نقش غیر قابل انکار عملکرد اصولگرایان در پیروزی "لیست انگلیسی"

تا این لحظه نتایج نهایی انتخابات خبرگان رهبری در استان تهران اعلام شده است که حاکی از پیروزی قاطع لیست موسوم به "خبرگان مردم" است. اگرچه مشترکات این لیست با لیست جامعتین باعث شده است رسانه های اصولگرا این نتایج را پیروزی لیست جامعتین قلمداد و معرفی کنند، اما برای درک اینکه واقعا چه لیستی و چه تفکری پیروز شده است باید به رتبه بندی آرای کسب شده توجه کرد.

صدرنشینی اکبر رفسنجانی و حسن روحانی از سویی، و رتبه های ضعیف احمد جنتی و محمد یزدی و حذف تقریبا غیر منتظره محمدتقی مصباح یزدی، جایی برای اختلاف نظر باقی نمی گذارد.

اما نتایج اولیه انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر تهران هم که ساعتی پیش اعلام شد، نشان دیگری از پیروزی تفکر تیم دولت و جریان متمایل به هاشمی رفسنجانی در پایتخت جمهوری اسلامی است. طبق این نتایج، تقریبا تنها یک نفر از اصولگرایان شاخص یعنی غلامعلی حداد عادل به فهرست 30 نفره منتخبان شهر تهران راه یافته است.

اینکه چه دلایل و چه روندهایی واقعا منجر به این نتیجه شد، برشمردنش کاری آسان اما طولانی است. به نظر می رسد اصولگرایان بطور کلی فاقد دید جامعه شناسانه هستند. انگار آنها همانطور که در تحلیل هایشان خوشخیالانه شعارهای آرمانی درباره مردم سر می دهند (گویا هنوز درباره مردم ایران در دهه 60 صحبت می کنند)، در تحلیل ها و برنامه ریزی ها و تصمیم گیری هایشان هم در همان فضای تخیلی به سر می برند. به نظر می رسد اصولگرایان بطور کلی از پدیده "طبقه متوسط شهرنشین" غافلند که هم اکنون اکثریت تهران را در اختیار دارد و در حال گسترش به دیگر شهرهای ایران است. آنها نه تنها این پدیده را در نیافته اند، بلکه از پتانسیل سیاسی این طبقه و جهت گیری هایش نیز بی خبرند. آنها نه تنها در انتخابات 94 متوجه این پدیده نبودند، بلکه در سال 92 هم از همین طبقه شکست خوردند، و حتی در سال 88 هم از سوی همین طبقه به چالش کشیده شدند. اصولگرایان در حرکتی مذبوحانه تمام هم و غم خود را صرف تمرکز بر شعارهای "اقتصادی" کردند، اما این مسئله دقیقا نقطه ضعف آنها شد چرا که نه تنها طبقه متوسط محال است از جنبه اقتصادی به این جریان اعتنایی کند، بلکه احتمالا طبقات پایین هم چنین گرایشی دارند.

اما آنچه هم اکنون باید بر آن تاکید کنیم نقش غیر قابل انکار رفتار و عملکرد خود چهره ها و رسانه های اصولگرا در پیروزی قاطع فهرست موسوم به "امید" است.

رسانه ها و شخصیت های اصولگرا در ایام نزدیک به انتخابات و خصوصا در یک هفته آخر، بی محابا به وسایل مختلفی متوسل شدند تا رقبای خود را تخریب و از دور خارج کنند. از جمله این شیوه های غیر اخلاقی، پراکندن شایعه حمایت انگلیس و بی بی سی از فهرست هاشمی رفسنجانی و جعل اصطلاح "لیست انگلیسی" برای این گروه بود. غیر اخلاقی بودن این حرکت خصوصا بدین خاطر بود که این فهرست شامل 46 نفر کاندیدای خبرگان و مجلس شورا می شد و فقط منحصر به هاشمی و اصلاح طلبان نبود. رسانه های اصولگرا به رهبری روزنامه کیهان تا جا داشت در آتش این کوره دمیدند و بی آنکه بیمی از عواقب ناگوار این طرز رفتار داشته باشند، در مقابل انتقادها هم سرسختانه بر موضع خود پای فشردند و حتی شایعات دیگری را نیز گسترش دادند، مثل شایعه کذب حمایت مفتی سعودی از لیست مزبور.

اصولگرایان گمان می کردند با ایجاد دوگانه "انگلیسی - ضد انگلیسی" به راحتی می توانند رقیب خود را بدنام کنند و با به در کردن او از میدان، راه را برای ورود خود به بهارستان هموار کنند. "مهدی محمدی" از کارمندان سابق حسین شریعتمداری در فیس بوک خود رسما به اصولگرایان خط داد که چو بیاندازند "اینها انگلیسی هستند". این ترفند شاید 20-30 سال پیش جواب می داد، اما اکنون که فاصله بین انتشار یک خبر دروغ و برملا شدنش گاهی به چند دقیقه هم نمی کشد، دیگر نمی توان به این روش ها تکیه کرد.

بنابراین حکایت، حکایت آن ضرب المثل شد که "بار کج به منزل نمی رسد." حکایت همان شیر فروشی شد که هر روز در شیر خود آب می ریخت و عاقبت روزی سیلاب تمام گوسفندانش را برد. و اگرچه بسیاری از اصولگرایان هم بودند که به شیوه های صحیح و اخلاقی تبلیغات می کردند، اما باز هم به قول معروف "وقتی سیل می آید خوب و بد را با هم می برد."

اصولگرایان باید با خود بیاندیشند حالا چه توضیحی برای این نتایج قرار است ارائه کنند و پیروزی "لیست انگلیسی" در پایتخت جمهوری اسلامی را چگونه قرار است توجیه کنند؟

شکی نیست نه تنها مردم تهران (که آمار بی سابقه مشارکتشان خود بسیار معنادار است) بسیاری از چهره های فهرست "امید" برای انتخابات مجلس را نمی شناختند، و حتی شاید نسبت به برخی از چهره های این فهرست برای انتخابات خبرگان موضع منفی داشتند، اما به نظر می رسد فضای شدیدا دو قطبی ایجاد شده و ایجاد مظلومیت برای این فهرست، تهرانی ها را در حمایت از این جریان مصمم کرد و نتیجه اش هم اینطور به ثمر رسید. انتخابات 7 اسفند از این جهت یادآور موقعیتی بود که در 2 خرداد 1376 ایجاد شد.