.svg)
کبارخوانی؛ نیایشی سنتی برای اعلام سحری
پارسینه: 'کبارخوانی' در کنار برخی دیگر از آیین‌های ویژه ماه مبارک رمضان از سنت‌های دیرینه اهل تسنن آذربایجان غربی است که با مضمون دعا و نیایش برای بیدار کردن مردم در هنگام سحری بر بلندای مساجد خوانده می‌شود.
حضور گسترده مردم در مساجد، موعظه ماموستاها، برپایی نماز‌های تراویح و وتر، کمک به فقرا، دید و بازدید شبانه و آیین‌های ویژه شب قدر نیز در کنار کبارخوانی از آیین‌های ویژه اهل تسنن آذربایجان غربی در ماه مبارک رمضان به شمار می‌رود.
امروزه بلندگو مساجد به کمک کبارخوانان آمده است و در برخی از موارد نیز از ضبط صوت برای پخش صدا استفاده می‌شود، اما همچنان طنین این نیایش را حداقل یک ساعت قبل از اذان صبح می‌توان در مناطق کردنشین آذربایجان غربی شنید.
مردم شناس میراث فرهنگی آذربایجان غربی در توصیف این آیین سنتی می‌گوید: این نیایش حدود یک و نیم ساعت قبل از اذان صبح توسط ماموستاها در پشت بام‌های مساجد خوانده می‌شود و هدف آن بیدار کردن مردم برای خوردن سحری است.
عیسی عزیزنژاد با اشاره به اینکه کبارخوانی در شان نبی مکرم اسلام و عظمت ماه مبارک رمضان خوانده می‌شود، ادامه داد: در گذشته‌های دور که بسیاری از خانواده از داشتن ساعت محروم بودند، با صدای کبارخوان از خواب بیدار می‌شدند و خود را برای سحری آماده می‌کرده اند.
وی با اشاره به اینکه برپایی نماز تراویح و وتر نیز از آیین‌های ویژه اهل تسنن آذربایجان غربی است، افزود: آنان بعد از نماز عشا و تروایح به منزل اقوام و نزدیکان سر می‌زنند و دید و بازدید‌های رمضانی به طور مرتب انجام می‌شود.
یک پژوهشگر اهل تسنن نیز با اشاره به اینکه در ماه رمضان مساجد اهل سنت بیش از پیش فعال می‌شود و امامان جماعت قبل از نماز مغرب به ایراد موعظه می‌پردازند، گفت: اهل تسنن در این ماه بعد از نماز عشا، نماز تروایح می‌خوانند.
کمال روحانی که دارای دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه ارومیه و مولف ۱۸ جلد کتاب از جمله اعجاز قرآن در عصر فضا و تکنولوژی است، افزود: کبارخوانان با صدایی بلند و حزین، اشعاری را در وصف خدا، منقبت رسول اکرم (ص) و اهل بیت علیهم السلام و اصحاب می‌خواندند.
وی ادامه داد: این کبارخوانی که گاه تا نیم ساعت ادامه دارد اعلانی برای بیدار کردن مردم برای سحری خوردن است و بعد از سحری خوردن (در فاصلۀ یک ساعت از کبارخوانی اول)، کبار مجددی به صورت چند دقیقه‌ای با همان مضمون خوانده می‌شود و مردم با شنیدن آن باید از خوردن و آشامیدن دست بکشند و خودشان را برای نماز صبح آماده کنند.
وی با تاکید بر اینکه پس از کبارخوانی دوم به فاصلۀ پنج تا ۱۰ دقیقه نماز صبح از بلندگو مساجد پخش می‌شود، بیان کرد: کبارخوانی قبل از نماز صبح که از گذشته تاکنون در مناطق کردزبان اهل سنت رواج داشته، جایگزینِ اذان اولی شده است که طبق سنّت حضرت رسول (ص) در فجر کاذب برای آگاه کردن و بیدارکردن مردم برای نماز صبح خوانده می‌شد و بعد از آن، اذان دوم در فجر صادق خوانده می‌شد که اعلان دخول به نماز صبح بود.
وی با تاکید بر اینکه نماز سنّت تروایح رمضان و وِتر از دیگر آیین‌های ویژه اهل سنت آذربایجان غربی است، گفت: نام دیگر نماز تراویح، قیام ماه مبارک رمضان است که اهل سنت آن را در شب‌های ماه مبارک رمضان و پس از برپایی نماز عشا در مساجد به صورت جماعت و در ۱۰ یا ۲۰ رکعت ادا می‌کنند.
وی ادامه داد: این نماز به صورت ۲ رکعت به ۲ رکعت اقامه می‌شود و در بین هر چهار رکعت، استراحت کوتاهی وجود دارد و این دعا را می‌خوانند: (سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر...) و بعد از اتمامِ نماز تراویح، ۳ رکعت نماز وِتر به صورت یک ۲ رکعتی و یک، تک رکعتی خوانده می‌شود.
وی اضافه کرد: در نیمۀ اول ماه مبارک رمضان در اذکار آخر نماز تراویح امام مسجد با صدایی بلند و حزین به ماه رمضان به این شیوه خوش آمد می‌گوید: «مَرحباً اَیا شَهرَ رَمضانَ مرحباً، مرحباً اَیاَ شهرَ الخَیرِ و البرکۀِ و الإحسانِ مَرحباً...» و در نیمۀ دوم نیز با ذکر «الوداع اَیا شَهرَ رَمضانَ الوداع، الوداع اَیاَ شهرَ الخَیرِ و البرکۀِ و الإحسانِ الوداع ...» با ماه رمضان خداحافظی می‌کند.
به گزارش ایرنا، ماه رمضان در دیاری که به رنگین کمان اقوام و ادیان معروف شده همواره با آداب و رسوم خاصی همراه بوده و احترام به ماه مبارک رمضان نه تنها در بین مسلمانان بلکه در میان پیروان سایر ادیان الهی ساکن در استان نیز وجود داشته است.
آیین‌های مربوط به ماه مبارک رمضان در آذربایجان غربی به مراسم پیش از ماه مبارک، وقت افطار، وقت سحر، روز‌های پایانی ماه و پس از ماه مبارک مربوط می‌شود.
حسن اصلی برگزاری آیین‌های ماه مبارک رمضان در این استان، نقش آن در انسجام بین خانواده ها، محله ها، مناطق شهری و بین اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی است به طوری که بسیاری از این آیین‌ها با حضور پرشور مردم به اجرا در می‌آید.
اما هلال ماه شوال که در بام آسمان نقش می‌بندد، حلول شوال و پایان رمضان حتمی بوده و فردای آن عید فطر است؛ آنگاه شادی و نشاطی دیگر به شکرانه توفیق یک ماه روزه داری و منزلت در جوار محبت پروردگار خانواده‌ها را در بر می‌گیرد.
امروزه بلندگو مساجد به کمک کبارخوانان آمده است و در برخی از موارد نیز از ضبط صوت برای پخش صدا استفاده می‌شود، اما همچنان طنین این نیایش را حداقل یک ساعت قبل از اذان صبح می‌توان در مناطق کردنشین آذربایجان غربی شنید.
مردم شناس میراث فرهنگی آذربایجان غربی در توصیف این آیین سنتی می‌گوید: این نیایش حدود یک و نیم ساعت قبل از اذان صبح توسط ماموستاها در پشت بام‌های مساجد خوانده می‌شود و هدف آن بیدار کردن مردم برای خوردن سحری است.
عیسی عزیزنژاد با اشاره به اینکه کبارخوانی در شان نبی مکرم اسلام و عظمت ماه مبارک رمضان خوانده می‌شود، ادامه داد: در گذشته‌های دور که بسیاری از خانواده از داشتن ساعت محروم بودند، با صدای کبارخوان از خواب بیدار می‌شدند و خود را برای سحری آماده می‌کرده اند.
وی با اشاره به اینکه برپایی نماز تراویح و وتر نیز از آیین‌های ویژه اهل تسنن آذربایجان غربی است، افزود: آنان بعد از نماز عشا و تروایح به منزل اقوام و نزدیکان سر می‌زنند و دید و بازدید‌های رمضانی به طور مرتب انجام می‌شود.
یک پژوهشگر اهل تسنن نیز با اشاره به اینکه در ماه رمضان مساجد اهل سنت بیش از پیش فعال می‌شود و امامان جماعت قبل از نماز مغرب به ایراد موعظه می‌پردازند، گفت: اهل تسنن در این ماه بعد از نماز عشا، نماز تروایح می‌خوانند.
کمال روحانی که دارای دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه ارومیه و مولف ۱۸ جلد کتاب از جمله اعجاز قرآن در عصر فضا و تکنولوژی است، افزود: کبارخوانان با صدایی بلند و حزین، اشعاری را در وصف خدا، منقبت رسول اکرم (ص) و اهل بیت علیهم السلام و اصحاب می‌خواندند.
وی ادامه داد: این کبارخوانی که گاه تا نیم ساعت ادامه دارد اعلانی برای بیدار کردن مردم برای سحری خوردن است و بعد از سحری خوردن (در فاصلۀ یک ساعت از کبارخوانی اول)، کبار مجددی به صورت چند دقیقه‌ای با همان مضمون خوانده می‌شود و مردم با شنیدن آن باید از خوردن و آشامیدن دست بکشند و خودشان را برای نماز صبح آماده کنند.
وی با تاکید بر اینکه پس از کبارخوانی دوم به فاصلۀ پنج تا ۱۰ دقیقه نماز صبح از بلندگو مساجد پخش می‌شود، بیان کرد: کبارخوانی قبل از نماز صبح که از گذشته تاکنون در مناطق کردزبان اهل سنت رواج داشته، جایگزینِ اذان اولی شده است که طبق سنّت حضرت رسول (ص) در فجر کاذب برای آگاه کردن و بیدارکردن مردم برای نماز صبح خوانده می‌شد و بعد از آن، اذان دوم در فجر صادق خوانده می‌شد که اعلان دخول به نماز صبح بود.
وی با تاکید بر اینکه نماز سنّت تروایح رمضان و وِتر از دیگر آیین‌های ویژه اهل سنت آذربایجان غربی است، گفت: نام دیگر نماز تراویح، قیام ماه مبارک رمضان است که اهل سنت آن را در شب‌های ماه مبارک رمضان و پس از برپایی نماز عشا در مساجد به صورت جماعت و در ۱۰ یا ۲۰ رکعت ادا می‌کنند.
وی ادامه داد: این نماز به صورت ۲ رکعت به ۲ رکعت اقامه می‌شود و در بین هر چهار رکعت، استراحت کوتاهی وجود دارد و این دعا را می‌خوانند: (سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر...) و بعد از اتمامِ نماز تراویح، ۳ رکعت نماز وِتر به صورت یک ۲ رکعتی و یک، تک رکعتی خوانده می‌شود.
وی اضافه کرد: در نیمۀ اول ماه مبارک رمضان در اذکار آخر نماز تراویح امام مسجد با صدایی بلند و حزین به ماه رمضان به این شیوه خوش آمد می‌گوید: «مَرحباً اَیا شَهرَ رَمضانَ مرحباً، مرحباً اَیاَ شهرَ الخَیرِ و البرکۀِ و الإحسانِ مَرحباً...» و در نیمۀ دوم نیز با ذکر «الوداع اَیا شَهرَ رَمضانَ الوداع، الوداع اَیاَ شهرَ الخَیرِ و البرکۀِ و الإحسانِ الوداع ...» با ماه رمضان خداحافظی می‌کند.
به گزارش ایرنا، ماه رمضان در دیاری که به رنگین کمان اقوام و ادیان معروف شده همواره با آداب و رسوم خاصی همراه بوده و احترام به ماه مبارک رمضان نه تنها در بین مسلمانان بلکه در میان پیروان سایر ادیان الهی ساکن در استان نیز وجود داشته است.
آیین‌های مربوط به ماه مبارک رمضان در آذربایجان غربی به مراسم پیش از ماه مبارک، وقت افطار، وقت سحر، روز‌های پایانی ماه و پس از ماه مبارک مربوط می‌شود.
حسن اصلی برگزاری آیین‌های ماه مبارک رمضان در این استان، نقش آن در انسجام بین خانواده ها، محله ها، مناطق شهری و بین اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی است به طوری که بسیاری از این آیین‌ها با حضور پرشور مردم به اجرا در می‌آید.
اما هلال ماه شوال که در بام آسمان نقش می‌بندد، حلول شوال و پایان رمضان حتمی بوده و فردای آن عید فطر است؛ آنگاه شادی و نشاطی دیگر به شکرانه توفیق یک ماه روزه داری و منزلت در جوار محبت پروردگار خانواده‌ها را در بر می‌گیرد.
منبع:
خبرگزاری ایلنا
ارسال نظر