رسول خادمی كه خادم ماند ...

بلدیه | اسفند 81 دو ماه و اندی پس از انحلال شورای اول شهر تهران 14 نفر+ 1 نفر شورای دوم پایتخت در اختیار گرفتند؛ آن یك نفر رسول خادم بود. قهرمان پرافتخار كشتی آزاد و نامزد مستقل دومین دوره انتخابات شوراها. در روزهای سرد انتخابات دوره دوم شوراها كه مردم به تجربه شورای اول پشت كردند و پای صندوق‌ها نیامدند او تنها كسی بود كه فهرست 15 نفره اصولگرایانی كه خود را «آبادگران ایران اسلامی» نامیده بودند را ناقص كرد و در كنار آن 14 نفر دیگر به شورای شهر تهران رسید. پای خادم كه به شورا باز شد در همان روز اول معارفه همه می‌گفتند:«كشتی‌گیر را به شورا چه كار؟ مگر نه این كه شهرتی داشته و به واسطه همان رای آورده؟» به روایت روزهای تقویم حضور خادم در شورای شهر تهران ده ساله شده اما در روزهایی كه روزشمار عمر شورای سوم معكوس شده او با دست های خودش نامش را از فهرست انتخابات بعدی شوراها خط زد. خادم چند روز پیش به فرمانداری تهران رفت و از انتخابات چهارمین دوره شوراها كنار كشید و وقتی از او پرسیدند چرا، چند جمله بیشتر نگفت:«شورا به تنوع مستمر دیدگاه‌ها، سلیقه‌ها و تخصص‌ها نیاز دارد، حضور 10 ساله من در شورا كافی است حالا باید این میدان را برای حضور سایرین آزاد گذاشت.»

* «نه» به احمدی نژاد

شورایی كه تهران را در دومین دوره در اختیار گرفت، شهردارش را هم انتخاب كرده بود و او كسی نبود جز «محمود احمدی نژاد». البته همان روزها مهدی چمران گفته بود «شهردار را از بین 20 گزینه انتخاب خواهیم كرد» اما آنچه بعدها و از خلال حرف های از سر اختلاف یاران سابق احمدی نژاد مشخص شد این بود اصلا این احمدی نژاد بود كه نقش تعیین كننده ای در تهیه فهرست آبادگران داشت و در واقع با محوریت او این فهرست شكل گرفته و قرار نبود كسی به جز او گزینه‌ دیگری برای شهرداری تهران مطرح باشد.

در روزشمار رویدادهای شورا روز رای گیری و انتخاب شهردار، روز نفس گیری است اما برای شورای دوم كه 14 نفر از آنها همه عضو یك جریان واحد سیاسی ذیل همان نام آبادگران بودند، جلسه انتخاب شهردار هم مثل همه روزهای دیگر بود. محمود احمدی نژاد آمد نه با كت شلوار و لباس رسمی كه با كاپشن و چفیقه و موهایی كه به سبك جوانان دهه 60 آنها را به یك طرف شانه كرده بود، برخی روزنامه‌ها آن روزها نوشته بودند شهردار بعدی تهران یعنی او، نماینده انصار حزب الله است هر چه بود احمدی نژاد هیچ شباهتی به شهردارِ پیش از خودش نداشت، هر چقدر محمد حسن ملك مدنی به خوش پوشی و تجملات شهره، احمدی نژاد از آن دور.

در روزی كه شورای شهر تهران برای احمدی نژاد رای گرفت نتیجه 12 رای موافق + 2 رای ممتنع و 1 رای مخالف بود و این مخالف كسی نبود جز رسول خادم. در جلسات بعدی اختلافات این دو به رویارویی رسید تا جایی كه خادم در یكی از جلسات شورا به احمدی نژاد گفت:« من به شما رای ندادم و هیچ وقت هم از این تصمیم پشیمان نخواهم شد.»

خادم در شورای دوم شهر تهران، رئیس كمیسیون فرهنگی و اجتماعی شد و از سوی دیگر ستاد شورایاری‌ها را هم در اختیار گرفت. دیدارهای هفتگی او با شورایاری ها زودتر از آنچه انتظار می رفت فضا را برای فعالیت این نهادهای اجتماعی باز كرد. شاید آنچه آن روزها به كمك خادم می آمد همان سابقه و تصویر قهرمانی او در افكار عمومی مردم تهران بود. افزون بر شورایاری‌ها عملكرد خادم در كمیسیون فرهنگی و اجتماعی به نطقه عطفی در شورای دوم شهر تهران تبدیل شد چرا كه این كمیسیون آنقدر طرح برای تصویب در صحن علنی شورای شهر آماده كرده بود كه همه كمیسیون‌ها و اعضا عقب مانده بودند.دست آخر هم مهدی چمران رئیس شورا اعلام كرد:« بیشترین تعداد طرح ها و مصوبات شورای دوم كار كمیسیون فرهنگی و اجتماعی بوده است.» خادم جزو معدود اعضای شورای دوم بود كه برای تهیه طرح های اجتماعی و فرهنگی در حوزه های مختلف كارگروه های كارشناسی گسترده داشت. كارگروه هایی كه در آنها از نمایندگان دستگاه های دولتی گرفته تا كارشناس مستقل و استادان دانشگاه ها حضور داشتند. از كمیسیون فرهنگی شورای دوم طرح های پر تعدادی برای تهران به یادگار ماند و این كمیسیون در حوزه های متنوعی از جشن های مذهبی و آئینی گرفته تا حفاظت از بناهای تاریخی، حمایت از كارگران فصلی و ... ورود پیدا كرد.

شورای دوم شهر تهران اما روزگار شلوغ و پر حادثه‌ای را گذراند. آبادگرانی كه شورا را گرفته بودند، یك سال بعد مجلس را فتح كردند و بعد از آن هم ریاست جمهوری را. پس از خروج احمدی نژاد از شهرداری اما تركیب یك دست و همسوی شورای دوم در روزهای پس از انتخابات 84 شكست، احمدی نژاد اصرار داشت معاون او علی آبادی شهردار تهران شود اما رای اصولگرایان و یاران او در شورا چرخید به سمت كسی كه احمدی نژاد حاضر بود هر كسی غیر از او شهردار تهران شود: محمد باقر قالیباف. 14 آبادگر شورای شهر تهران برای انتخاب شهرداری پس از احمدی نژاد دو شقه شد: 7 به 7. چمران، كاشانی، شیبانی، شكیب، خانم خیر، شریعتمداری و بیادی هفت نفری كه رو در روی احمدی نژاد ایستادند و سایر اعضا هم پشت او در این میان یك رای تعیین كننده بود. در این كشاكش گفته می شد دولت احمدی نژاد به خادم پیشنهاد كرده بود تا به علی آباد رای بدهد و رئیس سازمان تربیت بدنی شود او اما به سازمان تربیت بدنی نرفت، تك رای او به قالیباف رسید و علی آبادی رئیس سازمان تربیت بدنی شد.

حضور شهردار سابق تهران در دولت اگرچه برای آبادگران در شورا خوشحال كننده بود اما ستاره بخت آنها در دولت نهم درخشیدن نگرفت نه تنها محاسباتشان در سهم خواهی از قدرت اشتباه از آب در آمد كه همان احمدی نژاد كه با حمایت مستقیم شورای شهر به ریاست جمهوری رسیده بود هنوز جای پایش در ساختمان پاستور محكم نشده بود كه خبر رسید دولت لایحه‌ای به مجلس فرستاده برای اصلاح قانون شوراها. لایحه‌ای كه بر اساس آن اختیارات وزارت كشور را برای نظارت بر شوراها افزایش می داد. نقشی كه شورای دوم با محوریت خادم در اعتراض به این اقدام دولت ایفا كرد در حافظه و تاریخ شوراها ماندگار می ماند. جلسه شوراها اول خرداد 1385 به صحنه انتقادات شدید یاران احمدی نژاد از دولت تبدیل شد. آنها از دولت خواستند لایحه اصلاح قانون شوراها را كه موجب تضعیف این نهاد مدنی می شد از مجلس پس بگیرد اما انتقادات زمانی به اوج رسید كه رسول خادم گفت:« دولت نهم فرزند شوراها بوده و متاسفانه این فرزند ناخلف است.» آن روز همه روسای كمیسیون های فرهنگی و اجتماعی شهرهای مختلف كشور كه به دعوت خادم به تهران آمده بودند بیانیه امضا و اعلام كردند اگر این لایحه در مجلس تصویب شود به طور دسته جمعی استعفا خواهند كرد. آن لایحه تصویب نشد، مجلس عقب نشینی كرد، دولت اصرار نكرد و خلاصه خطر از بیخ گوش شوراها گذشت.

* شورای سوم : رقابت پهلوان رسول و سردار باقر

در شورای سوم شهر تهران رسول خادم تا یك قدمی شهردار شدن رفت. همان اعضایی از شورا كه پس از به اختلاف رسیدن با احمدی نژاد پایشان را در یك كفش كرده بودند كه قالیباف را شهردار تهران كنند دو سال بعد از آن روزها و پس از برگزاری انتخابات شورای سوم این بار پایشان را در یك كفش دیگر كرده بودند كه الا و بلا قالیباف به درد تهران نمی‌خورد. شهرداری كه آمدنش به شهرداری گویا خیلی ها را به اختلاف انداخت نه تنها اعضای شورای دوم را به دو گروه موافق و منتقد دولت تبدیل كرد و خط كشی ها را تثبیت بلكه كار به بالاتر هم كشید تا جایی كه بعدها مصطفی پور محمدی، وزیر كشور وقت احمدی نژاد كه حكم شهردار شدن قالیباف را امضا كرده بود و بعدها توسط احمدی نژاد از دولت كنار گذاشته شد گفته است:«همزمان با حضورم در وزارت كشور شورای اسلامی شهر تهران قایباف را به عنوان شهردار انتخاب كرد و انتصاب وی با حكم وزیر كشور قطعی می شد؛ این همان چیزی بود كه احمدی نژاد با آن مخالف بود و با توجه به اینكه امضای حكم قالیباف در آن زمان كار درستی بود بدون در نظر گرفتن نظر رییس جمهور و بدون اطلاع وی حكم قالیباف را امضاء كردم.متاسفانه احمدی نژاد تنها به این دلیل كه قالیباف رقیب انتخاباتی ایشان در انتخابات بود با انتصاب وی به عنوان شهردار تهران مخالف بود.»

دو سال پس از انتخاب قالیباف به عنوان شهردار تهران، این بار اعضای شورای سوم كه تركیبی از اصولگرایان، اصلاح طلبان و نیز هواداران قالیباف بودند در جلسه ای غیر علنی گرد هم آمدند تا برای انتخاب شهردار تصمیم بگیرند. از یك روز قبل در محافل غیر رسمی خبر رسیده بود كه رسول خادم به عنوان یك گزینه برای شهرداری تهران مطرح خواهد شد اما او تنها نامزدی نبود كه از میان اعضای شورا برای این پست پیشنهاد شد. نادر شریعتمداری عضو شورای دوم شهر تهران و حسن بیادی، نایب رئیس شورای دوم و سوم هم از دیگر پیشنهادات بودند البته همه آنها در كنار شهردار مستقر تهران یعنی محمد باقر قالیباف. درباره اینكه آن روز در جلسه غیر علنی انتخاب شهردار چه گذشت، حرف های بسیاری گفته شده اما هر چه بود اختلاف نظرها آنقدر بود كه جلسه انتخاب شهردار كه از صبح آغاز شده بود تا شامگاه ادامه پیدا كرد. از همان ابتدای جلسه بعد از رای گیری برای آقایان شریعتمداری و بیادی جلسه انتخاب شهردار بین قالیباف و خادم ادامه یافت و در واقع رقابت دو به دو شد. خادم در واقع نامزد مورد اعتماد و حمایت مهدی چمران بود.

چمران می خواست او به جای قالیباف شهردار تهران شود. همین موضوع هم موجب شد اعضای اصلاح طلب شورا با این تحلیل كه ممكن است خادم به واسطه نزدیكی مهدی چمران با محمود احمدی نژاد به نوعی به شهرداری نزدیك به دولت تبدیل شود از همان ابتدای جلسه رای گیری پشت محمد باقر قالیباف ایستادند؛ كسی كه هیچ نقطه اشتراكی با محمود احمدی نژاد نداشت. بخش عمده زمان این جلسه كه به وقت اضافه هم كشید در همین زمینه گذشت نه خادم و هواداران او عقب نشینی می كردند و نه قالیباف و كسانی كه پشت او ایستاده بودند.ظهر كه جلسه انتخاب شهردار برای ناهار و نماز تعطیل شد، تلفن پشت تلفن زنگ می خورد سرانجام اما بار دیگر این قالیباف بود كه شهردار تهران شد البته با حمایت قاطع اصلاح طلبان شورا و باز هم با اختلاف یكی دو رای.

آنچه در شورای سوم در كارنامه خادم باقی مانده ربطی به حوزه های فرهنگی و اجتماعی ندارد. واقعیت این است كه كارنامه فعالیت های خادم در كمیسیون فرهنگی شورای دوم آنقدر قابل دفاع بود كه همه انتظار داشتند بار دیگر او سكان ریاست این كمیسیون را بر عهده بگیرد اما تركیب اعضای شورای سوم و حضور افراد دیگری چون احمد مسجد جامعی، وزیر فرهنگ و ارشاد دولت اصلاحات و مرتضی طلایی فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ كه علاقه ویژه ای به حوزه های اجتماعی و فرهنگی داشت شرایط جدیدی را در شورا رقم زد كه خادم به ریاست كمیسیون برنامه و بودجه شورا رسید. تغییر و تحولات در ساختار بودجه و نظام مالی و اداری شهرداری تهران در دوره قالیباف وسیع بود خادم اما عضو ساكت شورای سوم بود.

خودش می گوید این اقتضای كار كمیسیون برنامه و بودجه بود كه ارتباط كمتری با بدنه جامعه داشت. منتقدان خادم می گویند او پس از اینكه در رقابت برای شهردار شدن ، شهرداری را به قالیباف واگذار كرد انگیزه كمتری برای حضور در شورا داشت هر چند خودش این انتقاد را نپذیرفته و گفته این موضوع برایش یك اتفاق تمام شده بوده و در همه روزهایی كه پس از آن جلسه در شورا سپری كرده با قالیباف به عنوان شهردار تهران همكاری كرده است.

* خادم از احمدی نژاد مدال نگرفت

از اسفند 81 ، ده سال گذشت. قهرمان كشتی آزاد دیگر جوان نبود. یك دهه كار كردن در شورای شهر تهران، موهای آدم را سپید می كند. خادم اسفند سال 91 كشتی آزاد ایران را به قهرمانی رساند این بار البته نه به عنوان یك كشتی گیر كه به عنوان سرمربی تیم ملی كشتی آزاد ایران. روز قهرمانی جشنی به پا بود. مسابقه كه پایان گرفت، یك نفر آمد با همان كاپشن و لباسهایی كه آدم را یاد جوان های دهه 60 می انداخت. احمدی نژاد را می گویم، او كه رسید، مدال‌ها را آوردند اما سرمربی تیم كشتی از در دیگری رفته بود، او از احمدی نژاد مدال نگرفت.

انتخابات شوراهای چهارم در پیش است، بسیاری آمده بودند برای حضور در شواری بعدی. قرار نبود رسول خادم نامزد این دوره از انتخابات شود. خیلی پیش از این روزها گفته بود قصد شركت در انتخابات بعدی را ندارد اما در روزهای ثبت نام به فرمانداری تهران رفت و نام نویسی كرد. در روزهای اخیر نام خادم در فهرست كسانی قرار گرفت كه از انتخابات شوراها انصراف دادند. برای بسیاری علامت سوال بود كه چرا اما برای خبرنگاران و روزنامه نگارانی كه در شورای شهر برو بیایی دارند این كناره گیری خادم غیرمنتظره نبود. او به اصرار گروهی از اعضای شورا آمده بود كسانی كه فكر می كردند با حضور او در انتخابات شوراها كه در دو دوره قبل جزو اعضایی بود كه بیشترین آرا را كسب كرده بود دست كم تكلیف یكی از كرسی های شورای شهر تهران روشن است اما تصمیم خادم این بار قطعی بود مثل همان روزی كه از كشتی خداحافظی كرد بی خبر یك روز به فرمانداری رفت و غزل خداحافظی از شورا را هم خواند.

این روزها اگر به كارنامه رسول خادم در شورای شهر نگاه كنید او در كنار همه جهت گیری ها سیاسی شورا چه در دوره دوم و چه در دوره سوم بیش از هر چیز یك عضو مستقل بود، حاشیه سیاسی نداشت، فعالیت انتخاباتی نمی كرد و مواضع و رویكردش نسبت به افراد چه آنها كه رئیس جمهوری شدند و چه آنها كه در سودای ریاست جمهوری اند ثابت ماند خلاف برخی دیگر از اعضای شورا كه شب می خوابیدند و صبح رایشان عوض می‌شد. شاید این حاشیه نشینی او از فضای سیاسی به تجربه‌اش در سال 76 باز می‌گردد. هنوز هستند افرادی كه سابقه حمایت خادم از ناطق نوری در انتخابات 76 را یادآوری می‌كنند و او را در شمار اصولگرایان قرار می دهند و برای آن موضع گیری سیاسی او را نقد می كنند.

از آن روزها تاكنون اما در محافل و برنامه سیاسی نام و نشانی از او نیست. خادم در هیچ یك از افتتاحیه ها و برنامه های پر سر و صدای شهری حضوری نداشت و برای دوربین عكاسان و ضبط خبرنگاران مشتاق نبود. همانطور كه در هیچ یك از دیدارهای سالیانه اعضای شورا با احمدی نژاد شركت نكرد كه همیشه بهانه ای برای نرفتن داشت.

این روزها بازار سیاست داغ است اما فارغ از نگاه های سیاسی و سلیقه و منش افرادی كه خط كشی در دست دارند و بنا به عادت گروهی را این ور خط و گروهی را آن ور خط می گذارند منصفانه این است كه بگوییم شورای شهر تهران در دوره چهارم عضوی را از دست داد كه به گردن شوراها حق زیادی دارد، رسول خادم در شورای شهر تهران «خادم» بود، نه یك كلمه بیشتر، نه یك كلمه كمتر.