کدام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بیشتر در تلویزیون دیده می شوند؟

پارسینه - مصطفی مسجدی آرانی: میان همه کاندیداهای ریاست جمهوری، کدام یک را بیشتر در قاب تلویزیون ایران می‌بینید؟ این سوال ممکن است کمی غریب باشد. پاییز 91 کجا و بهار 92 کجا؟ و صدا و سیما کجا و تبلیغات برای یک فرد کجا؟ اما آنان که به فضای سیاسی ایران آشناترند برای هر سه این سوالات جواب دارند.

در میان کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، حضور حداد عادل، علی اکبر ولایتی و محمد باقر قالیباف؛ در صدا و سیما کمی آشکارتر بوده است. هر یک به مناسبتی و دلیلی. گاهی به شخصیت حقوقی و گاهی به عنوان شخص حقیقی.

سابقه داغ شدن این ماجرا به حضور محمد باقر قالیباف در برنامه دیروز، امروز، فردا برمی‌گردد. مهر ماه امسال، او به مناسبت هفته دفاع مقدس به این برنامه دعوت شد. همه سخنان او اما درباره دفاع مقدس نبود. از عملکرد خود در «فتنه 88» دفاع کرد. به دولت سازندگی تاخت و از «دزدی 3 هزار میلیارد تومانی» انتقاد کرد. همین موضوع هم باعث شد تا این برنامه به عنوان آغاز حرکت صدا و سیما برای تبلیغ او قلمداد شود.


قالیباف البته کمی قبل از آن هم فعالیت رسانه‌ای گسترده‌ای با کمک شبکه های مختلف صداوسیما داشت؛ زمانی که برای شرکت در ششمن نشست مجمع شهری جهان عازم ایتالیا شد و صدا و سیما سه هیات رسانه‌ای را برای همراهی شهردار به این سفر فرستاد. پیش از این هم عملکرد صداوسیما در پوشش فعالیت‌های قالیباف حین طغیان رودخانه کن جالب توجه بود.

اما ماجرای بعدی در مورد حدادعادل اتفاق افتاد. دانش‌آموزان یک مدرسه در شهرستان اسلامشهر از حداد عادل که نویسنده کتاب تعلیمات اجتماعی‌شان بوده دعوت می‌کنند که به مدرسه آن‌ها برود. حضور حداد در این برنامه و سخن گفتن او با دانش‌آموزان و البته خاطراتش از تاریخ انقلاب، سیمایی از یک فیلم تبلیغاتی مقدماتی بود تا جایی که خبرگزاری نیمه رسمی چون ایسنا هم به آن واکنش داد و اعلام کرد این کار می‌تواند جنبه غیرقانونی داشته باشد.

حداد عادل هم در واکنش به این برنامه موضع جالبی گرفت و اعلام کرد: «این فیلم در ۳۰ اردیبهشت ضبط شده است. بنده خودم به صدا و سیما گفتم که قرار است به مدرسه‌ای سر بزنم و خوب است که شما هم بیایید.» حداد، در برخی برنامه‌های شبکه چهار هم حضور دارد. مثلا مرداد امسال برای معرفی آثار و شخصیت عبدالحمید آیتی در برنامه «هزار و یک شب» این شبکه شرکت کرد.


اما نه حدادعادل و نه محمد باقر قالیباف نمی‌توانند تصور کنند که روزی مانند علی اکبر ولایتی در صدا و سیما حضور داشته باشند. ولایتی معمولا پس از هر اجلاس موضوعی در مورد بیداری اسلامی (زنان، جوانان، اساتید دانشگاه) در گفتگوی ویژه خبری حضور دارد. بهمن 90، تیر 91 و در همین ماه آذر، تاریخ‌هایی است که او در این برنامه نسبتا پربیننده حضور داشته و درباره مسائل جهانی صحبت کرده است. ولایتی البته یک برنامه مستقل هم در شبکه چهار سیما دارد. جایی که در برابر پورحسین مجری مناظره‌های تلویزیونی سال 1388 می‌نشیند.

حضور ولایتی در صدا و سیما آنقدر پررنگ است که سایت مشرق در شهریور امسال بگوید: «بررسی برنامه های چند ماه اخیر صداوسیما نشان می دهد در میان چهره های سیاسی بالاترین رکورد حضور در شبکه های مختلف تلویزیونی متعلق به دکتر علی اکبر ولایتی است که درباره موضوعاتی چون بیداری اسلامی، مباحث تاریخی، فرهنگ و تمدن ایرانی و رخدادهای بین المللی و سیاسی داخلی به ایراد سخن پرداخته است.»

وضعیت خاص صدا و سیما در ایران باعث شده است که حساسیت‌های کار این رسانه بیش از همه رسانه‌ها باشد. منظور از وضعیت خاص در اینجا، عدم امکان پخش برنامه رادیو تلویزیونی از طرف اشخاص خصوصی و نیز ممنوعیت استفاده از ماهواره است که فضا را عملا به سمت انحصار برده است.