فیلمی که بعد از چهاربار بازبینی نتوانست پروانه نمایش بگیرد!

به گزارش پارسینه، یکی از صحنه های فیلم که برای نسخه دوم با حجاب بازسازی شد.یکی از صحنه های فیلم که برای نسخه دوم با حجاب بازسازی شد.

قصه اول: در سالهای قبل از انقلاب، یک مرد سیاسی در زندان است. گروهی برای فرار او از زندان و خارج کردنش از کشور دسب به کار میشوند. آنها طی حوادثی نقشه خود را عملی میکنند: در حالی که ماموران امنیتی قدم به قدم در تعقیبشان هستند و در لحظه ای که مرد سیاسی و همسرش به سیم خاردار مرزی رسیده اند، به وسیله هلیکوپتر مسلح گلوله باران میشوند.

* با اینکه کارگردان در لحظاتی از فیلم سعی کرده بود با نمایش نماز، قهرمان قصه را یک مرد سیاسی مسلمان معرفی کند، اما نحوه ارتباطها و بی حجاب بودن همسر او متناقض با این ویژگی بود و شورای بازبینی، نمایش فیلم را به این دلیل مردود اعلام کرد: بدآموزی در ارائه خشونت، ضعف تکنیک، ارائه خط مشی مبارزاتی به سبک گروههای چپ در قالب مبارزات مردم مسلمان و فرصت طلبی در ارائه سوژه های مذهبی.

سازندگان فیلم سعی کردند راه چاره ای برای نمایش آن دست و پا کنند. آنها از برخورد هیئت چنین استنباط کرده بودند که اگر صحنه های مذهبی فیلم را بیشتر کنند، شاید بتوانند پروانه نمایش فیلم را تضمین کنند. چندی بعد فیلمبرداری این صحنه ها آغاز شد و یک پرده و نیم نماز و شعارهای تخت به فیلم اضافه شد و برای بازبینی مجدد به وزارت ارشاد رفت. اما در این فاصله هیئت بازبینی فیلم عوض شده بود و هیئت تازه با اضافه کردن این جمله، فیلم را دوباره مردود دانست: "سو استفاده از اسلام در جهت پر کردن گیشه."

یک سال بعد، سازندگان فیلم تصمیم گرفتند دور مسائل سیاسی را خط بکشند و با حذف زنهای بی حجاب و افزودن یک شخصیت تازه، شکل دیگری به فیلم بدهند. به این خاطر قصه تازه ای به شرح زیر نوشته شد:

قصه دوم: سناتوری که در باند قاچاق بین المللی دست دارد، گروهی را برای همکاری بسیج و اجیر میکند. یکی از این افراد که متحول شده است علیه سناتور به مبارزه برمیخیزد و تصمیم میگیرد هروئینها را معدوم کن، در گیری بین دو گروه، به مرگ آنها منجر میشود.

بیست دقیقه از فیلم اولیه حذف شد و صحنه های یکی از بازیگران زن فیلم - محبوبه بیات - نیز به تمامی از فیلم درآمد. بازیگران تازه ای به فیلم اضافه شدند: حمید منوچهری به نقش سناتور، گوهر گلکار، کیارش، بهرام بازرلو و علی محرمی. چند صحنه را نیز خود کارگردان بازی کرد. سازندگان فیلم بعد از فیلمبرداری، تدوین و دوبله مجدد احساس کردند که فیلم سر و ته ندارد و امکان اینکه پروانه نگیرد زیاد است. اتفاقا همین هم شد و فیلم برای سومین بار برای دریافت پروانه با بن بست مواجه شد.

مجله فیلم ادامه ماجرا را چتین روایت می کند که کارگردان فیلم در سال ۱۳۶۲ با فروش فیلمنامه "مترسک" تصمیم گرفت مبلغی را که از این بابت گرفته، خرج سروسامان دادن به فیلم توقیفی اش کند. به این خاطر با انتخاب چهل دقیقه از از فیلم اول، ده دقیقه از فیلم دوم و فیلمبرداری چهل دقیقه مجدد، قصه تازه ای برای فیلمبرداری آماده کرد.

قصه سوم: در رژیم گذشته، با زد و بندهایی اجناس عتیقه از کشور خارج میشود و با اعمال نفوذ اشخاص متنفذ به دست بیگانگان میرسد. این افراد برای انجام مقاصد خود از دیگران استفاده میکنند و دست به جنایتهای متعددی میزنند.

برای شکل گیری قصه تازه، مشکلات زیادی وجود داشت، بسیاری از بازیگران فیلم پس از گذشت پنج سال از آغاز فیلمبرداری حاضر به بازی در فیلم نبودند و به ناچار، کارگردان بیشت صحنه ها را خودش بازی کرد. بعضی از بازیگران هم چاق شده بودند و اندام و صورتشان به قدری تغییر کرده بود که به صحنه های فیلم اول نمیخورد و اگر جلوی دوربین هم میرفتن، بعد از تدوین، در لابلای فیلم مرتب چاق و لاغر میشدند!

در اواسط کار، بودجه فیلم کم آمد و مدت یک سال به رکود برخورد. اواخر سال ۱۳۶۳ کارگردان فیلم با فروش فیلمنامه تازه ای به نام "بگذار زندگی کنم" فیلمبرداری و سر وامان دادن به صحنه های فیلم را از سر گرفت. در اینجا مشکل تازه ای بروز کرد، قسمتی از نگاتیوها اولیه فیلم که به علت بدهی در انبار استودیو بدیع مانده بود، با پاکسازی انبارهای استودیوها و مراکز پخش از فیلمهای مبتذل طاقوتی، به اشتباه توسط ماموران دادستانی ضبط و معدوم شده بود. برای حل این مشکل، از اضافات و راشهای فیلم کپی کشیده شده و فیلم مجددا' تدوین و صداگذاری شد.

این فیلم در بهمن ماه سال ۶۴ برای چهارمین بازبینی ارائه شد ولی با توجه به وضعیتی که ذکرش رفت، هیچ گونه انسجامی نداشت. آدمها در فاصله دو پلان تغییر قیافه میدادند، و بعضی از صحنه های فیلم که نگاتیوهایش از بین رفته بود دچار پرشهای عجیبی میشد. فیلم به همین دلیل، و دلائل دیگر، بازهم مردود اعلام شد. سازنده فیلم که در پشت سیم خاردار فیلمش مانده، باز هم وسوسه تغییرات تازه ای را در سر داشت. میگفت' "مجرد بودم که فیلم را شروع کردم. حالا دو بچه دارم، و پسر چهار ساله ام در آخرین تغییرات فیلم نقش مهمی بازی کرده است!"


نویسنده فیلمنامه و کارگردان: مهدی معدنیان/فیلمبردار: علی صادقی/بازیگران: حسین عرفانی، شهاب عسگری، محبوبه بیات، ثریا حکمت، ملیحه نصیری، حسین بیک، محمد بنایی، بهرام فروغی و امیر رضابیک/تولید تعاونی - پخش از ایران تصویر - رنگی ۳۵ میلیمتری/سال ۱۳۶۰