دفاع از شیوه مرمت آرامگاه کوروش

به گزارش ايسنا، محمدحسن طالبيان ـ مدير بنياد پژوهش پارسه پاسارگاد ـ در اين نشست كه روز گذشته (پنجشنبه، 26 دي‌ماه) و پس از طرح پرسش‌هايي در رسانه‌ها برگزار شد، درباره‌ي نوع مرمت در بناهاي تاريخي يونان، به وجود دايمي داربست‌ در اين بناها، به‌كارگيري سنگ‌هاي جديد در كنار سنگ‌هاي تاريخي، تعويض فلزهاي زنگ‌زده با فلزهاي ضد‌زنگ و استفاده از مته براي فولاد‌گذاري اشاره كرد.

وي معتقد است كه استفاده از مته‌ي بادي براي مرمت سنگ در پاسارگاد كم‌ترين ضرر را دارد.

نصيري ـ كارشناس گروه مستند‌نگاري پروژه‌ي مرمت آرامگاه كوروش ـ در اين نشست گفت: پلان‌ها، نماها و مقاطع آرامگاه كوروش از چهار جهت نقشه‌برداري و هم‌چنين جزييات سنگ‌ها، فرسايش‌ها، تخريب‌هاي انساني و جدا‌ شدن سنگ‌ها مشخص شده‌اند.

هم‌چنين‌ مهدي كلياني ـ كارشناس گروه آسيب‌شناسي اين پروژه ـ بيان كرد: تأثير عوامل محيطي روي آرامگاه كوروش به‌دليل قرار گرفتن در محيطي‌ باز، زياد است. هم‌چنين در اين بنا، آسيب‌هاي مهم شامل ترك‌خوردگي، شكستگي، پوسته شدن، وجود رسوبات ناشي از آب و گل‌سنگ‌ هستند. به‌عنوان مثال، در ضلع شمال شرقي آرامگاه كوروش به‌دليل كم ‌بودن تابش آفتاب، آسيب گل‌سنگ‌ بيشتر وجود دارد.

وي يكي از آسيب‌هاي انساني را در اين بنا، مداخله‌ي انسان به‌واسطه‌ي مرمت دانست و اظهار داشت: استفاده از سيمان در مرمت بايد كنترل شود، چراكه سيمان به‌دليل ضريب انبساطي متفاوتي كه نسبت به سنگ دارد، مشكل ايجاد مي‌كند.

در اين نشست، زارع به‌عنوان كارشناس زمين‌شناس اين پروژه، توضيح‌هايي را درباره‌ي روند طي‌شده‌ براي بررسي نوع سنگ‌هاي به‌كار رفته در آرامگاه كوروش و انتخاب بهترين نمونه‌ي سنگ (سنگ معدن سيوند) براي مرمت اين اثر ارايه كرد.

شهرام رهبر نيز به‌عنوان تدوين‌كننده‌ي طرح مرمت آرامگاه كوروش با اشاره به اين‌كه در اواخر‌ سال 1379 نفوذ آب از سقف آرامگاه ديده شد، گفت: در سال 1380 داربستي براي آرامگاه اجرا شد و همان سال مطالعات حفاظت و مرمت آغاز شدند.

وي با اشاره به اين‌كه يكي از دلايل مرمت اين آرامگاه، ريزش آب به داخل بنا بود، ادامه داد: اگر سال 1330 آرامگاه توسط مرحوم سامي با سيمان مرمت نمي‌شد، اكنون شرايط بدتري داشت.

او توضيح داد: كارشناسان اين بنياد پس از بحث و بررسي در جلسه‌هاي مختلف، به اين نتيجه رسيدند كه مرمت‌هاي پيشين با سيمان بايد برداشته شوند، مستند‌نگاري انجام شود و قطعات شكسته نيز استحكام‌بخشي شوند.

در ادامه‌ي اين نشست، حسن راهساز ـ مدير اجرايي پروژه‌ي مرمت آرامگاه كوروش ـ با تأكيد بر اين‌كه هر بنايي نسبت به منطقه و شرايط خود، مسايلي را دارد، گفت‌: تنها بنا در تخت جمشيد (پارسه) و پاسارگاد كه زلزله‌ و ديگر عوامل روي آن هيچ تأثيري نداشته‌اند، آرامگاه كوروش است كه بستر بسيار استواري دارد و فقط ريشه‌هاي درخت انجير توانستند، سنگ‌هاي آن را جابه‌جا كنند.

وي با بيان اين‌كه اين مجموعه، نيروهاي مرمت سنگ را در ايران تربيت مي‌كند، افزود: چكش بادي ظريف‌ترين كارها در حجاري انجام مي‌دهد و در مرمت آرامگاه كوروش از آن استفاده شده است. هم‌چنين بست‌هاي به‌كار رفته در مرمت آرامگاه، داخل سرب مذاب قرار گرفته‌اند تا انبساط و انقباض را دفع كنند.

عبدالرسول وطن‌دوست ـ رييس پژوهشكده‌ي حفاظت و مرمت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ نيز در اين نشست درباره‌ي ساز‌وكار نظارت كارشناسان يونسكو بر محوطه‌هاي ثبت جهاني، توضيح داد: هر محوطه‌ي ثبت جهاني بايد در سال، به يونسكو گزارش نوبه‌يي بدهد و اگر مشكلي در آن محوطه باشد، يونسكو اعلام كند. البته تاكنون از سوي يونسكو مشكلي درباره‌ي پارسه و پاسارگاد اعلام نشده است.

وي اضافه كرد: چند پروژه‌ي تحقيقاتي نيز توسط پژوهشكده‌ي حفاظت و مرمت با موضوع سنگ انجام شده‌اند، البته فرسودگي بيولوژيكي و رشد گياهان، مشكلاتي جهاني‌اند و هنوز هم راه حلي جهاني براي مشكل گل‌سنگ‌ و‌جود ندارد.

فريبرز دولت‌آبادي ـ معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ نيز كه در اين نشست حضور داشت، در پاسخ به پرسش خبرنگار ايسنا درباره‌ي اين‌كه معمولا ديدگاه برخي كارشناسان در رسانه‌ها به‌عنوان نقد عملكرد مرمتي مطرح مي‌شود، با اين وجود، آيا كارشناساني در سطح كشور درباره‌ي پروژه‌ي مرمت آرامگاه كوروش كه بنايي شاخص در سطح كشور است، اظهار ‌نظر كرده‌اند؟ گفت: من همواره با رسانه‌ها تعامل داشته‌ام، ولي اين نخستين‌باري بود كه با چنين فضاي رسانه‌يي درباره‌ي پاسارگاد مواجه شدم. البته در 5/2 سال گذشته، تعامل با رسانه‌ها به مجموعه‌ي ميراث فرهنگي مانند ماسوله و سلطانيه كمك كرده است؛ ولي اتفاق رخ‌داده [انتشار برخي خبرها و تصاوير] درباره‌ي آرامگاه كوروش عجيب بود.

وي در ادامه توضيح داد: متخصص‌ترين افراد با گرايش‌هاي خاص و حرفه‌يي در شوراي راهبردي‌ پايگاه‌هاي ثبت جهاني عضو هستند و هر اقدام مرمتي، در اين شوراي راهبردي تصويب مي‌شود. البته بررسي طرح مرمت سقف آرامگاه كوروش به زماني برمي‌گردد كه من در معاونت ميراث فرهنگي سازمان نبودم.

او با تأكيد بر اين‌كه من هيچ عنادي ندارم تا اگر كسي در حوزه‌ي مرمت سنگ نظري دارد، از او نپرسم، اظهار داشت: اگر درباره‌ي فرآيند مرمت در فضاي اجماع بحث شود، نتيجه‌ي مثبتي خواهد داشت. البته پيشنهاد هم نمي‌كنيد كه براي هر كار مرمتي، فراخوان داده شود. ما نقد را مي‌پذيريم و ادعا هم نمي‌كنيم، هر كاري كه مي‌كنيم صددرصد درست است.

به گزارش ايسنا، خبرنگاران پس از اين نشست از آرامگاه كوروش ديدن كردند و با استفاده از داربستي كه به همين منظور در كنار آرامگاه قرار گرفته بود، بخش‌هاي مرمت‌شده در سقف آرامگاه را هم ديدند.