چهار فرضیه و دو نگرانی درباره پیگرد عاملان حمله به سفارت عریستان

پارسینه/آرش رازانی: روز گذشته ،دو مصاحبه درباره پیگیری قضایی حمله به سفارت عربستان منتشر شد و اطلاعات مهم و محل تاملی در باره ی مهاجمین و سازماندهی آنها در اختیار افکار عمومی قرار گرفت.

حسین ذوالفقاری معاون امنیتی وزیر کشور در گفت ‌و گو با خبرگزاری فارس گفت: 154 نفر در خصوص این موضوع دستگیر و احضار شدند.

وی تصریح کرد: افرادی که هم در کرج و هم در تهران تشکل ‌هایی را داشتند، در این قضیه تحت تاثیر احساسات قرار گرفتند و متأسفانه از آن نقطه مناسبی که باید در حد بیان احساسات باشد فراتر رفته و به سفارت عربستان تعرض کردند که شناسایی شده‌اند. برخی دیگر نیز در بازداشت هستند و تعدادی هم تحت تعقیب قرار دارند که قطعاً‌ آنها هم احضار و یا جلب خواهند شد و ما پرونده را تا آخر دنبال خواهیم کرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا عربستان نیز در پشت این قضیه قرار داشته است یا خیر، افزود: تا این لحظه دلیل و مدرکی دال بر اینکه خود عربستان پشت قضیه باشد نداریم اما احتمالاتی را دادیم که باید دستگاه‌های اطلاعاتی و نهایتاً جامعه اطلاعاتی بررسی کنند و اگر چنانچه مدرک و سندی به دست آید بحث بعدی خواهد بود اما تا این لحظه خیر.

همچنین محمدرضا محسنی‌ ثانی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مصاحبه با "شهروند" گفت : متاسفانه فردی با توجه به سوابق سوئی که داشته، توانسته است سازمان و ساختاری به بعضی از نیروهایی که نسبت به وی شناخت نداشته‌اند، بدهد.وی افزود: این شخص در گذشته نیز حرکت‌هایی از این دست انجام داده و در شهرستان‌های مختلف، تندروی‌هایی داشته و سوابقی از او در این‌گونه مسائل وجود دارد. در این حادثه نیز آنها توانسته‌اند عده‌ای را جمع و ساماندهی کرده، به یک‌باره از ساعت ١٠:٣٠ شب به بعد حمله‌ای را به ساختمان سفارت داشته باشند و در مقابل خویشتن‌داری و اغماضی که نیروی انتظامی داشته اقدام به آتش‌زدن سفارت کنند.

در حال حاضر برخورد شدیدی با این افراد صورت گرفته است و تعداد زیادی از آنها دستگیر شده‌اند و فردی که در حقیقت آمر اصلی بوده و از خارج به نیروهایش فرمان می‌داده و آنها را کنترل می‌کرده به محض ورود به کشور دستگیر شده و در حال محاکمه است. احساس ما این است که این فرد با توجه به بنیه ضعیفی که از نظر ایمانی و اعتقادی داشته و تقریبا فردی بسیار سطحی هم بوده است، این اقدامات را انجام داده است. ضمن اینکه او تاکنون ناهنجاری‌هایی را از خود بروز داده است که سوابق او به‌ عنوان یک نیروی افراطی موجود است.

محسنی ثانی تاکید کرد: این اتفاق، خودجوش نبوده بلکه کاملا سازماندهی شده بود اما درباره وابستگی آنها به جریان تشیع انگلیسی باید بگویم که چنین چیزی صحیح نیست و وابستگی میان این عناصر خودسر و این جریان وجود نداشته است.

در بررسی اظهارات رسمی فوق ،چند نکته مهم به چشم می خورد که محل تامل و ابهام است :

1. تجمع مقابل سفارت عربستان خود جوش نبود. "تشکل "ها و " آمرین" ی این حرکت خلاف امنیت ملی را سازماندهی کرده بودند. اعلام رسمی این موضوع، پرده از وجود تشکل های غیر رسمی افراطی در کشور بر می دارد که قطعا از قبل قابل شناسایی و رصد بوده اند.

اینکه چه تعداد از این قبیل تشکل ها در سطح کشور فعال هستند و خطر بالقوه ی آنها برای امنیت ملّی با انجام اعمال خودسرانه تا چه حد است موضوع بسیار مهمی است. دستگاه اطلاعاتی کشور قبل از انجام اقدام ضد امنیت ملی، برای کنترل این تشکل و خنثی کردن این نوع برنامه ها، حرکت موثری باید انجام دهند؛ اگر دستگاه اطلاعاتی باید "کنش" امنیتی کند؛چرا که
عمل "واکنشی" در حیطه ی وظایف نیروهای انتظامی است.

2. اشاره به سوابق حرکت های مشابه در سالهای گذشته و شهرستان های مختلف ،حکایت از نوعی مماشات با سازمان دهندگان و عاملین این اقدام ضد امنیت ملی دارد. این گروه و گروه های مشابه زیر کدام چتر حمایتی یا رافت بی مورد قرار دارند که تا پای سیاست خارجی و منافع ملی به میان کشیده نشد و درخواست شخص رئیس جمهور برای پیگیری موضوع صادر نشد، از برخورد قهری در امان مانده بودند؟

3. تاکید بر این نکته که با وجود حضور آمر اصلی حمله به سفارت عربستان در خارج کشور و دستگیری وی به محض ورود، مدرکی در باره ارتباط این حرکت خودسرانه با جریان "تشیع انگلیسی" یا عربستان یافت نشده است نیز محل تامل است.

این ، نکته ی خوب و امید بخشی است که دست های توطئه گر خارجی امکان بر هم زدن امنیت کشور را از طریق افراد ماجراجو در داخل کشور ندارند ، اما بلافاصله دو نکته ی نگران کننده در این باره به نظر می رسند.

اول اینکه خطر جریان های افراطی و خودسر در داخل کشور چنان بزرگ است که به تنهایی برای اقدام علیه امنیت ملی کفایت می کند و چتر "خودی" که به دلیل تظاهر به مذهب و استفاده از ظاهر نیروهای ارزشی بر این گروه ها سایه افکنده است، آنان را به چنان حیطه ی امنی رسانده است که خود از فرصت به تهدید تبدیل شده اند . و دوم اینکه خطر نفوذ در یک لایه عمیق تر ،از طریق تغییر طرز تفکر و رفتار آمرین و سازمان دهنده گان این حرکات از طریق انتقال مفاهیم افراطی مذهبی و سیاسی به اذهان آنها به شدت ملموس و محسوس است. این مدل نفوذ، با توجه به تغییر تفکر و منش افراد بسیار شدید تر از نفوذ سطح پایین از طریق تماس مستقیم و تطمیع افراد ماجراجو خواهد بود.

4. نکته ی آخر، تمرکز پی گیری ها بر شناسایی و دستگیری عوامل حمله به سفارت عربستان در تهران است.

در حالی که اولین تعرض به اماکن دیپلماتیک عربستان، در مشهد و توسط افراد شناخته شده ی این شهر رخ داد و روز بعد نیز تکرار گردید. تنها دو خبر در باره ی برخورد با عوامل این حمله منتشر شد که یک خبر خاکی از دستگیری تنها 4 فرد در این رابطه بود و در خبر دوم ،تعدادی از متعرضین به کنسولگری دستگیر و بعد از مدتی آزاد شده بودند.

سوال اینجاست که آیا صرفا حمله به سفارت عربستان در تهران عمل ضد امنیت ملی بوده است و در مشهد ،این موضوع مطرح نیست؟ یا اینکه افراد شناخته شده ای که لیدری حمله به کنسولگری عربستان در مشهد را بر عهده داشتند و تصویر برخی از آنان بین المللی شد در حمایت فرد یا نهادی خاص هستند که در مورد آنها سکوت می شود؟ این یک بام و دو هوا از تهران تا مشهد چگونه قابل توضیح است؟

در پایان، باید اذعان داشت که این سطح شفافیت و اطلاع رسانی در باره ی برخورد با عوامل خودسر و افراطی داخلی ،کم سابقه است و محل امید که روال برخورد قانونی با این گروه ها از این پس انجام گردد.اما آنچه مایه ی نگرانی است، برخورد موردی و تلاش در فیصله ی کم دامنه ی این بخورد قانونی است که بنا بر مصالحی نا معلوم صورت پذیرد. قانون امنیتی و انتظامی اگر از ضمانت اجرایی مقتدرانه محروم باشد، شیر بی یال و کوپال و دندانی خواهد بود که به جای ایجاد رعب در دل قانون شکنان ، موجبات جری تر شدن آنها را فراهم خواهد آورد.