پروژه‌های کوچک مقیاس با رویکرد محله محوری در دستور کار مدیریت شهری

حامد مظاهریان اظهار کرد: نتایج نظرسنجی اخیر شهرداری تهران نشان می‌دهد جنس دغدغه‌های مردم محلات با رویکرد جدید مدیریت شهری در توجه به محله‌ها به عنوان کوچکترین واحد برنامه ریزی شهری تطابق قابل توجهی دارد و این امر در ترسیم مسیر و چشم انداز آینده شهر یاری‌گر مدیریت شهری خواهد بود.

مظاهریان، ایده تفکیک شهر به بخش‌های قابل تعریف و قابل مدیریت را از دغدغه‌های مهم برنامه ریزان و طراحان شهری دانست و افزود: امروزه به ویژه با گسترش شهرنشینی و عدم امکان جامع نگری برای حل پایدار مسائل، توجه و تأکید مدیریت شهری به سطوح محله‌ای در شهر، افزایش یافته است.

وی با اشاره به سوابق جهانی محله محوری ادامه داد: در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، مدیریت شهری با توجه به مفهوم محله و همسایگی، برای ساماندهی عادلانه تر خدمات شهری برنامه ریزی و تلاش می‌کنند. علاوه بر این مدیریت در محله به عنوان راهی برای جذب مشارکت شهروندان در تصمیم گیری و در نتیجه ترویج حکمروایی مطلوب شهری به شمار می‌رود.

معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران، محله را نمایانگر یکی از مهمترین واحدهای اجتماعی- کالبدی شهرها عنوان کرد و افزود: از این رو پتانسیل‌های اجتماعی- کالبدی محلات از یک سو بستر توسعه درونی، انسجام کالبدی و حیات و همبستگی اجتماعی شهرها هستند و از سوی دیگر منشأ هویت، خاطرات و هم پیوندی گذشته و حال محسوب می‌شوند.

به گفته مظاهریان، کلانشهر تهران نیز با توجه به 352 محله، از طریق برنامه ریزی و سازماندهی شهری، در نظر دارد گام‌های قابل توجهی را در تقویت هویت و حس تعلق محله‌ای، کاهش گسست اجتماعی بین ساکنین محله و خدمت رسانی به شهروندان در حوزه‌های مختلف بردارد.

وی نتایج نظرسنجی جدید شهرداری تهران را اعلام کرد و گفت: بر اساس نظرسنجی صورت گرفته از حدود 8 هزار نفر در شهر تهران، 8/8 درصد از پاسخ دهندگان رضایت کلی از شهرداری دارند و نمره رضایت زیاد و خیلی زیاد داده‌اند، اما 50 درصد سطح رضایتشان کم و خیلی کم بود.

معاون شهردار تهران تاکید کرد: گرچه این نتایج، گویای تمام وضعیت حاکم بر شهر نیست و دلایل نارضایتی‌ها می‌تواند متاثر از سایر جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... باشد که در جای دیگری باید بدان پرداخته شود اما نکته قابل توجه آن، تفاوت دیدگاه‌ها در توسعه شهری و توسعه محلی در این نظرسنجی از شهروندان است که با اندکی تامل، ملموس و قابل مشاهده به نظر می‌رسد.

وی افزود: عموما شاخص‌های توسعه محله‌ای درصدد بهبود چالش‌هایی چون شلوغی محله، امنیت محله، گرفتگی نهرهای آب، کم بودن سرانه فضای سبز محله و مسائلی از این دست بر می‌آید که در پژوهش اخیر مورد خواست و توجه مردم محله نیز قرار گرفته است. به گونه‌ای که 47 درصد از مردم نسبت به موضوع آبگرفتگی‌ها و رفع آن ناراضی بوده‌اند و در عین حال نیز 58 درصد شهروندان از جمع‌آوری زباله، 47 درصد از روشنایی معابر، 54 درصد از نگهداری فضای سبز و 46 درصد از زمین‌های بازی رضایت داشته‌اند.

مظاهریان یادآور شد: همچنین 65 درصد از شهروندان از میادین میوه و تره‌بار، 40 درصد نیز از وضعیت آسفالت خیابان‌ها و 25 درصد از وضعیت کفپوش‌ها در معابر راضی هستند. همچنین، 54 درصد مردم معتقدند کارگاه‌های ساختمانی به حریم خیابان‌ها تجاوز کرده و 48 درصد وضعیت راحتی و امنیت در پیاده‌راه ها را مناسب نمی‌دانند.

وی اذعان داشت: نتایج این نظرسنجی حاکی از این است که جنس دغدغه‌های مردم محلات با رویکرد جدید مدیریت شهری در توجه به محله‌ها به عنوان کوچکترین واحد برنامه ریزی شهری تطابق قابل توجهی دارد و بدون شک این امر در ترسیم مسیر و چشم انداز آینده شهر یاریگر مدیریت شهری خواهد بود.

سرپرست معاونت برنامه انسانی شهرداری تهران با بیان اینکه بسیاری از سرمایه گذاران، مشارکت محله‌ای را پیش شرط مهمی در اجرای طرح‌های توسعه محلی عنوان می‌کنند، افزود: این امر هم در برآورده شدن بهتر نیازها و مطالبات مردم و رفع مشکلات محله بسیار مفید و موثر خواهد بود و هم در فرایندهای تصمیم سازی موفقیت بیشتری خواهند داشت.

وی با تاکید بر لزوم مشارکت مستقیم و غیرمستقیم مردم در تصمیم‌سازی‌ها و اجرای پروژه‌های خرد محله‌ای در توسعه همه جانبه شهر، گفت: شهروندان همانگونه که از مدیریت شهری انتظار خدمات‌رسانی دارند، باید در برابر شهر نیز احساس مسئولیت کنند و مطالبه گری و مسئولیت پذیری را توأمان برای پیگیری حقوق شهروندی خود سرلوحه قرار دهند.

به گفته مظاهریان، مدیریت شهری باید با بکارگیری فرایندهای مشارکت محور، مردم را در نقطه کانونی تصمیم گیری‌های محله ای قرار دهد و برنامه ریزی به فراخور اقتضائات و شرایط متفاوت 352 محله های تهران صورت گیرد.

معاون شهردار تهران گفت: اکنون می‌توانیم به‌ جای پروژه‌هایی با مقیاس بسیار بزرگ در شهر، صدها پروژه کوچک محلی را اجرا کنیم. پروژه‌هایی به خواست مردم و برای مردم و به گونه‌ای که امکان اظهار نظر و مشارکت در اجرای پروژه برای عموم شهروندان فراهم باشد.

مظاهریان، دستور کار جدید مدیریت شهری را تغییر نگاه از پروژه‌های بزرگ مقیاس شهری به بیش از هزار پروژه کوچک مقیاس و محله‌ محور اعلام کرد و افزود: با اتخاذ این رویکرد بخشی از مشکلات شهری از پایین ترین سطوح شهری رو به اصلاح می‌رود و رضایتمندی مردم نیز بیشتر جلب می‌شود. اما در عین حال نیز ضروری است با افزایش مشارکت مردم محله در کنار مدیران شهری برای افزایش کیفیت زندگی در شهر تلاش کنند.