کاروانسرای زین الدین یزد، اقامتگاهی ۴۰۰ ساله

مهریز یکی از شهرستان‌های تاریخی و باستانی استان یزد است که به دلیل قدمت و آثار تاریخی که در خود دارد سالانه میزبان جمعیت بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی می‌باشد. جاذبه‌ای که در این مطلب می‌خواهیم درباره‌ی آن شرح دهیم کاروانسرای زین الدین در مهریز شهرستانی در استان یزد است. این کاروانسرا قدمتی بیش از ۴۰۰ سال دارد و یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌هایی است که در این شهرستان می‌توانید از آن دیدن کنید. در ادامه همراه ما در سفر به یزد باشید تا بیشتر درباره‌ی این کاروانسرای زین الدین در یزد بدانید.

کاروانسرای زین الدین یکی از کاروانسرا‌های زیبایی است که در دل کویر‌های استان یزد در شهرستان مهریز واقع شده است. این کاروانسرا در ۶۰ کیلومتری جاده یزد-کرمان نیز قرار دارد و به عنوان یکی از بنا‌های بی نظیری که از دوره صفویه در این شهر باقی مانده این روز‌ها به عنوان جاذبه‌ی گردشگری مورد استفاده قرار گرفته است و از عملیات مربوط به بازسازی و مرمت آن بین سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ به طول انجامید. این کاوانسرا در قرن ۱۰ هجری قمری نیز ساخته شده و از آن برای اقامتگاه‌های بومی استفاده می‌کنند. کاروانسرای زین الدین به شیوه‌ای کاملا متفاوت و به سبک و سیاق سنتی خود درآمده و قابلیت پذیرش یکصد میهمان و گردشگر را دارد.

تماشای غروب آفتاب در پشت بام این کاروانسرا، تغییر رنگ کوه‌ها به آبی و تاریک شدن نم نم هوا وسیع کویر را در شب به شما نشان می‌دهند و تجربه‌ای بی نظیر را از سفر به یزد برایتان به ارمغان می‌آورد. این کاروانسرا از نظر معماری دارای اهمیت خاصی است و نمونه دیگری از آن به جز کاروانسرای بین کاشان و نطنز که ویران شده، وجود ندارد.

مختصری از تاریخ کاروانسرای زین الدین

این بنا در دوره‌ی صفوی ساخته شده و شاه عباس صفوی در آن دوره حدود ۹۹۹ کاروانسرا در ایران بنا نهاد و زین الدین یکی از زیباترین‌ها آن‌ها به شمار می‌رود. در بسیاری از کتب تاریخی آمده است که کاروانسرای زین الدین در یزد به مناسبت دیدار شاه عباس با زین الدین گنجعلی خان، حاکم استان کرمان در قرن ۱۰ قمری ساخته شد. معمار کاروانسرای زین الدین در مهریز شخصی به نام محمد سلطان یزدی نیز بود؛ وی یکی از بهترین معماران آن دوره بود و طراح و معمار مجموعه بی نظیر گنجعلی خان کرمان نیز همین فرد بوده است. نکته جالب توجه و متمایز کننده کاروانسرای زین الدین از دیگر کاروانسراها، پلان دایره‌ای آن است. مسلمانان در ساخت بنا‌های خود از اعداد مقدس استفاده می‌کنند که در این بنا هم می‌توانید اعدادی نظیر ۵ برج و ۱۲ صفه این کاروانسرا را در ساخت آن مشاهده کنید.

کاروانسرای زین الدین از شاهکار‌های معماری دوره صفویه و تنها بنای مدور ایرانی در مسیر جاده ابریشم (در بخش مرکزی مهریز و در فاصله ۵۰ کیلومتری شهر یزد) واقع شده است.

یکی از کاربرد‌های کاروانسرای زین الدین در مهریز در قرن دهم قمری محلی بوده جهت استقرار تفنگچیان و مستحفظان بوده است. امروزه هم تمامی مکان‌هایی که برای این منظور ساخته شده بوده نیز به همان شکل نگهداری شده به طوری که از آن به عنوان به عنوان هتل برای اقامت گردشگران نیز بهره می‌برند.

معماری کاروانسرای زین الدین

کاروانسرای زین الدین در یزد، دارای نقشه دایره‌ای و پنج پلان نیم دایره (برج) چسبیده به دیوار هشتی است. صحنی دوازده ضلعی دارد که در اطراف آن رواق‌های سکو داری قرار دارد. کاروانسرای زین الدین را با آجر بنا کرده اند. در بخش شمالی رباط اتاق‌هایی که شاه نشین عمارت بوده قرار دارد که در حال حاضر بخشی از آن سالن غذاخوری و بخش دیگر با فرش‌های دست بافت و پشتی‌های زیبا برای نشستن و استراحت طراحی شده است.

در دو طرف کاروانسرا پله‌هایی وجود دارد که به پشت بام کاروانسرا راه دارد و می‌توان برای تماشای آسمان فوق العاده زیبای کویر از طریق این پله‌ها به پشت بام رفت.

اقامت در کاروانسرای زین الدین در یزد

اگر خواستید در دل کویر‌های یزد اقامت داشته باشید و مهمان ستاره‌های این منطقه باشید می‌توانید کاروانسرای زین الدین را برای خود انتخاب کنید و بدانید که هزینه اقامت در آن به نسبت دیگر هتل‌های این شهر بسیار پایین است. بدون شک گذراندن حداقل یک شب در این مجموعه بسیار جذاب و خاطره انگیز است.

دسترسی به کاروانسرا

به منظور دسترسی به کاروانسرای زین الدین در یزد باید به ۶۲ کیلومتری جنوب یزد و ۴۰ کیلومتری شهرستان مهریز بروید.

آدرس: یزد، مهریز
منبع: الی گشت