بررسی اعتبار روایت «فطرس ملک»

پارسینه-گروه فرهنگی: حجت‌الاسلام مهدی رستم‌نژاد عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیه در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، با بیان اینکه در ارتباط با ولادت بزرگان مخصوصاً اولیای الهی گاهی مسائل و موضوعاتی اتفاق می‌افتد که قابل توجه است، به ماجرای ولادت امام حسین(ع) اشاره کرد و افزود: در ارتباط با ماجرای ولادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، حاکم نیشابوری در کتاب «المستدرک علی‌ الصحیحین» به نقل از ام‌الفضل همسر عباس‌ بن عبدالمطلب عموی پیامبر بیان می‌کند: در خواب دیدم که یک قطعه‌ای از بدن پیامبر(ص) جدا شد و در دامان او افتاد، وقتی از خواب بیدار شدم خیلی ترسیدم که نکند این تعبیر رؤیا بسیار نامبارک باشد، پیش پیغمبر(ص) رفتم و رؤیا را تعریف کردم.

وی افزود: پیامبر(ص) فرمود: خوب تعبیری است، پسری از فاطمه به زودی متولد می‌شود که در دامان تو بزرگ خواهد شد، دیری نپایید این اتفاق افتاد و ام‌الفضل به کمک حضرت زهرا(س) در نگهداری امام حسین(ع) شتافت.

*ماجرای گریه پیامبر(ص) هنگام ولادت امام حسین(ع)

رستم‌نژاد با اشاره به اینکه پیامبر در زمان ولادت امام حسین(ص) در خانه نبود، اظهار داشت: هنگامی که خبر ولادت امام حسین(ع) به حضرت رسول(ص) رسید، ایشان به سرعت خود را به خانه حضرت زهرا(س) رساند و عجیب آن است که در روایت نقل می‌شود، آثار حزن و اندوه بر چهره مبارک رسول خدا(ص) نمایان بود و آهنگ کلام ایشان حزن‌انگیز و حزن‌آلود بود. سپس ایشان به اسماء فرمود: فرزندم را بیاور؛ آن گاه در پارچه‌ای سفید حضرت را در دست پیامبر داد و پیغمبر(ص) امام حسین(ع) را در آغوش گرفت، بوسید و ‌گریست.

وی ادامه داد: اسماء از مشاهده این حالت سخت متأثر شد و گفت: پدر و مادرم فدای شما ای رسول خدا! چرا گریه می‌کنید؟ حضرت(ص) فرمود: برای فرزندم که به دنیا آمده است، گریه می‌کنم، چرا که او را گروهی ستمگر خواهند کشت و خداوند آن‌ها را از شفاعت من بی‌نصیب گرداند. در کتاب «امالی» شیخ صدوق مجلس 28 حدیث پنجم نقل شده است که رسول خدا(ص) از جا برخاست و رو به اسماء کرد و فرمود: از این ماجرا فاطمه زهرا(ص) را آگاه نکن، زیرا او تازه صاحب این فرزند شده است.

*جایگاه عصمت در نامگذاری امام حسین(ع)

عضو هیئت‌ علمی جامعة ‌المصطفی(ص) العالمیه بیان داشت: در کتاب «کشف الغمه» علی ‌بن عیسی اربلی در رابطه با نامگذاری امام حسین(ع) آمده است، پیامبر از امیرالمؤمنین سؤال کرد: آیا نامی بر فرزند خود نهادید؟ امام علی(ع) در جواب فرمود: ما در نامگذاری از رسول خدا پیشی نمی‌گیریم که این خود ادب را در محیط عصمت نشان می‌دهد که نه مادر اسم می‌گذارد و نه پدر و این اختیار را به پیامبر می‌دهند. رسول خدا(ص) نیز فرمود: من بر نامگذاری این فرزند بر خداوند سبقت نمی‌گیرم.

وی با اشاره به اینکه در زمان پیامبر(ص) اصحاب و انصار برای نامگذاری کودکان خویش نزد پیامبر(ص) می‌آمدند، افزود: پیامبر(ص) برای اطفال آن‌ها نام‌هایی انتخاب می‌کرد، اما راجع به امام حسن و امام حسین علیهما‌السلام این کار را نکردند و فرمودند که بر خداوند سبقت نمی‌گیرم که نشان از جایگاه و عظمت آن دو بزرگوار دارد.

*چرا نام‌گذاری کودکان مهم است

حجت‌الاسلام رستم‌نژاد، انتخاب نام نیک و حسن بر کودکان را مؤثر بر سرنوشت آن‌ها دانست و ابراز داشت: نامگذاری اولیای الهی همه دارای حکمت و فلسفه است، زیرا بیانگر شخصیت طرف و شاکله وجودی ظرف آن‌هاست و این نکته بسیار مهمی است، مخصوصاً در اسلام تأکید شده است که در نام‌گذاری فرزند دقت شود، به گونه‌ای که امروزه روانشناسان می‌گویند نامگذاری نوعی جهت دادن در مسیر همان نام است، بنابراین اولین وظیفه پدر و مادر انتخاب نام نیک بر کودکان است.

*روایت «فطرس ملک» سندیت ندارد

وی برخی روایات منسوب به امام حسین(ع) را نادرست دانست و درباره علت چرایی آن گفت: برخی از روایاتی که در رابطه با امام حسین(ع) و مخصوصاً حادثه کربلا بیان شده است، در منابع دسته اول نیامده است و این ناشی از ورود غیر محدثین به این حوزه است،‌ بنابراین برخی روایاتی که منتشر شده، چندان دارای سند محکم و قوی نیست، چرا که همانطور که گفته شد در منابع دسته‌ اول نیامده و دیگر برخی بزرگان بعضاً سکوت کرده و کریمانه از کنار آن گذشته‌اند، همانند روایتی که در رابطه با «فطرس ملک» نقل شده است.

عضو هیئت‌ علمی جامعة ‌المصطفی(ص) العالمیه ادامه داد: درباره عدم صحیح بودن روایت «فطرس ملک» باید گفت اول اینکه در منابع دسته اول نقل نشده و ثانیاً بزرگان ما چندان اقبالی به این روایت نشان ندادند، ‌همچنین این روایت از نظر محتوایی اشکال دارد، زیرا ملک اساساً نمی‌تواند گناه کند، طبق آیه قرآن «مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُونَ»؛ فرشتگانى که هرگز خدا را در آنچه دستورشان مى‌‏دهد، نافرمانى نکرده، بلکه هر چه مى‌‏گوید عمل مى‌‏کنند. اگر اهل‌ بیت(ع) نیز نسبت به فرشتگان شفاعتی می‌کنند، در رابطه با ارتقاء درجه جایگاهی آنهاست.

وی در پایان با اشاره به روایتی از امام علی(ع) درباره شبیه‌ترین افراد به شخص نبی اکرم(ص)، خاطرنشان کرد: امام علی(ع) فرمود: حسن شبیه‌ترین سر تا سینه را به پیامبر داشت و حسین از سینه به پایین، بیشترین شباهت را به پیامبر داشت.

*روایتی که صحیح نیست

به گزارش خبرگزاری فارس، در روایت فطرس ملک نقل شده است: جبرئیل برای تبریک ولادت امام حسین از جزیره‌ای عبور می‌کرد که در آن جزیره فرشته‌ای به نام فطرس وجود داشت و از حاملان عرش بود برخورد کرد، فطرس چون در یکی از اوامر الهی تأخیر و سهل انگاری کرده بود، در آن جزیره محبوس شده و بال‌هایش شکسته شده بود، وقتی امام حسین به دنیا آمد ، فطرس 700 سال بود که در آن جزیره محبوس و مشغول به عبادت خدا بود.

فطرس وقتی دید جبرئیل که همراه ملائک به زمین نزول می‌کنند از او پرسید که کجا می‌روید، او گفت: خداوند به محمد نعمتی ارزانی داده و مرا فرستاده تا به او تبریک بگویم، فطرس گفت: ای جبرئیل مرا با خود ببر شاید که آن حضرت بر من دعا کند و خدا از گناهان من بگذرد...