ترامپ در آرزوی جنگ ستارگان جدید!

«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا پس از نزدیک به یک سال و نیم، برنامه خود را مبنی بر ایجاد نیروی نظامی ویژه آمریکا در فضا اجرایی کرد و در این مسیر چند روز قبل مرکز فرماندهی جنگ فضایی (SpaceCom) را تاسیس کرد. وی که از سال قبل به دنبال گسترش توانایی نظامی آمریکا در این حوزه بود و تشکیل نیرو‌های فضایی را به عنوان ششمین شاخه نیرو‌های مسلح این کشور در دستور کار کاخ سفید قرار داده بود.

گفتنی است این مرکز فرماندهی پیش از این هم از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۲ میلادی مشغول به فعالیت بود، اما ۱۷ سال قبل تغییر رویکرد‌های تهاجمی و نظامی آمریکا به ویژه اولویت یافتن امنیت داخلی و احساس تک قطبی شدن نظام بین الملل باعث شد تا واشنگتن فعالیت آن را متوقف کند. به اعتقاد تحلیلگران نگرانی از پیشرفت‌های چین و روسیه در این حوزه موجب تغییر دیدگاه‌های مقام‌های ارشد آمریکا شده است.

طرح فوق سال گذشته با مخالفت نیروی هوایی و حتی برخی قانونگذاران آمریکایی روبرو شده بود و اکنون فرماندهی مشترک نیرو‌های فضایی آمریکا، به عنوان شاخه‌ای مجزا از نیروی هوایی، اما تحت فرمان پنتاگون عمل می‌کند و تقریبا تمامی فعالیت‌های فضایی ایالات متحده را تحت پوشش قرار می‌دهد. در این چارچوب نیرو‌های فضایی، در کنار ارتش، نیروی هوایی، دریایی، گارد ساحلی و تفنگداران دریایی تحت نظر یک فرماندهی کل فعالیت خواهند کرد.

بخشی از وظایف این نیرو‌های جدید تکمیل امکانات و تقویت سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) و کمک به رهگیری و مقابله با سلاح‌های موشکی و تسهیل ارتباط نظامیان و فرماندهان آمریکایی در میدان‌های نبرد عنوان شده است. به نوشته روزنامه «ایندیپندنت» اگرچه وظیفه این فرماندهی از نیروی هوایی آمریکا مجزا است، اما در واقع می‌تواند در کنار وظیفه فضایی خود خدماتی متمایز را به نیرو‌های هوایی، زمینی و دریایی هم ارائه کند.

ترامپ چندماه قبل ژنرال «جان ریموند» را به عنوان نخستین فرمانده نیروی نظامی فضایی آمریکا به سنا معرفی کرده بود. رئیس سجمهوری آمریکا سال گذشته و هنگام ارائه بودجه نظامی بیش از ۷۰۰ میلیاردی برای سال ۲۰۱۹ در قانون «اختیارات دفاع ملی» هم به صورت رسمی عرصه فضا را در کنار زمین و دریا میدان‌های جنگی توصیف کرد. دونالد ترامپ تنها حضور در فضا را کافی ندانست، بلکه لزوم تقویت توانایی نظامی واشنگتن برای سیطره بر این عرصه را مورد تاکید قرار داد.

به تازگی ژنرال فوق به عنوان فرمانده این مرکز نیز به صورت تلویحی رقبای آمریکا را به تقویت توانایی نظامی در فضا متهم و تاکید کرد فضا به یک قلمروی جنگی نوینی تبدیل شده است.

تشدید رقابت تسلیحات فضایی
اگرچه بسیاری از تحلیلگران این اقدام واشنگتن را عاملی برای تشدید مسابقه تسلیحاتی و کشانده شدن فضا به عرصه رقابت میان قدرت‌ها همچون طرح‌های متوهمانه (جنگ ستارگان) «رونالد ریگان» رئیس جمهوری پیشین آمریکا می‌دانند، اما ترامپ علت این تصمیم را پاسخ دادن به برنامه‌های دشمنان واشنگتن در نظامی کردن مدار‌های فضایی عنوان کرد. ترامپ سال گذشته فضا را در زمره عرصه‌های نوین نبرد میان آمریکا و دیگر قدرت دانست و بر ضرورت افزایش توان این کشور در حوزه فضا تاکید کرد.

این تصمیم در حالی گرفته شد که معاهدات بین المللی با صراحت، نظامی کردن فضا را ممنوع کرده اند، اما ازآنجاکه رئیس جمهوری آمریکا تقریبا با هر مقررات و پیمانی که برخلاف میل و منافع مورد نظرش باشد مخالفت می‌کند، به استقرار سلاح و نیرو‌های فضایی در جو به عنوان یک ابزار برتری بخش به واشنگتن می‌نگرد و به دنبال اجرای آن است.

سال گذشته نشریه «نشنال پست» با اشاره به طرح خطرناک ترامپ برای فضا عنوان داشت که رئیس جمهوری آمریکا با رویکردی خطرناک پنج شاخه نظامی نیرو‌های مسلح را کافی نمی‌داند و به همین دلیل ایجاد نیروی نظامی در فضا را دنبال می‌کند.

این نگاه تحلیلی گذشته از موضوع زباله‌های فضایی و نابودی ماهواره ها، درگیری در فضا را هم برای کشور‌های متخاصم و هم برای کل بشر و کره زمین خطرناک می‌داند، زیرا این عرصه برای هدایت امور مختلف ارتباطی بر روی زمین به شدت ضروری است.
روزنامه «گاردین» نیز اعلام تشکیل فرماندهی نظامی در فضا را نشانه‌ای از آماده شدن ترامپ برای راه اندازی دور جدیدی از نزاع بر سر مدار‌های فراز زمین دانست و افزود این فرماندهی جدید هراس‌ها از آسیب پذیری ماهواره‌های قدرت‌های جهانی را بیشتر می‌کند که البته این امر خود می‌تواند محرکی برای وقوع یک جنگی واقعی باشد.

ترامپ در مراسمی در واشنگتن وظیفه این فرماندهی را دفاع از منافع حیاتی آمریکا در فضا خواند که به عرصه تازه‌ای از جنگ تبدیل می‌شود. رئیس جمهوری آمریکا وظیفه شاخه ششم نیروی نظامی آمریکا را محافظت از ماهواره‌های کشورش و مقابله با موشک‌های پرتاب شده از سوی دیگر کشور‌ها عنوان کرد. تارنمای نشریه «گلوبال نیوز» در گزارشی بر این اعتقاد است که هدف از تشکیل ارتش فضایی آمریکا مقابله با تسلیحات لیزری ضدماهواره‌ای است که چین و روسیه در اختیار دارند.

گاردین این موضوع که ترامپ فضا را عرصه جنگی جدیدی توصیف کرده است خطرناک دانست و افزود ماهواره‌های مسلح به لیزر، گیرنده‌های فرکانس‌های رادیویی، اسپری‌های شیمیایی و حتی ربات‌های مسلح از جمله تسلیحات فرازمینی هستند که اطلاعات چندانی از وجود آن‌ها در ارتش‌های قدرت‌های جهان در دسترس نیست.

در سال ۱۹۶۷ معاهده فضای بیرونی یا ماورای جو با هدف جلوگیری از نظامی شدن فضا از طریق ممنوعیت استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در مدار‌های دور زمین به تصویب رسید. اما اکنون ارتباط فناوری‌های ساده‌تر و نگرش دولت‌های ملی گرا در حال تبدیل فضا به جبهه جدیدی برای نبرد هستند. روزنامه ایندیپندنت هم عنوان داشت قلمروی جنگی دانستن فضا از سوی ترامپ مورد انتقاد‌های گسترده‌ای قرار گرفته است. کارشناسان این نگرش را زیاده روی در بحث‌های امنیتی دانسته اند که میلیارد‌ها دلار هزینه را به مالیات دهندگان آمریکایی تحمیل می‌کند. به اعتقاد تحلیلگران به فرض آنکه جنگی در فضا شکل بگیرد نظامی سازی این حوزه بر خطرات یک جنگ هسته‌ای می‌افزاید. بر این اساس در دوره‌ای که ترامپ از توافق‌های کنترل تسلیحات کنار می‌کشد و مسابقه تسلیحاتی نوینی را به راه می‌اندازد نیازی وجود ندارد که بر تهدید جنگ‌های هسته‌ای هم افزوده شود.

تحلیلگران و رسانه‌های جهان به ویژه در آمریکا بر این اعتقادند طرح مورد نظر ترامپ برای ایجاد نیروی فضایی، بیشتر از گذشته موجب تحریک روسیه و چین در مسیر افزایش توان نظامی آن‌ها به ویژه در فضا می‌شود. اگرچه واشنگتن نگران توانایی این کشور‌ها است، اما تجربه پیشین جنگ ستارگان نشان داد که دامن زدن به مسابقه تسلیحاتی در فضا تنها موجب اتلاف سرمایه‌ها و گسترده‌تر شدن رقابت‌های نظامی و افزایش تهدید‌ها برای هر دو طرف می‌شود.