بازداشت شاهزادگان سعودی؛ خنثی کردن کودتا یا پیچاندن گوش منتقدان؟

به گزارش «پارسینه»، دو روز پس از بازداشت شماری از شاهزادگان برجسته سعودی و گمانه‌زنی‌های مختلف درباره علل و عوامل آن، همچنان خبر‌های تازه‌ای منتشر می‌شود.

خبرگزاری رویترز در گزارشی که با استناد به گفته‌های منابع آگاه تهیه کرده است، هدف محمد بن سلمان، ولیعهد، از بازداشت‌های اخیر را ارسال پیامی به شاهزادگان دانسته است مبنی بر این که راه او برای رسیدن به تاج و تخت را سد نکنند.

رویترز به نقل از منابع آگاه نوشته است است هدف دوره تازه سرکوب، شاهزاده احمد بن عبدالعزیز، برادر ملک سلمان و یکی از سه عضو شورای بیعت است که در سال ۲۰۱۷ با ولایت عهدی محمد بن سلمان مخالفت کرده بود.

دو نفر دیگر از اعضای شورای بیعت که در سال ۲۰۱۷ با ولایت عهدی بن سلمان مخالفت کرده بودند جوانتر از احمد و کمتر شناخته شده هستند. یکی از آن‌ها خارج از کشور زندگی می‌کند.

چهار منبع آگاه دارای نسب سلطنتی گفته اند هدف این اقدام اطمینان خاطر از تعهد خاندان آل سعود بوده است که پیش از مرگ یا برکناری احتمالی پادشاه، زمزمه‌های نارضایتی در میان آنها وجود داشته است.

احمد ۷۸ ساله روز جمعه به همراه محمد بن نایف، ولیعهد پیشین، بازداشت شد. دو منبع آگاه گفته اند پسر احمد به نام نایف و برادر محمد به نام نواف هم از جمله بازداشت شدگان هستند.

شاهزادگان بازداشت شده در ویلا‌های سلطنتی در ریاض نگهداری می‌شوند و برخی از آن‌ها توانسته اند با خانواده هایشان تماس بگیرند.

دو تن از منابع آگاه و یک دیپلمات خارجی سابق به رویترز گفته اند محمد بن سلمان هراس دارد که شاهزادگان ناراضی ممکن است به عنوان گزینه‌های احتمالی گرد احمد بن عبدالعزیز و محمد بن نایف جمع شوند.

یکی از این منابع می‌گوید: «این آماده سازی برای انتقال قدرت است. این یک پیام روشن به خاندان است که هیچ کس نمی‌تواند «نه» بگوید یا چالشی برای او درست کند.»

مقامات سعودی هنوز درباره تحولات اخیر سخنی نگفته اند و رسانه‌های داخلی این کشور هم از پوشش آن خودداری کرده اند.

چنانچه محمد بن سلمان ۳۴ ساله به قدرت برسد، این نخستین انتقال قدرت بین نسلی در عربستان از زمان مرگ عبدالعزیز ابن سعود در ۱۹۵۳ خواهد بود. پس از مرگ بنیانگذار عربستان سعودی تا کنون شش تن از فرزندان او پادشاهی را در اختیار داشته اند.

در شورای بیعت از خاندان هر یک از ۳۴ پسر عبدالعزیز یک نفر حضور دارد و هدف آن این است که اطمینان حاصل شود صد‌ها شاهزاده‌ای که خاندان سلطنتی را تشکیل می‌دهند پشت سر پادشاه جدید متحد هستند.

یک دیپلمات خارجی برجسته به رویترز گفته است این بازداشت‌ها ضربه‌ای دیگر به وجهه عربستان هستند که تازه در حال زدودن حواشی پیرامون قتل جمال خاشقجی و انتقاد‌ها از جنگ یمن بود.

در حالی که برخی از منابع در ابتدا شاهزادگان بازداشت شده را به طراحی کودتا متهم کرده بودند، اکنون، اما توجیهات معتدلتری ارائه می‌شود و آن را به عنوان واکنشی در مقابل انباشته شدن رفتار‌های اشتباه ارزیابی می‌کنند.

دو منبع گفته اند شاهزاده‌های بازداشت شده «گوششان پیچیده شده» تا انتقاد از ولیعهد را متوقف کنند.

یکی از منابع آگاه گفته است شاهزاده احمد در جریان گردهمایی سنتی موسوم به «مجلس»، برخی مواضع محمد بن سلمان، از جمله در رابطه با طرح آمریکا برای حل اختلافات فلسطین و اسرائیل، موسوم به «معامله قرن» را زیر سوال برده بود.

دو منبع آگاه که یکی از آن‌ها نسب سلطنتی دارد گفته اند احمد روز شنبه از خانواده اش خواسته است تا عبای او را که در نشست‌های رسمی به تن می‌کنند، برایش بفرستند. به نظر می‌رسد او به زودی در انظار عمومی ظاهر خواهد شد.

بازداشت‌های اخیر موجب شده بود برخی درباره وضعیت سلامتی ملک سلمان ۸۴ ساله ابراز تردید کنند، اما منابع آگاه می‌گویند او به لحاظ ذهنی و جسمی رو به راه است.

گفته می‌شود اعضای خاندان سلطنتی که خواهان تغییر در سلسله مراتب جانشینی هستند، احمد بن عبدالعزیز را به عنوان یک گزینه ممکن که حمایت خاندان، نیرو‌های امنیتی و برخی قدرت‌های غربی را دارد می‌بینند.

منابع آگاه می‌گویند تردید‌ها درباره توانایی بن سلمان برای رهبری کشور پس از قتل خاشقجی در سال ۲۰۱۸ و حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در تابستان گذشته افزایش یافته است.

یک منبع آگاه گفته است ولیعهد احتمالا می‌خواهد پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مسیر خودش را برای رسیدن به قدرت هموار کند، چرا که می‌ترسد شکست دونالد ترامپ در انتخابات، جایگاه او را تحت تاثیر قرار دهد. یک دیپلمات غربی هم گفته است ولیعهد احتمالا نگران آن بوده که روزی آمریکایی ها به سمت رقبای او بچرخند.