در چه سنی باید قلم را در قلمدان گذاشت؟

پارسینه- گروه فرهنگی؛ شاهین مرادی : آلیس مونرو نویسنده 81 ساله کانادایی قلم خود را زمین گذاشت و رسما از بازنشستگی خود خبر داد. وی هفته گذشته پس از دریافت جایزه‌ای عنوان کرد که به احتمال فراوان دیگر چیزی نخواهد نوشت.

دبورا تریسمن، سردبیر بخش داستان مجله نیویورکر، نیز در مصاحبه‌ای عنوان کرده است که آلیس مونرو در یکسال اخیر داستانی را برای انتشار به این مجله ارسال نکرده و آخرین داستان وی پاییز سال گذشته در این مجله منتشر شده است.

فهرست نویسندگانی که رسما از دنیای نویسندگی خداحاظی کرده‌اند چندان زیاد نیست زیرا بیشتر نویسندگان بر این باور هستند که هنوز اثر بزرگ خود را خلق نکرده‌اند و این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک به آنها الهام شود. نمونه بارز این گونه نویسندگان ماریو بارگاس یوسا پرویی است که در سال 2010 جایزه نوبل ادبی را دریافت کرد. وی در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود که تا پایان مرگ به نوشتن ادامه خواهد داد و هیچ‌گاه بازنشستگی به ذهن او خطور نخواهد کرد.

این نویسنده پا را هم از این فراتر گذاشته و در این مصاحبه گفته بود: «می‌خواهم در حال نوشتن بمیرم. نوشتن هیجان زندگی من است، چیزی که با آن احساس شادی واقعی را تجربه می‌کنم. شاید دقیق نگفتم، اما نویسندگی کاری است که با انجام دادنش معنای خود را در می‌یابم.»

پیش از مونرو، فیلیپ راث نویسنده مشهور آمریکایی بود که سال گذشته رسما از نویسندگی خداحافظی کرد و عنوان کرد که دیگر چیزی نخواهد نوشت. این نویسنده 86 ساله آمریکایی که 26 رمان نوشته است درباره تصمیم خود عنوان کرده بود که مطمئن است با نگارش کتاب جدید اثری ضعیف را عرضه خواهد کرد و از این رو خود را بازنشسته کرد.

اما پیش از آلیس مونرو و فلیپ راث، دوریس لسینگ بود که در یک برنامه رادیویی از وداع خود با عالم نویسندگی سخن گفت. این نویسنده انگلیسی در 80 سالگی خبر بازنشستکی خود را اعلام کرد و با انتشار آخرین کتابش رسما از دنیای نویسندگی خداحافظی کرد.

اما همیشه روال نویسندگان برای پایان نویسندگی همیشه این گونه نبوده است و برخی دیگر از نویسندگان مشهور راه‌های دیگری را برای بازنشستگی و پایان دادن به نویسندگی انتخاب کرده‌اند. برای نمونه ارنست همینگوی که به جرات یکی از بهترین نویسندگان نیمه اول قرن بیستم بود، در سال 1961 زمانی که دید دیگر قادر به خلق اثر بدیعی نیست، تفنگ را بر روی سر خود گذاشت و رسما به نوشتن پایان داد.

فلیپ راث، دوریس لسینگ و آلیس مونرو در عین سبک جداگانه و منحصر به فرد خود در نویسندگی شباهتی یکسانی در پایان دادن به نویسندگی داشتند. هر سه این نویسندگان در حالی که وارد هشتمین دهه زندگی خود شده بودند، بازنشستگی خود را اعلا کردند. در زبان فارسی تک بیت معروفی وجود دارد که شاید بازگو کننده حال این سه نویسنده باشد: چون که شصت آمد/ نشست آمد. اما با کمی تغییر در آن و تبدیل آن به قاعده‌ای برای نویسندگان می‌توان آن را این گونه به کار برد چون که هشتاد آمد/ بازنشستگی آمد.