بهترین شرح غزلهای حافظ از نگاه خرمشاهی
پارسینه: بهاءالدین خرمشاهی در نشست نقد کتاب «شرح شوق» که شرح سعید حمیدیان بر غزلیات حافظ است، گفت: من این شرح را تا امروز، بهترین شرح از غزلهای حافظ میدانم.
پارسینه- گروه فرهنگی: بهاءالدین خرمشاهی در نشست نقد کتاب «شرح شوق» که شرح سعید حمیدیان بر غزلیات حافظ است، گفت: من این شرح را تا امروز، بهترین شرح از غزلهای حافظ میدانم.
نشست نقد و بررسی مجموعه 5 جلدی «شرح شوق» شامل شرح غزلیات حافظ با تالیف سعید حمیدیان، عصر روز سهشنبه 31 اردیبهشت با حضور بهاءالدین خرمشاهی، نصرالله پورجوادی، سیدعلی موسوی گرمارودی، کامران فانی، علیاصغر محمدخانی و مولف اثر در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
خرمشاهی در این برنامه گفت: من در جریان کارهای این کتاب از اول الاولین بودم. وقتی که حمیدیان مشغول بود و تلفنی با او صحبت میکردم، از این کتاب به عنوان «شرح کبیر» و به تعبیری «کلان شرح» یاد میکردم. ما طی این سالها همیشه با هم در تماس بودیم. یک بار که ایشان در لهستان بود، هفتهای یک نامه به هم میدادیم. یادم نیست که یک هفته چه اتفاقی برایم افتاده بود که نامهای نفرستادم. هفته بعد حمیدیان یک نامه برایم فرستاده بود که یک کاغذ سفید در پاکت آن بود. بعد از آن هم با هم به طنز شروع به مکاتبه کردیم.
وی افزود: نظر من بینی و بینالله درباره این شرح، مثبت و حتی بیش از حد مثبت است. من این شرح را تا امروز، بهترین شرح میدانم و هر جا که در آن یک شخصیت عرفانی مانند حلاج حضور دارد، تطبیق خوبی به چشم میخورد. گفته شده است که شرح شوق، لغوی - زبانی نیست اما عرض میکنم که با قاطعیت هست و تازه خوب است که هست.
این حافظ پژوه در بخشی از سخنانش گفت: جایی که حافظ از پیر ما میگوید، دارد طنازی میکند. حافظ که اعتقادنامه ننوشته است. شخصیت حافظ را جز با چندبارخوانی اشعارش نمیتوانیم بشناسیم. یکی از صاحبنظران گفته بود چرا استناد رئالیستی به شعر حافظ میکنید؟ من گفتم چرا این کار را نکنیم؟ پس چطور حافظ را بشناسیم؟ حافظ پر از مضمون، متنوعالمعانی و متکثرالمعانی است. اگر کسی بخواهد مضامین غزلی را نیارد، معلوم است که غزل تَرَک میخورد.
خرمشاهی ادامه داد: یکی از کارهای خوبی که حمیدیان کرده است، این است که همه چیز را درباره حافظ خوانده و همه را در کتابش آورده و آنها را هم نقل و هم نقد کرده است. من و آقای فانی، حیران مانده بودیم که حمیدیان این همه منبع را از کجا آورده است؟ در ضمن این هم گناه نیست که نویسنده یا محقق، چیزی را از منابع دسته دوم معرفی کند. یک بار یکی از دوستان به من گفت چرا فلان شخصیت شاهنامه را از «شرح صفا» معرفی کردهای، چرا از خود شاهنامه و خود سرچشمه معرفی نکردهای؟ من گفتم نمیتوانم و چنین چیزی نمیشود.
مترجم کتاب «هابیل و چند داستان دیگر» گفت: با حفظ اختلاف و استقلال نظری که من و آقای حمیدیان داریم، باید بگویم که این شرح، شرح عظیمی است و بس مشکلگشا.
وی ادامه داد: یک نکته بگویم که نباید جا بخوریم و آن اینکه این شرح، تعلیق است. ببینید ما علاوه بر قوانین مدون، یک سری قانون نامدون هم داریم. ما اخلاق روزمره را از کتابها نگرفتهایم از جامعه گرفتهایم و جامعه هم از پیشتر. ما به قوانین نامدون مانند قوانین مدون عمل میکنیم. حالا من این سوال را مطرح میکنم که اگر بخواهیم شرح حافظ بنویسیم، آیا به پیش از او رجوع میکنیم یا شاعران بعد از او؟ ما هیچ وقت برای شرح سنایی به حافظ رجوع نمیکنیم اما برای شرح حافظ، به سنایی رجوع میکنیم چون سنایی پیش از حافظ بوده است.
خرمشاهی در پایان سخنانش گفت: با خواندن این شرح، حالم خوب شد. شرح شوق یک ارزش افزوده بر فرهنگ و حافظ شناسی ماست.
نشست نقد و بررسی مجموعه 5 جلدی «شرح شوق» شامل شرح غزلیات حافظ با تالیف سعید حمیدیان، عصر روز سهشنبه 31 اردیبهشت با حضور بهاءالدین خرمشاهی، نصرالله پورجوادی، سیدعلی موسوی گرمارودی، کامران فانی، علیاصغر محمدخانی و مولف اثر در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
خرمشاهی در این برنامه گفت: من در جریان کارهای این کتاب از اول الاولین بودم. وقتی که حمیدیان مشغول بود و تلفنی با او صحبت میکردم، از این کتاب به عنوان «شرح کبیر» و به تعبیری «کلان شرح» یاد میکردم. ما طی این سالها همیشه با هم در تماس بودیم. یک بار که ایشان در لهستان بود، هفتهای یک نامه به هم میدادیم. یادم نیست که یک هفته چه اتفاقی برایم افتاده بود که نامهای نفرستادم. هفته بعد حمیدیان یک نامه برایم فرستاده بود که یک کاغذ سفید در پاکت آن بود. بعد از آن هم با هم به طنز شروع به مکاتبه کردیم.
وی افزود: نظر من بینی و بینالله درباره این شرح، مثبت و حتی بیش از حد مثبت است. من این شرح را تا امروز، بهترین شرح میدانم و هر جا که در آن یک شخصیت عرفانی مانند حلاج حضور دارد، تطبیق خوبی به چشم میخورد. گفته شده است که شرح شوق، لغوی - زبانی نیست اما عرض میکنم که با قاطعیت هست و تازه خوب است که هست.
این حافظ پژوه در بخشی از سخنانش گفت: جایی که حافظ از پیر ما میگوید، دارد طنازی میکند. حافظ که اعتقادنامه ننوشته است. شخصیت حافظ را جز با چندبارخوانی اشعارش نمیتوانیم بشناسیم. یکی از صاحبنظران گفته بود چرا استناد رئالیستی به شعر حافظ میکنید؟ من گفتم چرا این کار را نکنیم؟ پس چطور حافظ را بشناسیم؟ حافظ پر از مضمون، متنوعالمعانی و متکثرالمعانی است. اگر کسی بخواهد مضامین غزلی را نیارد، معلوم است که غزل تَرَک میخورد.
خرمشاهی ادامه داد: یکی از کارهای خوبی که حمیدیان کرده است، این است که همه چیز را درباره حافظ خوانده و همه را در کتابش آورده و آنها را هم نقل و هم نقد کرده است. من و آقای فانی، حیران مانده بودیم که حمیدیان این همه منبع را از کجا آورده است؟ در ضمن این هم گناه نیست که نویسنده یا محقق، چیزی را از منابع دسته دوم معرفی کند. یک بار یکی از دوستان به من گفت چرا فلان شخصیت شاهنامه را از «شرح صفا» معرفی کردهای، چرا از خود شاهنامه و خود سرچشمه معرفی نکردهای؟ من گفتم نمیتوانم و چنین چیزی نمیشود.
مترجم کتاب «هابیل و چند داستان دیگر» گفت: با حفظ اختلاف و استقلال نظری که من و آقای حمیدیان داریم، باید بگویم که این شرح، شرح عظیمی است و بس مشکلگشا.
وی ادامه داد: یک نکته بگویم که نباید جا بخوریم و آن اینکه این شرح، تعلیق است. ببینید ما علاوه بر قوانین مدون، یک سری قانون نامدون هم داریم. ما اخلاق روزمره را از کتابها نگرفتهایم از جامعه گرفتهایم و جامعه هم از پیشتر. ما به قوانین نامدون مانند قوانین مدون عمل میکنیم. حالا من این سوال را مطرح میکنم که اگر بخواهیم شرح حافظ بنویسیم، آیا به پیش از او رجوع میکنیم یا شاعران بعد از او؟ ما هیچ وقت برای شرح سنایی به حافظ رجوع نمیکنیم اما برای شرح حافظ، به سنایی رجوع میکنیم چون سنایی پیش از حافظ بوده است.
خرمشاهی در پایان سخنانش گفت: با خواندن این شرح، حالم خوب شد. شرح شوق یک ارزش افزوده بر فرهنگ و حافظ شناسی ماست.
منبع:
خبرگزاری مهر
یک تحقیق دارم در رابت با تفسیر خرمشاهی درمورد یکی از شعر های حافظ ... ولی متاسفانه اصن نمیتونم پیداش کنم
:(
کمکــــــــــ
این نظر شخصی جناب خرمشاهی است ،ایشان بیشتر مفسر قرآن هستند تا مفسر غزل های حافظ بنده هم شرح دو جلدی جناب استاد خرمشاهی را عمیقا مطالعه کرده ام و هم نظری بر شرح جناب دکتر حمیدیان که تازه به دستم رسیده و پنج جلد است و متاسفانه بنده از هیچکدام راضی نیستم . چون هر دو این عزیزان مانند اکثریت شارحان از حافظ عارفی خاص ساخته اند . در مقالات مختلف عرض کرده ام که حافظ عارف نبود ولی در حد بیست غزل عرفانی دارد که زیباترین غزل های عرفانی ادبیات ماست مانند : در ازل پرتو حسنش ز تجلی دم زد ... اما عارف نبود .قرآن را هم حفظ بود .حافظ یک مبارزه علیه ریاکاری های زمانش بود کاری شبیه کار فردوسی کرده است . فردوسی با رستمش بر ضد بدی ها قیام می کرد و حافظ با رند خراباتیش . فردوسی شنید و نوشت و حافظ دید و نوشت و چه زشت است بخواهیم حافظ را آنی کنیم که خود بر ضد آن بوده است مثل این که رستم را تورانی کنیم . با سپاس
در ضمن از شوح مختلفی که نگاشته اند شرح زنده یاد جلال نایینی و زنده یاد دکتر همایون فرخ و زنده یاد سیروس نیرو و... بهتر از شرح ایشان به واقعیت عصر حافظ نزدیک اند . شرح شوق زحمت زیادی برده است ولی خواننده را به مقصد نمی رساند تکرار مکررات دیگران است با عرض معذرت از جناب دکتر حمدیان گرامی نمی خواهم بگویم چوندشرح زنده یاد ثروتیان بی ارزش است بلکه بیشتر به درد تحقیق دانشجویان برای یافتن تمثیل های شعری است تا شرحی که خواننده را به مقصد رساند .
سلام بر دوستان ...
من تخصص در حیطه ادبیات ندارم ولی علاقه زیادی به حافظ و سعدی و آثارشان دارم.
به تازگی یک شرح از حافظ به دستم رسیده که در آن حدود 40 غزل برگزیده را شرح داده است.
به نظرم نگاه متفاوت و بیان عاالی در این کتاب هست.
خواستم معرفی کرده باشم تا علاقمندان، مثل من بهره ای ببرند.
نام کتاب : آفتاب نیم شب
نویسنده سید علیرضا موسوی
انتشارات ذکری
شماره تماس : 0313-2660566
سلام
ممنون از دوست محترم برای معرفی کتاب آفتاب نیمه شب! از خواندن این کتاب لذت می برم