نامه عذرخواهی از ملت ایران

می گویند بدترین و تلخ ترین اتفاق برای یک ملت آسیب خوردن به روحیه جمعی آنهاست و زمان بسیاری می طلبد تا ترمیم شود اما این ترمیم به معنای فراموشی حادثه‌ای نیست که منجر به چنین آسیبی شده باشد.

به گزارش ایسنا، ناهید مولوی با این مقدمه در ادامه یادداشت خود در روزنامه اعتماد نوشت: حافظه تاریخی ما ایرانیان پر است از حوادثی که در دوران معاصر روحیه جمعی مان را مورد هدف قرار داده. حوادثی که گذشت سالیان دراز هم آنها را به تاریخ نخواهد سپرد. کودتای 28 مرداد یکی از آن رویدادها است. 28 مرداد سال 32، روزی است که درد و سیاهی‌اش سال هاست در اذهان مردم ایران نقش بسته است. ایرانیان در آن زمان در اوج شادکامی و پر از حس پیروزی و غرور توانستن بودند، نهضت ملی شدن نفت به پیروزی رسیده بود و دادگاه لاهه رای به نفع مردم ایران صادر کرده بود و نخست وزیر دولت ملی قدرتمندتر از قبل بازگشته بود که کودتا رخ داد.

کسی چه می داند شاید در اوج پیروزی رخداد چنین حادثه‌ای عمق آسیبش را بیشتر کرد که بیش از 60 سال از کودتا می گذرد اما در تمام این سال ها گرد تاریخ هم نتوانسته آزردگی مردم ایران را از هر گروه و جریانی بابت این حادثه کم کند و رنج آن همواره برای ملت ایران وجود داشته. بیش از نیم قرن گذشته و دنیا رو به تغییر رفته و رفتارهای دیپلماتیک کشورها نیز تحت تاثیر این تغییرات دچار تحول شده.

در پیچ و خم این تحولات هم گاهی برخی کشورها به خاطر رفتارهای گذشته دولت های پیشین خود مورد عتاب قرار گرفته اند. در مورد کودتای 28 مرداد هم این اتفاق افتاد. ابتدا دولت امریکا پیشقدم شد و در سال 2000 مادلین آلبرایت وزیر امور خارجه دولت کلینتون به خاطر نقش تاثیرگذار امریکا در کودتای 28 مرداد از مردم ایران عذرخواهی رسمی کرد و با تکیه بر واژه کودتا اعتراف کرد که براندازی دولت ملی ایران در سال 32 موجب پسرفت توسعه سیاسی در ایران شد.

سال 2009 باراک اوباما رییس جمهور ایالات متحده و در سال 2011 هیلاری کلینتون وزیر امورخارجه وقت هم به خاطر کودتا از ایران به شکل رسمی عذرخواهی کردند. و اکنون به نظر می رسد پس از فراز و نشیب های دیپلماتیکی که ایران و انگلستان در این سه سال گذشته و پس از حمله گروهی از دانشجویان بسیجی به سفارت انگلستان که منجر به تعطیلی سفارتخانه دو طرف شد و روابط را به پایین ترین سطح کاهش داد را پشت سر گذاشته اند، در زمانی که زمزمه هایی از بازگشایی سفارتخانه انگلستان در تهران شنیده می شود گروهی در پارلمان انگلیس به این نتیجه رسیده اند که پس از امریکا نوبت به آنها رسیده که به شکل رسمی از ایران به خاطر همکاری در کودتای 28 مرداد عذرخواهی کنند.

کمیته روابط خارجی پارلمان انگلیس در گزارشی که بیانگر استقبال از مشارکت این کشور در مذاکرات هسته یی ایران است، پیشنهاد می دهد: «انگلیس به دلیل مشارکتش در کودتای مرداد 32 در ایران از این کشور عذرخواهی کند.» در این گزارش با اشاره به دشمنی های تاریخی میان ایران و انگلیس، «مشارکت انگلستان در کودتای سال 1953 میلادی که موجب برکناری دکتر محمد مصدق نخست وزیر ایران شد»، تایید شده و گزارش خواستار عذرخواهی در این باره می شود.

نخستین بار که باب عذرخواهی هایی از این دست گشوده شد، در دوره روی کار آمدن دولت اصلاح طلب محمد خاتمی در ایران بود و آن زمان بسیاری بر این باور بودند که دولت دموکرات بیل کلینتون با این کار به دنبال نشان دادن چراغ سبز به دولت ایران برای مذاکره بود. سخنان باراک اوباما هم در نوروز سال 2009 هم دارای چنین فحوایی بود، زمانی که خطاب به ملت ایران گفت، می داند از این ماجرا آزرده هستند و طرف امریکایی هم آزردگی هایی دارد اما باید از این مسائل به نفع آینده گذشت.

امروز که دیپلمات های ایرانی روزهای نفسگیری در وین می گذرانند شاید انتشار این خبر از سوی یکی از اعضای پارلمان انگلستان بتواند نشانه یی باشد از سوی یکی از تاثیرگذارترین دولت های غربی در مذاکرات هسته‌ای ایران: نشانی که شاید راهگشای بن بست های دیپلماتیک ایران نیست اما می تواند سوسوی امیدی باشد.