هزینه‌خرید هواپیماهای‌جدید ازکجا تامین می‌شود؟

صرفه‌جویی یک میلیارد دلاری در سال تنها یکی از مزایا و آثار نوسازی ناوگان هوایی است. به خاطر فرسودگی ناوگان هوایی در سال‌های گذشته فرصت‌های شغلی و درآمدزایی زیادی در صنعت هوایی کشور از دست رفت. کارشناسان معتقدند جایگاه صنعت هوانوردی ایران در منطقه با امضای قرارداد خرید بیش از ۲۰۰ فروند هواپیمای مسافری و افزایش بیش از۵۰ هزار صندلی جدید فرصت‌های اشتغالزایی مستقیم را برای بیش از ۲۰ هزار نفر در داخل فراهم می‌کند که علاوه بر اشتغالزایی مستقیم، اشتغالزایی غیرمستقیم مانند خدمات فرودگاهی و گردشگری نیز ایجاد می‌شود. در حال حاضر ایرانیان سالانه ۴ تا ۵ میلیارد دلار برای خرید بلیت به شرکت‌های هوایی خارجی می‌پردازند که با خرید هواپیما یک تا ۱.۲میلیارد دلار از این مبلغ به ایران ایر پرداخت می‌شود.

هم‌اکنون ۲۶۶ هواپیما در ناوگان هوایی مسافری کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۱۰ فروند آن غیرفعال است؛ تنها ۱۵۶ فروند هواپیمای فعال با میانگین عمر ۲۳ سال در ناوگان هوایی کشور فعالیت دارد که این هواپیماهای فرسوده و تقریباً غیرفعال هزینه‌های زیادی بر اقتصاد ایران تحمیل کرده و آسیب‌های فراوانی به حمل و نقل ایران وارد کرده بود.

دولت با خرید هواپیماهای جدید علاوه بر نوسازی ناوگان، افزایش اعتبار بین‌المللی به هواپیمایی کشور و تبدیل ایران به یکی از هاب‌های منطقه را دنبال می‌کند. نکته مهم در خرید هواپیماها استفاده از فاینانس خارجی به جای پرداخت مستقیم هزینه با منابع داخلی است که این خریدها را به صرفه کرده است.
اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل در خصوص پرداخت‌ها برای خرید هواپیما گفت: در دولت سابق ۳۳۰ میلیون دلار برای خرید هواپیماهای دست دوم از محل صندوق توسعه مصوب شده بود که ما اکنون این مبلغ را برای خرید هواپیماهای نو اختصاص می‌دهیم و به غیر از این مبلغ که آن هم مصوب دولت قبل است و چیز عجیب و تازه‌ای نیست و قرار هم نیست هیچ مبلغ دیگری را از منابع صندوق برای خرید هواپیما بپردازیم.

همانطور که فخریه کاشان می‌گوید تنها منبع داخلی خرید هواپیما از محل صندوق مصوبه دولت قبل است در حالی که یکی از دلایل مخالفت با خرید هواپیمای جدید از سوی منتقدان که با وجود این مصوبه همچنان نیز بر آن تأکید می‌کنند صرف هزینه داخلی است، اما قائم مقام وزیر راه و شهرسازی تأکید می‌کند که بیشترین سهم هزینه‌ای برای خرید هواپیما از طریق فاینانس خواهد بود. همچنین بخش دیگری از این هزینه با فروش اوراق مشارکت و منابع هما تأمین می‌شود.
موضوع مهم دیگر در گشایش در صنعت هوایی پس از برجام این است که شرکت‌های هواپیمایی از راه‌های هوایی غیرمستقیم و محدودیت‌های آن رها شدند و شرایط پرواز آسانتر و روان شده که تأثیر این موضوع بر اقتصاد شرکت‌ها و در نهایت بر اقتصاد کشور قابل چشم پوشی نیست، زیرا زمان سفر و میزان مصرف سوخت کاهش یافته و عمر قطعات مصرفی هواپیماها افزایش می‌یابد و بهره‌برداری از راه‌های هوایی مستقیم و موازی موجب شده تا شرکت‌های هواپیمایی از محدودیت راه‌های هوایی غیرمستقیم و دو طرفه رها شوند.

میلیاردها دلار صرفه‌جویی نوسازی ناوگان
کاهش مصرف سوخت یکی دیگر از آثار صرفه‌جویی ارزی خرید هواپیماهای جدید است. به گفته فخریه کاشان هواپیماهای فعال در ناوگان هوایی اکنون با ۱۹۰ مسافر حدود ۶۴۰۰ لیتر سوخت برای یک ساعت پرواز مصرف می‌کنند در حالی که هواپیمای وارد شده با همین تعداد مسافر و ساعت پروازی مشابه ۲۳۰۰ لیتر سوخت و هواپیمای «آی تی آر» با ۸۰ مسافر حدود ۶۵۰ لیتر سوخت مصرف می‌کند.
نکته مهم دیگر در نوسازی ناوگان بازگشت میلیاردها دلار حاصل از فروش بلیت به داخل کشور است. بر اساس آماری که وزارت راه و شهرسازی ارائه کرده پول بلیتی که ایرانیان، سالانه به ایرلاین‌های خارجی پرداخت می کنند، بین۴تا ۵میلیارد دلار است که به دلیل فرسوده بودن ناوگان هوایی نتوانستیم از این سهم استفاده کنیم و پول زیادی از ایران خارج شده است.اما اکنون ایران قصد دارد که با نوسازی ناوگان هوایی خود سهم چهار میلیارد دلاری خود از آسمان منطقه را بازپس بگیرد.

به گفته قائم مقام وزیر راه و شهرسازی، با نوسازی سالانه یک تا ۱.۲ میلیارد دلار حاصل از فروش بلیت به شرکت ایران ایر می‌رسد که با این مبلغ این شرکت می‌تواند اقساط ۲۰۰ هواپیمای خریداری شده را پرداخت کند. فخریه کاشان همچنین از مذاکره با یک شرکت انگلیسی برای فاینانس بخشی از هواپیماهای جدید خبر داد و گفت مذاکرات ادامه دارد. قائم‌مقام وزیر راه با اشاره به قرارداد شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با ATR گفت: در سال ۲۰۱۷ کمپانی آی. تی. آر ۹ فروند هواپیما به ایران ایر تحویل می‌دهد که ۴ فروند آن این هفته وارد کشور می‌شود. شرکت ایرباس نیز تاکنون ۳ فروند هواپیما به ایران ایر تحویل داده است که امسال ۳ فروند دیگر هواپیمای نو به ایران ایر تحویل خواهد داد تا بتدریج وارد کشور شوند.