چه‌ افرادی در معرض خطر زیگیل تناسلی قرار دارند؟

اچ پی وی می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی سلامت، از جمله زگیل‌های تناسلی و برخی سرطان‌های خاص شود. البته در برخی موارد، اچ پی وی، پیش از آن که مشکلی ایجاد کند، برطرف می‌شود و فرد مبتلا حتی متوجه وجود این عفونت ویروسی در بدنش نمی‌شود.

اچ پی وی همانند هرپس یا اچ آی وی ((HIV که موجب بروز بیماری ایدز می‌شود، نیست. اگرچه هردوی این ویروس‌ها از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند، اما علائم متفاوتی دارند و موجب بروز مشکلات سلامت متفاوتی می‌شوند.

چه‌ افرادی در معرض خطر اچ پی وی قرار دارند؟

هر فردی که رابطۀ جنسی دارد، یا قبلاً داشته، ممکن است به این ویروس مبتلا باشد. اچ پی وی چنان شایع است که می‌توان گفت تقریباً همۀ خانم‌ها و آقایانی که به‌لحاظ جنسی فعالند، بالاخره در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. این امر حتی برای کسانی که در طول زندگی خود فقط با یک نفر رابطۀ جنسی داشته‌اند، نیز صادق است.

افراد چگونه به اچ پی وی مبتلا می‌شوند؟

اچ پی وی از طریق تماس جنسی، اغلب طی تماس جنسی واژینال و مقعدی، منتقل می‌شود. این ویروس همچنین از طریق تماس جنسی دهانی نیز منتقل می‌شود. اچ پی وی هم در افراد دارای روابط جنسی نرمال و هم در هم‌جنس‌گرایان قابل انتقال است، حتی زمانی که طرف مقابل هیچ‌گونه علامتی ندارد و فقط ناقل است.

اغلب افراد مبتلا خودشان متوجه ابتلای خود و این که ممکن است ویروس را به طرف مقابل انتقال دهند، نمی‌شوند. هر فرد ممکن است حتی سال‌ها پس از داشتن رابطه با فرد مبتلا، این ویروس را داشته باشد. همچنین، ممکن است هر فرد بیش از یک نوع ویروس بگیرد.

در موارد نادر، خانم باردار مبتلا به اچ پی وی تناسلی، ممکن است حین زایمان، این ویروس را به فرزندش منتقل کند.

مشکلات بالقوه‌ای که اچ پی وی ایجاد می‌کند، کدامند؟

بسیاری از افراد مبتلا به اچ پی وی هیچ علامتی ندارند و مشکلی هم برایشان ایجاد نمی‌شود. اما گاهی، عفونت‌های اچ پی وی می‌توانند موجب بروز برخی مشکلات جدی سلامت، از جمله موارد زیر شوند:

• زگیل‌های تناسلی
• پاپیلوماتوزیس تنفسی راجعه (RRP)؛ وضعیتی نادر که در آن زگیل‌ها در گلو رشد می‌کنند.
• سرطان دهانۀ رحم (سرویکس) و دیگر سرطان‌های کمتر رایج، اما جدی، مانند سرطان‌های تناسلی و یک نوع خاص از سرطان سر و گردن که اروفارینژیال نامیده می‌شود (سرطان در نواحی پشت گلو).

در همۀ موارد زگیل‌های تناسلی و آر آر پی (RRP) و تقریباً همۀ موارد سرطان دهانۀ رحم، پای اچ پی وی در میان است! برخی از زیرمجموعه‌های خاص سرطان‌های واژن، فرج، آلت، مقعد و حلق نیز فقط از این ویروس ایجاد می‌شوند.

گونه‌هایی از اچ پی وی که موجب زگیل‌های تناسلی می‌شوند با آن گونه‌هایی که موجب بروز سرطان می‌شوند، متفاوتند.

علائم و نشانه‌های بیماری‌های ناشی از HPV:

زگیل‌های تناسلی معمولاً به‌صورت یک برآمدگی کوچک یا گروهی از برآمدگی‌ها در ناحیۀ تناسلی ظاهر می‌شوند. این زگیل‌ها می‌توانند کوچک یا بزرگ، برجسته یا تخت و یا به شکل گل کلم باشند. زگیل‌ها ممکن است چند هفته یا چند ماه پس از تماس جنسی با فرد آلوده ظاهر شوند، حتی اگر وی هیچ نشانه‌ای از زگیل تناسلی نداشته باشد. در صورت درمان نشدن، زگیل‌ها ممکن است برطرف شوند، بدون تغییر باقی بمانند و یا بزرگ و زیاد شوند. گونه‌هایی از HPV که سرطان‌زایند با گونه‌هایی که زگیل تناسلی ایجاد می‌کنند، متفاوتند.

سرطان دهانۀ رحم معمولاً تا مرحلۀ پیشرفته، علائم ندارد. به همین دلیل، مهم است که خانم‌ها به‌طور مرتب برای سرطان دهانۀ رحم غربالگری شوند. تست‌های غربالگری می‌توانند نشانه‌های زودهنگام بیماری را پیدا کنند و کمک کنند مشکلات زودتر درمان شوند، پیش از آن که به سرطان تبدیل شوند.

دیگر سرطان‌های ناشی از HPV تا زمان رسیدن به مرحلۀ پیشرفته، هیچ علائم و نشانه‌ای ندارند و درمان آن‌ها دشوار است. دیگر سرطان‌های مرتبط با آن عبارتند از سرطان فرج، واژن، آلت، مقعد. آر آر پی (RRP) نیز وضعیتی است که در آن زگیل‌ها در گلو رشد می‌کنند و می‌تواند در کودکان و بزرکسالان رخ دهد. رشد زگیل‌ها در گلو می‌تواند مجرای هوا را مسدود کند و موجب خرخر و اختلال در تنفس شود.

HPV چگونه موجب بروز مشکلات سلامت می‌شود؟

اگر این ویروس مقاوم باشد و از بین نرود، می‌تواند سلول‌های نرمال را به غیرنرمال بدل کند و در اغلب موارد شما نمی‌تواننید این تغییرات سلولی را متوجه شوید. زگیل‌ها ممکن است چند ماه پس از ابتلا ظاهر شوند. پیشرفت سرطان نیز اغلب سال‌ها یا حتی دهه‌ها پس از ابتلا، زمان می‌برد.

راهی قطعی و مشخص برای دانستن این نکته که کدام افراد مبتلا به این ویروس، گرفتار سرطان یا دیگر مشکلات می‌شوند، وجود ندارد. اما افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ( از جمله مبتلایان به ایدز) توان کمتری برای جنگیدن با این ویروس و رهایی از مشکلات ناشی از آن را دارند.

HVP و مشکلات سلامت ناشی از آن چه‌قدر رایجند؟

حدود 80 میلیون آمریکایی به این ویروس مبتلایند. هر ساله نیز حدود 14 میلیون نفر به این ویروس آلوده می‌شوند. شیوع بالای این ویروس از آن رو است که تقریباً تمام زنان و مردانی که به‌لحاظ جنسی فعالند، در مقعطی از زندگی‌شان حداقل به یکی از گونه‌های این این ویروس آلوده می شوند.

سالانه حدود 360 هزار نفر نیز در آمریکا به زگیل‌های تناسلی مبتلا می‌شوند. سالانه حدود 10 هزار زن نیز در آمریکا به سرطان دهانۀ رحم مبتلا می‌شوند. آمار ابتلای سالانه به دیگر انواع سرطان مرتبط با HPV، بین 1000 تا 10000 نفر است.

توجه به این نکته نیز ضروری است که دیگر عوامل، به‌ویژه مصرف بالای الکل و توتون نقش مهمی در ابتلا به سرطان‌های ناشی از این ویروس دارد. حدود 21 هزار مورد از این سرطان‌ها به‌صورت بالقوه با واکسن HPV قابل پیشگیری‌اند.

آمار ابتلا به پاپیلوماتوزیس تنفسی راجعه (RRP) بسیار کم است و در آمریکا سالانه حدوداً 820 کودک به نوع کودکانِ این بیماری مبتلا می‌شوند.

تفاوت HPV و HIV:

HPV ویروسی متفاوت از HIV است و مشکلات و بیماری‌های متفاوتی ایجاد می‌کند. HPV در سلول‌های خون زندگی نمی‌کند و بیشتر بر روی پوست زندگی می‌کند. همچنین، HIV موجب ابتلا به ایدز می‌شود، اما HPV تناسلی به زگیل‌های تناسلی و انواع خاصی از سرطان می‌انجامد. شانس ابتلای افراد مبتلا به HIV، به ویروس HPV بیشتر است و باعث می شود بیماری‌های ناشی از آن، به‌ویژه سرطان مقعد، پیشرفت کند.

آیا HPV تأثیری در سلامت خانم باردار مبتلا و نوزاد او دارد؟

خانم‌ها باردار نیز ممکن است مبتلا به این عفونت ویروسی شوند. معمولاً این عفونت‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما گاهی موجب رشد زگیل‌های تناسلی در دورۀ بارداری می‌شوند. خانم‌هایی که در مراحل آخر بارداری به زگیل تناسلی مبتلا می‌شوند، ممکن است در گلوی نوزادشان نیز زگیل رشد کند و به RRP مبتلا شود که البته بسیار نادر است.

در دوران بارداری نیز ممکن است تغییرات سلولی ناشی از HPV در دهانۀ رحم رخ دهد. این تغییرات فقط در غربالگری‌های منظم دوره‌ای برای سرطان دهانۀ رحم قابل کشف است.همۀ خانم‌ها، حتی خانم‌های باردار، باید این غربالگری‌های دوره‌ای را انجام دهند.

آیا آزمایشی برای بررسیHPV وجود دارد؟

آزمایش‌های HPV برای کمک به غربالگری سرطان دهانۀ رحم در خانم‌های 30 ساله و بالاتر وجود دارد. این آزمایش‌ها برای غربال آقایان، نوجوانان و یا خانم‌های زیر 30 سال توصیه نمی‌شود. هیچ تست عمومی برای کنترل وضعیت کلی HPV در خانم‌ها و آقایان وجود ندارد. همچنین هیچ آزمایش تأییدشده‌ای برای یافتن این ویروس در دهان و گلو نیز وجود ندارد.

چگونه می‌توان از HPV پیشگیری کرد؟

چند راه برای کاهش شانس ابتلا به این ویروس وجود دارد:

واکسن‌های HPV برای دختران و پسران 11 یا 12 ساله توصیه می‌شود. این واکسن‌ها ایمن و مؤثرند و می‌تواند زنان و مردان را در برابر برخی انواع شایع‌تر این ویروس که منجر به بیماری و سرطان می‌شوند، محتفظت کند. این واکسن بهترین محافظت را برای دختران و پسران 10-11 ساله فراهم می‌کند، زیرا پاسخ سیستم ایمنی آن‌ها به این واکسن، بهتر از مردان و زنان مسن‌تر است.

برای دختران و زنان دو واکسن سرواریکس و گاردازیل برای محافظت از ابتلا به سرطان دهانۀ رحم در دسترس است. گاردازیل برای محافظت از ابتلا به زگیل تناسلی و سرطان‌های مقعد، واژن و فرج نیز مؤثر است. این واکسن نیز برای دختران 11 و 12 ساله و خانم‌های 13 تا 26 ساله‌ای که قبلاً واکسن نزده‌اند، توصیه می‌شود.

برای پسران و مردان نیز یک واکسن (گارادزیل) برای محافظت از اغلب زگیل‌های تناسلی و سرطان‌ها وجود دارد. گاردازیل برای پسران 11 و 12 ساله و آقایان 13 تا 21 ساله‌ای که قبلاً واکسن نزده‌اند، توصیه می‌شود. آقایان 22 تا 26 ساله نیز می‌توانند واکسن بزنند.

استفاده از کاندوم نیز خطر ابتلا به این ویروس و بیماری‌های ناشی از آن را کاهش می‌دهد. HPV می‌تواند نواحی پوشش‌نیافته با کاندوم را آلوده کند، پس کاندوم نمی‌تواند محافظت کامل در برابر این ویروس ایجاد کند.

بهترین راه محافظت، داشتن رابطه‌ای وفادارانه با یک نفر و پرهیز از داشتن شرکای جنسی است. در انتخاب یک فرد نیز باید دقت شود که او قبلاً شرکای جنسی متعدد داشته‌است یا خیر. البته، گاهی حتی افرادی که فقط یک شریک جنسی داشته‌اند، نیز مبتلایند. در واقع، هیچ‌گاه نمی‌توان مطمئن بود که شخصی که شرکای جنسی متعدد داشته یا فقط یک شریک جنسی دارد، به این ویروس مبتلاست یا خیر. به هرحال، چون میزان شیوع این ویروس بسیار بالاست، هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود، بنابراین، لازم است که خود را در برابر مشکلات احتمالی آن محافظت کند.

گزینه‌های درمان:

متأسفانه درمانی برای خودِ ویروس HPV وجود ندارد، اما برای بیماری‌های ناشی از آن، درمان‌هایی وجود دارد.

زگیل‌های تناسلی را می‌توان به روش‌های گوناگون، مانند لیزردرمانی و کرایوتراپی برداشت. هیچ‌یک از روش‌های درمان هم بهتر از دیگری نیست. برخی هم اصلاً سراغ درمان نمی‌روند تا خودش برطرف شود که البته، این کار درست نیست چون ممکن است تعداد و اندازۀ زگیل بیشتر شود.

سرطان دهانۀ رحم درمان‌پذیرترین بیماری است، اگر زود تشخیص داده و درمان شود. زنانی که به‌طور منظم تست پاپ اسمیر می‌دهند و پیگیری می‌کنند، می‌تواند پیش از پیشرفت سرطان، آن را درمان کنند. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است! دیگر سرطان‌های ناشی از این ویروس نیز، در صورت تشخیص زودهنگام، قابل درمانند. پاپیلوماتوزیس تنفسی راجعه نیز با جراحی یا دارو قابل درمان است که البته ممکن است دورۀ درمان آن طولانی (بیش از یک سال) باشد

|هما محمودزاده|