پنج موضوعی که خاورمیانه را در سال ۲۰۱۶ شکل دادند

به گزارش «پارسینه» ، سال ۲۰۱۶ در حال واپسین روز خود را سپری می کند که خاورمیانه همچون سال های گذشته درگیر جنگ و تروریسم بود، بسیاری از مردم عادی جان خود را از دست دادند، زخمی شدند و یا از گرسنگی و بیماری در رنجند. در همین زمینه، جرمی بووِن، دبیر بخش خاورمیانه خبرگزاری بی‌بی‌سی نگاهی داشته است به پنج مسئله ای که وضعیت این منطقه را در سال ۲۰۱۶ شکل دادند.

داعش

برخی خوشبین بودند که سال ۲۰۱۶ آغاز باشد بر پایان داعش. موضوعی که احتمالا در سال ۲۰۱۷ هم مورد انتظار خواهد بود، اما کسانی که پیش بینی می کنند داعش به راحتی از بین می رود زیادی خوشبین هستند.

هجوم دولت عراق برای بازپسگیری موصل به کندی پیش می رود. بنابر گزارش منابع آمریکایی، تیپ طلایی عراق که توسط نظامیان آمریکایی آموزش دیده است در نبرد خانه به خانه از نرخ تلفات ۵۰ درصدی رنج می برد.

این تیپ بخشی از سرویس ضدتروریسم عراق است که بار اصلی نبرد علیه داعش را به دوش می کشند. از اوایل دسامبر عملیات موصل کند شد، چرا که سطح تلفات به معنای خطر خالی شدن این سرویس از افراد آموزش دیده بود.

نیروهای امنیتی عراق گفته اند بر روی عملیات های هوایی و توپخانه ای متمرکز خواهند شد، اما این مسئله هم به کشته شدن تعداد بیشتری از غیرنظامیان منجر می شود که می تواند به نفع داعش باشد.

حلب

در پایان سال ۲۰۱۶ نبرد حلب با پیروزی قاطع ائتلافی متشکل از دولت سوریه، روسیه، ایران، حزب الله لبنان و چندین گروه شبه نظامی دیگر به پایان رسید.

این به معنای پایان جنگ نیست، بلکه نشانه ای دیگر از این است که جنگ سوریه وارد مرحله ای تازه شده است.

این جنگ به طور روزافزونی تحت سیطره دستور کار قدرت های بزرگ قرار گرفته است که در سوریه حضور دارند. یک نمونه که بر موضوع حلب تاثیرگذار بود، تصمیم ترکیه برای اولویت بخشیدن به نبرد با کردها برمی گردد.

این بدان معنا است که آنها به رابطه بهتر با روسیه نیاز داشتند، یعنی از حلب چشم پوشی کنند تا بتوانند رضایت روسیه در عملیات ترکیه در شمال سوریه را جلب کنند.

در سال ۲۰۱۷، در حالی که آتش بس جدید ادامه دارد و مسیری برای مذاکرات صلح فراهم شده است، سوری های بیشتری جان خود را از دست خواهند داد و صدور بحران، خشونت و ابهام ادامه خواهد یافت.

یمن

سال ها جنگ، فساد و توسعه نیافتگی یمن را تضعیف کرده بود و جنگ میان حوثی ها و ائتلاف سعودی آن را به سمت فاجعه پیش برد.

آمار دقیقی وجود ندارد، اما برخی تخمین می زنند که تا کنون ۱۰ هزار نفر کشته و ۳۷ هزار نفر زخمی شده اند که بسیاری از آنها غیرنظامی بودند. بنابر آمار آژانس پناهندگان ملل متحد، ۱۹ میلیون نفر در یمن به کمک های فوری نیاز دارند و بیش از نیمی از جمعیت از هیچ گونه مراقبت بهداشتی برخوردار نیستند.

هر جنگی بی رحمانه است، اما مورد یمن جنبه نامتناسب دارد که در آن ثروتمندترین کشورهای منطقه با کمک ایالات متحده و بریتانیا که انبوهی سلاح برای آنها فراهم می کنند، فقیرترین کشور را بمباران می کنند.

علی رغم تمام این ها، سعودی ها نتوانسته اند حوثی را شکست دهند و این یعنی مصیبت و مرگ، سرنوشت بسیاری از یمنی ها در سال ۲۰۱۷ خواهد بود. مسئله ای که خبری خوب برای القاعده و داعش حساب می شود که یمن به پناهگاه و محلی برای تامین نیروی آنها تبدیل شده است.

جمعیت جوان

خاورمیانه یکی از جوان ترین جمعیت های جهان را دارد. نزدیک به ۶۰ درصد جمعیت این منطقه زیر ۳۰ سال سن دارند که ناامیدی و خشم آنها را به سمت خیزش های سال ۲۰۱۱ سوق داد.

پنج سال بعد همچنان عواملی که آنها را به سمت خیابان ها کشاند وجود دارند. بیکاری شایع است و فساد هم وضعی مشابه دارد.

مصر شرایط لازم برای توفانی دیگر از سرکوب، ناخشنودی، درگیری های فرقه ای و سقوط اقتصادی را دارد. سوریه، لیبی و یمن درگیر جنگند.

رهبران عربستان فهمیده اند که خریدن رضایت مردم در جهانی با قیمت های پایین نفت، یک استراتژی بلند مدت نیست. طرح های جاه طلبانه ای برای تحول اقتصادی در این کشور وجود دارد، اما مشکل قدیمی عربستان هم همچنان وجود دارد که اصلاحات را ایده ای مشکوک می دانند، چرا که خطر کاهش قدرت خاندان حاکم و نهادهای مذهبی در صورت انجام تغییرات وجود دارد.

اسرائیل و فلسطین

درگیری اسرائیل و فلسطین به خاطر دیگر بحران های منطقه تا حد زیادی از سر خط خبرها دور بود، اما این بدان معنا نیست که در آنجا خبری نبود. نفرت دوطرفه ای که طی نسل های متمادی وجود داشت، همچنان هم حضور دارد.

درگیری هنوز قدرت خود را حفظ کرده است و می تواند به خشم مردمی منجر شود که تا کنون حتی بیت المقدس را هم ندیده اند. یکی از موارد قطعی در خاورمیانه این است که این درگیری دوباره شعله ور خواهد شد.