.svg)
وقتی هوای ارز ابری می شود
خبرگزاری آنا: چندی پیش مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس جمهوری خاطرنشان کرد: به دلیل غیر قابل تبدیل بودن ارز حاصل از صادرات نفت (یوآن چین و وون کره‌جنوبی)، یکسان سازی نرخ ارز به آن معنایی که در نظر ما است فعلا امکان‌پذیر نیست.
ماجرای ارز و سر و سامان دادن به بازار ارز را پایانی نیست.از همان زمان که قیمت دلار روند صعودی پیش گرفت و بازار سکه حبابی شد تا کنون تصمیات ارزی زیادی اتخاذ شده‌است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، تصمیم هایی که عملا کنترل مقطعی بر روی بازار ارز داشته و هرگز به عنوان یک راه حل بلند مدت موثر نبوده‌اند.حالا هم بعد از تصمیمات مقطعی و ناکارامد دولت دهم خبر رسید که ارز در بودجه سال 93 تک نرخی است تا دوباره زمزمه های تک نرخی شدن و یکسان سازی نرخ ارز قوت بگیرد.
هنوز از یادها نرفته است که در سال آخر حیات دولت دهم در پی تصمیمات ارزی دولت و مجلس برای سرو سامان دادن به بازار ارز و ذخایر ارزی کشور،طرح 9 ماده ای محدودیت ارزی تصویب شد که با حذف ارز مسافرتی و اولویت بندی کالاهای وارداتی همراه بود.
بعد از آن هم، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه قرار است به دستور رئیس جمهور وقت ، بورس ارز راه اندازی شود.
خبری که رییس امور بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار وقت هم آن را تایید کرد اما نه اجرایی شد و نه تاثیر گزار بود تا جایی که کار به 3 نرخی شدن قیمت دلار رسید و بازارهای اقتصادی را متلاطم کرد.
البته چند نرخی بودن ارز تنها محدود به سال‌های اخیر نیست . اقتصاد ایران بعد از پایان جنگ تحمیلی شاهد تقریبا 12 نرخ ارز بود که دولت در آن زمان برای رفع این مشکل (68 تا 72) مجبور به کاهش نرخ ارز شد تا آنکه در نهایت در فروردین 72 برای اولین بار ارز تک نرخی بر اقتصاد ایران حاکم شد و بیش از هفت ماه ادامه یافت، هرچند این موفقیت به دلیل تغییر دولت و سیاست‌های اقتصادی ادامه نیافت.
نرخ ارز دولتی و بازار آزاد در سال 1380 اما مجددا یکسان شد و تا سال 1389 ادامه یافت ولی در سال 89 به دلیل تشدید نرخ تورم و رشد نقدینگی باز هم بین نرخ ارز دولتی و آزاد فاصله ایجاد شد.
در واقع در حالی که اقتصاد ایران در اوایل دهه‌های 70 و 80 شاهد تک نرخی شدن ارز و اثرات مثبت آن بر بخش‌های مختلف اقتصادی بود اما پایبند نبودن دولت‌ها به این موضوع منجر به از بین رفتن نظام ارز تک نرخی شد.
در این راستا دولت دهم به دلیل افزایش شکاف قیمتی بین نرخ ارز مرجع و بازار آزاد و حضور سودجویان در این بازار و استفاده از ارز مرجع برای ورود کالاهای غیرضروری با هدف ساماندهی بازار ارز و کنترل نرخ دلار مرکز مبادلات ارزی را راه اندازی کرد و در نتیجه وجود سه نرخ برای ارز در اقتصاد کشور را رقم زد.
حالا اما 12 سال از آخرین باری که دولت با همکاری سایر قوا تک نرخی کردن ارز را تجربه کرد، می‌گذرد اما این بار به نظر می رسد دولت یازدهم عزم خود را برای اجرای دوباره این سیاست جزم کرده است.
تصمیم دولت برای تک نرخی کردن ارزاز زمانی حالت جدی به خود گرفته که پیشنهاد دولت در بودجه سال 93 در مجلس به تصویب رسید .
حال دولت یازدهم با توجه به ضرورت این امر در بخشنامه بودجه سال 93، باز حرکت به سوی ثبات و یکسان سازی نرخ ارز را مورد تاکید قرار داده و برهمین اساس قرار است بانک مرکزی تک نرخی شدن ارز را در سال93 در دستور کار خود قرار دهد.
بر همین اساس ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به سیاست‌های بانک مرکزی درخصوص نرخ ارز، مهمترین سیاست را ادامه یکسان سازی نرخ ارز عنوان کرده است و تاکید کرده که این امر موجب نخواهد شد که از دیگر بخش‌ها و وظایف این بانک غافل شویم.
وی با بیان آنکه تک نرخی شدن ارز از جدی ترین اهداف پیش روی بانک مرکزی است، گفت: این تجربه را ما در سال 80 داشتیم اما در سال‌های بعد با رفتارهای غلطی که انجام شد تمام نتایج مثبت آن از بین رفت.
وی تاکید کرد: طی سه سال گذشته نزدیک به 180 میلیارد دلار ارز به بازار واریز شده تا قیمت آن کنترل شود که هیچ دلیل قانع کننده‌ای بهتر از تشخیص غلط و پایبندی به بی برنامگی نمی‌تواند عامل آن باشد.
غلامعلی کامیاب معاون ارزی بانک مرکزی نیز در این خصوص گفته : این بانک به دنبال تک نرخی کردن نرخ ارز است زیرا نرخی که بازار تعیین می‌کند، بهترین نرخ و این نرخ ناشی از انتظارات بوجود آمده در مردم است.
همچنین عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است: در صورتی که دولت بخواهد قیمت دلار را در محدوده 2650 تومان تثبیت کند، می‌توان عنوان کرد تک نرخی شدن ارز اقدام مطلوبی است.
از سوی دیگر، اکبر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی، پیش از آزاد سازی بخشی از دارایی‌های ایران با بیان این که طی روزها و ماه‌های آینده شاهد کاهش نرخ ارز خواهیم بود، گفت: البته باید توجه کرد که نرخ ارز را عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌کند، اما با توجه به گشایش‌های ایجاد شده طبیعی است که انتظار داشته باشیم نرخ ارز به سمت کاهش تغییر کند.
تاکید بر تک نرخی شدن ارز از سوی دولتی ها اما در حالی صورت می گیرد که چندی پیش مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس جمهوری خاطرنشان کرد: به دلیل غیر قابل تبدیل بودن ارز حاصل از صادرات نفت (یوآن چین و وون کره‌جنوبی)، یکسان سازی نرخ ارز به آن معنایی که در نظر ما است فعلا امکان‌پذیر نیست.
در حال حاضر نکته مهم اینجاست که از نظر کارشناسان اگر دولت یازدهم هم در شرایط فعلی بخواهد از راه و شیوه دولت دهم برای تک‌نرخی کردن ارز پیروی کند باز هم شاهد نتیجه معکوس در بازار ارز خواهیم بود.
به بیان بهتر تک نرخی شدن ارز یعنی نزدیک شدن نرخ ارز به نرخ حقیقی بازار و این امر می‌تواند بار دیگر در سال 93 قیمت ارز را در بازار افزایش دهد و بار دیگر نوسان نرخ ارز و اوج گرفتن موج گرانی‌ها در بازارهای مختلف رخ دهد.
مرتضی افقه کارشناس اقتصادی هم با تاکید بر این مطلب گفته: تک‌نرخی کردن ارز به خودی خود تصمیم مناسبی‌است اما در شرایط فعلی به نظر می‌آید که این وعده راه معکوس را طی کند و بار دیگر نرخ ارز مخصوصا دلار را دستخوش تغییر و افزایش کند. چرا که برای تک‌نرخی کردن ارز باید به نرخ بازار آزاد توجه داشته باشیم و این یعنی دیگر از نرخ‌‌های دستوری خبری نخواهد بود.
افقه اینطور ادامه داده: به نظر می آید که دولت در وضع فعلی قادر به تک نرخی کردن ارز نیست. زیرا هنوز تکلیف ارزهای بلوکه شده بانکی آنچنان مشخص نبوده و دولت مانند گذشته امکان عرضه زیاد ارز در بازار برای کنترل آن را ندارد. چرا که با مشکلات مالی دیگری روبه‌روست و از طرفی هیچ‌گونه سازوکاری برای محدود کردن تقاضا در کشور وجود ندارد.
این در حالی است که بعد از اجرایی شدن فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و وعده‌های دولتی‌ها برای کاهش نرخ تورم که تا اندازه‌ای هم محقق شده و قرار بر این است که به 15 تا 25 درصد تا 6 ماه آینده برسد، انتظار می رود این اشکالات برطرف شده باشد و کشور به سوی نظام ارزی یکسان گام بردارد.
نظام ارزی که در آن خبری از ارز بازار آزاد، بازار سیاه و ارز مبادله ای نباشد و متقاضیان مجبور نباشند برای تهیه ارز و واردات و صادرات کالا با 3 نرخ ارز مواجه شوند.باید منتظر ماند و دید این امر در نظام پولی و بانکی کشور محقق خواهد شد یا خیر؟
ماجرای ارز و سر و سامان دادن به بازار ارز را پایانی نیست.از همان زمان که قیمت دلار روند صعودی پیش گرفت و بازار سکه حبابی شد تا کنون تصمیات ارزی زیادی اتخاذ شده‌است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، تصمیم هایی که عملا کنترل مقطعی بر روی بازار ارز داشته و هرگز به عنوان یک راه حل بلند مدت موثر نبوده‌اند.حالا هم بعد از تصمیمات مقطعی و ناکارامد دولت دهم خبر رسید که ارز در بودجه سال 93 تک نرخی است تا دوباره زمزمه های تک نرخی شدن و یکسان سازی نرخ ارز قوت بگیرد.
هنوز از یادها نرفته است که در سال آخر حیات دولت دهم در پی تصمیمات ارزی دولت و مجلس برای سرو سامان دادن به بازار ارز و ذخایر ارزی کشور،طرح 9 ماده ای محدودیت ارزی تصویب شد که با حذف ارز مسافرتی و اولویت بندی کالاهای وارداتی همراه بود.
بعد از آن هم، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه قرار است به دستور رئیس جمهور وقت ، بورس ارز راه اندازی شود.
خبری که رییس امور بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار وقت هم آن را تایید کرد اما نه اجرایی شد و نه تاثیر گزار بود تا جایی که کار به 3 نرخی شدن قیمت دلار رسید و بازارهای اقتصادی را متلاطم کرد.
البته چند نرخی بودن ارز تنها محدود به سال‌های اخیر نیست . اقتصاد ایران بعد از پایان جنگ تحمیلی شاهد تقریبا 12 نرخ ارز بود که دولت در آن زمان برای رفع این مشکل (68 تا 72) مجبور به کاهش نرخ ارز شد تا آنکه در نهایت در فروردین 72 برای اولین بار ارز تک نرخی بر اقتصاد ایران حاکم شد و بیش از هفت ماه ادامه یافت، هرچند این موفقیت به دلیل تغییر دولت و سیاست‌های اقتصادی ادامه نیافت.
نرخ ارز دولتی و بازار آزاد در سال 1380 اما مجددا یکسان شد و تا سال 1389 ادامه یافت ولی در سال 89 به دلیل تشدید نرخ تورم و رشد نقدینگی باز هم بین نرخ ارز دولتی و آزاد فاصله ایجاد شد.
در واقع در حالی که اقتصاد ایران در اوایل دهه‌های 70 و 80 شاهد تک نرخی شدن ارز و اثرات مثبت آن بر بخش‌های مختلف اقتصادی بود اما پایبند نبودن دولت‌ها به این موضوع منجر به از بین رفتن نظام ارز تک نرخی شد.
در این راستا دولت دهم به دلیل افزایش شکاف قیمتی بین نرخ ارز مرجع و بازار آزاد و حضور سودجویان در این بازار و استفاده از ارز مرجع برای ورود کالاهای غیرضروری با هدف ساماندهی بازار ارز و کنترل نرخ دلار مرکز مبادلات ارزی را راه اندازی کرد و در نتیجه وجود سه نرخ برای ارز در اقتصاد کشور را رقم زد.
حالا اما 12 سال از آخرین باری که دولت با همکاری سایر قوا تک نرخی کردن ارز را تجربه کرد، می‌گذرد اما این بار به نظر می رسد دولت یازدهم عزم خود را برای اجرای دوباره این سیاست جزم کرده است.
تصمیم دولت برای تک نرخی کردن ارزاز زمانی حالت جدی به خود گرفته که پیشنهاد دولت در بودجه سال 93 در مجلس به تصویب رسید .
حال دولت یازدهم با توجه به ضرورت این امر در بخشنامه بودجه سال 93، باز حرکت به سوی ثبات و یکسان سازی نرخ ارز را مورد تاکید قرار داده و برهمین اساس قرار است بانک مرکزی تک نرخی شدن ارز را در سال93 در دستور کار خود قرار دهد.
بر همین اساس ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به سیاست‌های بانک مرکزی درخصوص نرخ ارز، مهمترین سیاست را ادامه یکسان سازی نرخ ارز عنوان کرده است و تاکید کرده که این امر موجب نخواهد شد که از دیگر بخش‌ها و وظایف این بانک غافل شویم.
وی با بیان آنکه تک نرخی شدن ارز از جدی ترین اهداف پیش روی بانک مرکزی است، گفت: این تجربه را ما در سال 80 داشتیم اما در سال‌های بعد با رفتارهای غلطی که انجام شد تمام نتایج مثبت آن از بین رفت.
وی تاکید کرد: طی سه سال گذشته نزدیک به 180 میلیارد دلار ارز به بازار واریز شده تا قیمت آن کنترل شود که هیچ دلیل قانع کننده‌ای بهتر از تشخیص غلط و پایبندی به بی برنامگی نمی‌تواند عامل آن باشد.
غلامعلی کامیاب معاون ارزی بانک مرکزی نیز در این خصوص گفته : این بانک به دنبال تک نرخی کردن نرخ ارز است زیرا نرخی که بازار تعیین می‌کند، بهترین نرخ و این نرخ ناشی از انتظارات بوجود آمده در مردم است.
همچنین عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است: در صورتی که دولت بخواهد قیمت دلار را در محدوده 2650 تومان تثبیت کند، می‌توان عنوان کرد تک نرخی شدن ارز اقدام مطلوبی است.
از سوی دیگر، اکبر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی، پیش از آزاد سازی بخشی از دارایی‌های ایران با بیان این که طی روزها و ماه‌های آینده شاهد کاهش نرخ ارز خواهیم بود، گفت: البته باید توجه کرد که نرخ ارز را عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌کند، اما با توجه به گشایش‌های ایجاد شده طبیعی است که انتظار داشته باشیم نرخ ارز به سمت کاهش تغییر کند.
تاکید بر تک نرخی شدن ارز از سوی دولتی ها اما در حالی صورت می گیرد که چندی پیش مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس جمهوری خاطرنشان کرد: به دلیل غیر قابل تبدیل بودن ارز حاصل از صادرات نفت (یوآن چین و وون کره‌جنوبی)، یکسان سازی نرخ ارز به آن معنایی که در نظر ما است فعلا امکان‌پذیر نیست.
در حال حاضر نکته مهم اینجاست که از نظر کارشناسان اگر دولت یازدهم هم در شرایط فعلی بخواهد از راه و شیوه دولت دهم برای تک‌نرخی کردن ارز پیروی کند باز هم شاهد نتیجه معکوس در بازار ارز خواهیم بود.
به بیان بهتر تک نرخی شدن ارز یعنی نزدیک شدن نرخ ارز به نرخ حقیقی بازار و این امر می‌تواند بار دیگر در سال 93 قیمت ارز را در بازار افزایش دهد و بار دیگر نوسان نرخ ارز و اوج گرفتن موج گرانی‌ها در بازارهای مختلف رخ دهد.
مرتضی افقه کارشناس اقتصادی هم با تاکید بر این مطلب گفته: تک‌نرخی کردن ارز به خودی خود تصمیم مناسبی‌است اما در شرایط فعلی به نظر می‌آید که این وعده راه معکوس را طی کند و بار دیگر نرخ ارز مخصوصا دلار را دستخوش تغییر و افزایش کند. چرا که برای تک‌نرخی کردن ارز باید به نرخ بازار آزاد توجه داشته باشیم و این یعنی دیگر از نرخ‌‌های دستوری خبری نخواهد بود.
افقه اینطور ادامه داده: به نظر می آید که دولت در وضع فعلی قادر به تک نرخی کردن ارز نیست. زیرا هنوز تکلیف ارزهای بلوکه شده بانکی آنچنان مشخص نبوده و دولت مانند گذشته امکان عرضه زیاد ارز در بازار برای کنترل آن را ندارد. چرا که با مشکلات مالی دیگری روبه‌روست و از طرفی هیچ‌گونه سازوکاری برای محدود کردن تقاضا در کشور وجود ندارد.
این در حالی است که بعد از اجرایی شدن فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و وعده‌های دولتی‌ها برای کاهش نرخ تورم که تا اندازه‌ای هم محقق شده و قرار بر این است که به 15 تا 25 درصد تا 6 ماه آینده برسد، انتظار می رود این اشکالات برطرف شده باشد و کشور به سوی نظام ارزی یکسان گام بردارد.
نظام ارزی که در آن خبری از ارز بازار آزاد، بازار سیاه و ارز مبادله ای نباشد و متقاضیان مجبور نباشند برای تهیه ارز و واردات و صادرات کالا با 3 نرخ ارز مواجه شوند.باید منتظر ماند و دید این امر در نظام پولی و بانکی کشور محقق خواهد شد یا خیر؟
ارسال نظر