رئیس جمهوری جدید تونس کیست؟

نویسنده: سید علی موسوی خلخالی

دیپلماسی ایرانی: روز سه‌شنبه، 15 نوامبر جریان‌های سیاسی صاحب اکثریت تونس به اجماع رسیدند که منصف المرزوقی، متفکر و اندیشمند تونسی و رئیس حزب "کنگره برای جمهوری" را که حزبش پس از حزب النهضه با 89 کرسی با 29 کرسی برنده انتخابات شده بود به عنوان رئیس جمهور جدید تونس انتخاب کنند.

مرزوقی از روشنفکران مهم عربی است که از قضا در بسیاری از مقالاتش به دفاع از پرونده هسته‌ای ایران پرداخته و از منتقدان پر و پا قرص زیاده‌خواهی‌های اسرائیل در منطقه علیه فلسطینیان، اعراب و ایران است. او همواره رهبران عرب را به باد انتقاد گرفته است که چرا در پرونده‌های مختلف منطقه‌ای بی‌تفاوتند، تفاوت دوست و دشمن را تشخیص نمی‌دهند و به جای آن که از در دوستی با ایران در آیند سیاست‌هایی اتخاذ می‌کنند که بیش از همه باب میل اسرائیل، این دشمن قسم خورده جامعه عربی است. مرزوقی در دوران استبداد زین العابدین بن علی از منتقدان سر سخت او بود. با شبکه خبری الجزیره همکاری می‌کرد و چه در تبعید و چه در داخل تونس علیه بن علی فعالیت‌های گسترده‌ای داشت.

مرزوقی متولد 7 ژوئن 1945 در قرمبالیه، شهر کوچکی در جنوب تونس است. فارغ التحصیل رشته پزشکی است و در رشته‌ اعصاب تخصص دارد و در کنار پزشکی فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه‌های حقوقی، سیاسی و اندیشه داشته است. او در یک خانواده با چهار برادر و 7 خواهر بزرگ شده است. در سال 1961 پس از خروج پدرش از تونس به همراه او از کشور خارج شد و در شهر ساحلی طنجه در شمال مغرب سکنی گزید. پس از آن به فرانسه رفت و در آنجا ازدواج کرد و صاحب دو فرزند دختر به نام‌های مریم و نادیه شد. 15 سال در فرانسه ماند؛ در این کشور در دانشگاه استراسبورگ در رشته روان‌شناسی تحصیل کرد و توانست در رشته پزشکی تخصص بگیرد. در سال 1970 به مناسبت شرکت در مسابقه جهانی یک‌صدمین سال تولد مهاتما گاندی، برنده مسابقه شد و به مدت یک ماه میهمان دولت هند شد و توانست این کشور را از شمال تا جنوب به هزینه دولت هند سفر کند.

در سال 1975 به چین رفت و در تیم پزشکی کمک‌رسان به مردم چین به درمان رایگان مردم این کشور پرداخت. در سال 1979 به رغم پافشاری نزدیکانش برای ماندن در فرانسه به تونس بازگشت و در دانشگاه تونس به تدریس رشته اعصاب پرداخت. او همچنین یکی از اعضای کمیته ملی جامعه پزشکی تونس بود که تا قبل از انحلال در آن فعالیت می‌کرد.

در مارس 1994 خود را برای انتخابات ریاست جمهوری تونس نامزد کرد که به قیمت زندانی شدنش تمام شد. پس از بازداشت چهار ماه را در سلول انفرادی گذراند تا این که با فشار جامعه جهانی و طومارهای امضا شده فعالان حقوق بشر و چهره‌های مطرح جهان و مداخله شخص نلسون ماندلا، رئیس جمهوری محبوب افریقای جنوبی از زندان آزاد شد. ولی در دوران آزادی نیز چندان آسوده نبود‌. در طول این مدت از کار منع شد، انتشار هر گونه اثری از او ممنوع شد و تمامی آثارش از بازار جمع‌آوری شدند. بارها به میز محاکمه آمد و تا مدتی نیز ممنوع السفر بود.

در 10 دسامبر 1997 به همراه جمعی از دوستانش "مجلس ملی برای آزادی‌ها" را به مناسبت سال‌روز اعلام بیانیه حقوق بشر تاسیس کرد و در سال 1998 نیز به عنوان نخستین رئیس کمیته عربی حقوق بشر انتخاب شد که تا سال 2000 در این سمت فعالیت می‌کرد. در سال 2001 به فرانسه مهاجرت کرد و در دانشگاه پاریس به تدریس پرداخت.

در 14 اکتبر 2006 با شرکت در یک برنامه تحلیلی درباره اوضاع تونس در شبکه الجزیره حاضر شد و از مردم کشورش خواست با حفظ چارچوب‌های مقاومت مسالمت‌آمیز، علیه حکومت بن علی دست به تحرکات اعتراضی بزنند تا حقوق بشر رعایت شود و آزادی به کشورشان بازگردد. در 21 اکتبر اعلام کرد که مردم تونس تجمعات اعتراض‌آمیز خود را ادامه دهند و خود نیز در این روز بدون کسب اجازه از حکومت خودکامه تونس به کشور باز می‌گردد، ولی شدت فشارها به اندازه‌ای بود که نتوانست تصمیم خود را عملی کند و در فرانسه باقی ماند.

مرزوقی در سال 1982 برنده جایزه مغرب عربی در رشته پزشکی برای پژوهش‌های متعددش در زمینه‌ بیماری اعصاب نزد کودکان شد. در سال 1989 برای نوشتن کتاب "دریچه‌ای به پزشکی مدرن" برنده جایزه کنفرانس پزشکی عربی شد. از او نزدیک به 20 اثر در زمینه‌های پزشکی، اندیشه سیاسی و ادبیات منتشر شده که چهار اثر از این تعداد به زبان فرانسه ترجمه و منتشر شده‌اند.

ریاست سازمان حقوق بشر تونس از سال 1989 تا 1994 و شبکه آفریقا برای حقوق کودک از سال 2000 تا 2003 از دیگر فعالیت‌های او است.

مرزوقی در 18 ژانویه 2011 به تونس بازگشت. در 23 اکتبر سال جاری میلادی در انتخابات شرکت کرد و توانست به همراه حزبش 29 کرسی به دست آورد که پس از حزب النهضه به رهبری راشد الغنوشی، دومین حزب پیروز انتخابات تونس محسوب می‌شود.

او با جریان‌های اسلامی معتدل روابط خوبی دارد اگر چه عموما از اندیشه‌های سوسیالیستی میانه تبعیت می‌کند. معتقد به نظام سکولار است ولی از اندیشه‌های اسلامی به عنوان کیش عموم مسلمانان حمایت قاطع می‌کند. همچنین خود را یک فرد کاملا دموکرات و دموکراسی‌خواه معرفی می‌کند.