آشنایی با خواص و مضرات گیاه بادرنجبویه
پارسینه: بادرنجبویه گیاهی است که خواص فراوانی دارد و برای رفع بسیاری از مشکلات استفاده میشود. تا انتها با ما همراه باشید تا شما را با خواص و مضرات این گیاه آشنا نماییم.
بادرنجبویه یا ترنجان یکی از گیاهان دارویی معطر از خانواده نعناعیان میباشد. طبع بادرنجبویه گرم و خشک بوده و این گیاه قدمتی در حدود ۲۰۰۰ سال داشته و از آن به عنوان گیاه آرامبخش و اکسیر جوانی یاد میکنند.
بادرنجبویه با نام علمی Melissa Officinalis گیاهی علفی، پایا و چند ساله است که زادگاه آن جنوب کشور انگلستان و شرق مدیترانه میباشد. ارتفاع آن در حدود ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی متر و دارای برگهایی مشابه گیاه نعناع با سطح فوقانی سبز تیره میباشد.
غنچههای این گیاه زرد رنگ بوده و در زمان گل دهی به رنگ سفید یا بنفش تبدیل میشوند. زمان گل دهی این گیاه در خرداد تا اواسط مرداد بوده و میوه آن از اواسط تابستان (اواخر مرداد) به تدریج میرسد.
قسمتهای مورد استفاده این گیاه جادویی، برگ و سرشاخههای جوان آن میباشد. گیاه بادَرَنجبویه با نامهای دیگری، چون بادَرَنگْبویه یا وارَنگبو یا وارَانْوو (به گیلکی) نیز شناخته میشود.
خواص بادرنجبویه عبارتند از:
بادرنجبویه با نام علمی Melissa Officinalis گیاهی علفی، پایا و چند ساله است که زادگاه آن جنوب کشور انگلستان و شرق مدیترانه میباشد. ارتفاع آن در حدود ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی متر و دارای برگهایی مشابه گیاه نعناع با سطح فوقانی سبز تیره میباشد.
غنچههای این گیاه زرد رنگ بوده و در زمان گل دهی به رنگ سفید یا بنفش تبدیل میشوند. زمان گل دهی این گیاه در خرداد تا اواسط مرداد بوده و میوه آن از اواسط تابستان (اواخر مرداد) به تدریج میرسد.
قسمتهای مورد استفاده این گیاه جادویی، برگ و سرشاخههای جوان آن میباشد. گیاه بادَرَنجبویه با نامهای دیگری، چون بادَرَنگْبویه یا وارَنگبو یا وارَانْوو (به گیلکی) نیز شناخته میشود.
خواص بادرنجبویه عبارتند از:
۱. خواص بادرنجبویه: کیفیت خواب را بهبود میدهد
بادرنجبویه به تنهایی یا در ترکیب با سنبل الطیب، کیفیت خواب را در افرادی که از علائم یائسگی و بی خوابی رنج میبرند، بهبود میدهد. این گیاه دارویی با افزایش GABA در مغز باعث کم شدن اختلال در اوضاع خواب میشود، بنابراین آرامش و راحتی را افزایش میدهد.
بادرنجبویه در ۸۵٪ افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی و اختلالات خواب، سبب بهبود اوضاع خواب شد.
۲. خواص بادرنجبویه: باعث بهبود حافظه و عملکرد مغز میشود
بادرنجبویه عملکرد و حافظه را در شرکت کنندگان سالم در یک مطالعهی دوسوکور و کنترل شده، بهبود داد. بنابراین، خواص گیاه دارویی بادرنجبویه ممکن است به درمان بیماریهایی مانند آلزایمر و زوال عقل، که با ناتوانی در به یاد آوردن و مشکل در یادگیری مشخص میشوند، کمک کند.
در یک مطالعه (دوسو کور کنترل شده)، بادرنجبویه باعث بهبود عملکرد شناختی و خلق و خوی در ۲۰ فرد سالم شد. علاوه بر این، بادرنجبویه باعث افزایش دقت و توجه در عملکرد شناختی ۲۰ دانشجو در دانشگاه شد.
بادرنجبویه حافظه و عملکرد مغز را با اتصال به گیرندههای نیکوتینی و موسکارینی در مغز بهبود میبخشد. هر دو نوع گیرنده توسط استیل کولین عصبی فعال میشوند و نقش مهمی در افزایش حافظه و هشیاری ایفا میکنند.
۳. خواص بادرنجبویه: به کاهش وزن کمک میکند
عصارهی بادرنجبویه رشد بافت چربی را در موشها سرکوب کرد و سلولهای چربی را با جلوگیری از تشکیل عروق خونی که این سلولهای چربی را تغذیه میکنند، از بین برد. علاوه بر این، عصارهی بادرنجبویه فعالیتهای پروتئینهایی که در تولید چربی دخیل هستند (۴ FABP و ۴ PDK) را کاهش میدهد.
۴. خواص بادرنجبویه: به درمان دیابت نوع دو کمک میکند
گیاه دارویی بادرنجبویه با کاهش میزان قند خون و میزان چربی در موشهای مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک میکند. این گیاه همچنین PPARها را فعال میکند و به این ترتیب حساسیت به انسولین را افزایش میدهد.
۵. خواص بادرنجبویه: به درمان پرکاری تیروئید کمک میکند
بادرنجبویه با جلوگیری از اتصال هورمون تحریک کننده تیروئید به گیرندهاش در یک مطالعه مبتنی بر سلول، عملکرد تیروئید را کاهش داد.
۶. خواص بادرنجبویه: دارای اثرات ضد میکروبی است
در مطالعات مبتنی بر سلول مشخص شد که روغن گیاه دارویی بادرنجبویه دارای اثرات ضد میکروبی روی قارچها و گونههای باکتریایی مضر است. رزمارینیک اسید و سیترال موجود در گیاه دارویی بادرنجبویه رشد قارچ و باکتری را با توزیع تولید انرژی آنها (ای تی پی سنتاز) متوقف میکنند.
۷. خواص بادرنجبویه: میتواند درد را کاهش بدهد
عصارهی الکلی موجود در بادرنجبویه با مسدود کردن مسیر اکسید آرژنین-نیتریک و افزایش سطح استیل کولین در موشها موجب کاهش درد میشود.
مضرات بادرنجبویه
مضرات گیاه بادرنجبویه از این قرار است که برای گرم مزاج ها، افراد مبتلا به اختلالات هورمونهای تیروئیدی، افرد مبتلا به آب سیاه چشم، افرد حساس به آسپیرین و کودکان مضر است.
زنان باردار و شیرده نباید بادرنجبویه مصرف کنند. مضرات عرق بادرنجبویه نیز مانند گیاه بادرنجبویه است.
بادرنجبویه با داروهای ضد صرع، داروهای باربیتورات مثل فنوباربیتال، داروهای بنزودیازپین مثل آلپرازولام و دیازپام، داروهای خواب آور، ضد افسردگیهای سه حلقه ای، متی مازول، پروپیل تیویوراسیل، لوتیروکسین، لووکسیل، دیفن هیدرآمین تداخل دارویی دارد.
از آنجا که روغن گیاه بادرنجبویه عامل اصلی درمان گیاهی است، در همه کتب طب سنتی توصیه شده که از مصرف خشک شده گیاه خودداری و تازه آن استفاده شود.
خواص بادرنجبویه تازه به حدی است که در اسپانیا برگ تازه آن را با چای معمولی مخلوط و یک نوشیدنی مطبوع تهیه میکنند. از مصرف خودسرانه آن و بدون نظر پزشک خودداری گردد.
به دلیل تداخلات دارویی، در صورت داشتن هر گونه بیماری خاص یا مصرف دارویی خاص، قبل از استفاده از گیاه دارویی با پزشک مشورت شود.
نحوه مصرف بادرنجبویه
رایحه دلنشین این گیاه شگفت انگیز و شفا بخش مشابه بوی لیموست. استفاده از این گیاه در طعم دادن به گوشت و غذاهای دریایی، تهیه سالاد ها، تولید صنایع آرایشی و بهداشتی، عطر چای کاربرد داشته و مصرف چای بادرنجبویه یا دمنوش بادرنجبویه میتواند بهترین، طبیعیترین و پرخاصیتترین نوشیدنی گیاهی دنیا به شمار آید.
طرز تهیه چای بادرنجبویه
برای تهیه دمنوش بادرنجبویه، این چای استثنایی یک قاشق غذاخوری برگ بادرنجبویه یا بادرنجبویه خشک را در قوری حاوی آب جوش ریخته و به مدت ۱۵ دقیقه میگذاریم تا دم بکشد. سپس با اضافه کردن کمی عسل ارگانیک و طبیعی به آن میتوانید این چای دلچسب و گوارا را نوش جان فرمایید.
حد مجاز مصرف و بهترین زمان مصرف بادرنجبویه
حد مجاز مصرف این گیاه یک و نیم الی چهار و نیم گرم در روز بوده و بهترین زمان مصرف آن ۱ الی ۲ ساعت پس از غذا میباشد.
منبع: دلگرم
ارسال نظر