن هواپیما و مدت زمان پرواز بر فراز جغرافیای آن کشور محاسبه می شود و متاسفانه تعرفه دریافتی ایران از تعرفه عراقی ها گران تر است و به همین دلیل اکنون ایرلاین های خارجی، آسمان عراق را به آسمان ایران ترجیح می دهند و مثلاً، پروازهای هندی به مقصد اروپا هم به جای آسمان ایران از آسمان عراق عبور می کنند. شاید در این میان تنها هواپیمایی قطر باشد که همچنان به آسمان ایران وفادار است و البته، هواپیمایی امارات هم پروازهای خود به آمریکا را به دلیل هزینه کمتر، همچنان از آسمان ایران عبور می دهد.
اسدی ادامه داد: حال اینکه سخن وزیر راه و شهرسازی مبنی بر نقشه یک شرکت انگلیسی برای دور زدن آسمان ایران ناظر به فشار آمریکا و اروپا به عراق است یا اینکه این کشور در حال «دامپینگ» است، باید در جای خود بررسی شود. موضوع از این جهت هم جالب توجه است که مثلاً هواپیمایی امارات، به عنوان یکی از دو هواپیمایی حامل پرچم در امارات متحده عربی، آسمان ایران را دور می زند، ولی هواپیمایی قطر، به دلیل نزدیکی سیاسی بیشتر قطری ها به ایران، این کار را نمی کند.
او ادامه داد: در واقع، ممکن است دولت های عربی عراق را به نحوی، از جمله با پرداخت سوبسید، تشویق به دامپینگ کرده باشند و یا ایرلاین‌های شان را با پرداخت سوبسید، قانع کرده باشند که به جای آسمان ارزان ایران، از آسمان عراق عبور کنند.
اسدی گفت: در این میان نمی توان از ابعاد داخلی اخذ عوارض از پروازها که آسمان ایران را برای پروازهای عبوری گران تر کرده هم غافل شد. به عنوان نمونه، در ایران، بر خلاف قوانین «ایکائو» (سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی)، شهرداری ها از پروازهای داخلی هم عوارض می گیرند و ایرلاین هم این عوارض را بر روی بلیت هواپیما اضافه می کنند. به همین دلیل پروازهای ایرانی تا حدی گران هستند و می توان حدس زد گران تر بودن تعرفه پروازهای عبوری از آسمان ایران در مقایسه با تعرفه کشورهایی مانند عراق، اصلی ترین عامل برای دور زدن آسمان ایران توسط پروازهای عبوری باشد.
اصلی ترین دلیل کم شدن پروازهای عبوری از آسمان ایران توطئه جهانی به سرکردگی امریکاست تا کشورمان را تحت فشار قرار دهد که از مواضع اصولی خود کوتاه بیاید.