.svg)
مغفول ماندن حوزه علوم انسانی در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی
پارسینه: معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بهشتی با تحلیل و آسیب شناسی نظام‌های رتبه بندی تصریح کرد: دیدگاه‌ها درباره نظام‌های رتبه بندی دانشگاهی متفاوت است. بر اساس نظر برخی از کارشناسان، حوزه علوم انسانی در نظام‌های رتبه بندی مغفول مانده است به این معنی که نظام‌های رتبه بندی شاخص‌های کارآمدی برای سنجش فعالیت‌ها و تحقیقات حوزه علوم انسانی نیستند. از این رو عملکرد علمی برخی از دانشگاه‌ها به دلیل مأموریت و تمرکز بیشتر بر حوزه علوم انسانی و اجتماعی، در نظام‌های ارزیابی به درستی سنجیده نمی‌شود و این دانشگاه‌ها در رتبه بندی ها جایگاه واقعی خود را بدست نمی‌آورند.
«رتبه بندی دانشگاه ها» مفهومی است که در سال‌های اخیر برای پایش وضعیت علمی دانشگاه‌ها در سطح ملی و بین المللی بصورت پررنگ وارد حوزه آموزش عالی شده است. این شیوه نه تنها یک نمایش تصویری از دانشگاه‌ها ایجاد کرده است بلکه رقابت علمی و آکادمیک را در پی داشته است. برای آشنایی با نظام‌های رتبه بندی دانشگاهی با دکتر شکری، معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه بهشتی گفت وگو شده است:
شکری در خصوص نظام‌های رتبه بندی اظهار کرد: نظام‌های رتبه‌بندی یکی از روش‌هایی است که در سال‌های اخیر برای تعیین جایگاه دانشگاه‌ها رواج پیدا کرده است. رتبه بندی ها، توسط مؤسسات مختلفی صورت می‌گیرد که بر اساس سیاست‌های کلی هر مؤسسه وزن شاخص‌های به کار گرفته با یکدیگر متفاوت است برخی از مؤسسات به برون دادهای آموزشی توجه دارند و در برخی از مؤسسات شاخص‌های پژوهشی وزن بیشتری دارند. از همین رو دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در نتایج رتبه بندی این مؤسسات از جایگاه یکسانی برخوردار نیستند. نکته حائز اهیمت اینکه این رتبه بندی ها در طول زمان با تغییرات زیادی مواجه بوده و در آینده نیز دچار دگرگونی‌های خواهند شد.
معاون پژوهشی و فناوری، با برشمردن عوامل ایجاد نظام‌های رتبه بندی گفت: کسب درآمد یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد نظام‌های رتبه بندی دانشگاه هاست. دانشگاه‌های آمریکا و برخی دانشگاه‌های اروپا برای دستیابی به منابع مالی بیشتر که با جذب دانشجو محقق می‌شود با یکدیگر رقابت تنگاتنگی دارند. جایگاه دانشگاه‌ها در نظام‌های رتبه بندی به فاکتور بسیار مهمی در بازاریابی برای پذیرش دانشجو در این دانشگاه‌ها تبدیل شده است.
شکری، با معرفی برخی نظام‌های رتبه بندی خاطرنشان کرد: پایگاه رتبه بندی (تایمز) یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه بندی در سطح بین المللی است که دانشگاه‌های دنیا را در ۱۳ شاخص در قالب ۵ معیار آموزش، پژوهش، استنادات، درآمد صنعتی و وجهه بین المللی رتبه بندی می‌کند. رتبه‌بندی مرکز مطالعات علوم و فناوری (لایدن) یکی دیگر از مؤسسات رتبه بندی است، شاخص‌های این نظام به دو دسته کلی شاخص‌های تأثیر و همکاری تقسیم می‌شوند. در پایگاه رتبه بندی (کیو. اس) دانشگاه‌ها با شاخص‌های آوازۀ علمی،.آوازۀ شغلی (دیدگاه کارفرماها دربارۀ کیفیت کاری دانش‌آموختگان)، نسبت دانشجو به هیئت علمی، سرانۀ استناد به هر عضو هیئت علمی، نسبت اعضای هیأت علمی خارجی و نسبت دانشجویان خارجی ارزیابی می‌شوند. رتبه بندی (شانگهای) یکی از معتبرترین رتبه بندی‌های جهانی است. کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیأت علمی، برونداد پژوهشی و عملکرد سرانه چهار معیار به کار برده شده در نظام رتبه بندی شانگهای است که توسط شش شاخص ارزیابی می‌شوند.
وی در خصوص ارزیابی دانشگاه‌ها در داخل کشور اظهار کرد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با هدف ثبت، انتشار و ارزیابی تولیدات علمی کشورهای اسلامی تأسیس شد. این پایگاه دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور را بر اساس ۲۶ شاخص در قالب ۵ معیار کلی پژوهش، آموزش، وجهه بین المللی، تسهیلات-امکانات و فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و صنعتی ارزیابی و رتبه بندی می‌کند.
معاون پژوهشی دانشگاه بهشتی با تحلیل و آسیب شناسی نظام‌های رتبه بندی تصریح کرد: دیدگاه‌ها درباره نظام‌های رتبه بندی دانشگاهی متفاوت است. بر اساس نظر برخی از کارشناسان، حوزه علوم انسانی در نظام‌های رتبه بندی مغفول مانده است به این معنی که نظام‌های رتبه بندی شاخص‌های کارآمدی برای سنجش فعالیت‌ها و تحقیقات حوزه علوم انسانی نیستند. از این رو عملکرد علمی برخی از دانشگاه‌ها به دلیل مأموریت و تمرکز بیشتر بر حوزه علوم انسانی و اجتماعی، در نظام‌های ارزیابی به درستی سنجیده نمی‌شود و این دانشگاه‌ها در رتبه بندی ها جایگاه واقعی خود را بدست نمی‌آورند. به بیان کلی ویژگی‌های تکنیکی و روش شناختی از عمده ترین کاستی‌های نظام‌های ارزیابی است.
شکری در ادامه به بررسی رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی پرداخت و گفت: بررسی دقیق و جامع جایگاه دانشگاه شهید بهشتی در نظام‌های رتبه‌بندی نشان از این واقعیت دارد که رتبه این دانشگاه در نظام‌های رتبه‌بندی مختلف در دوره‌های زمانی گاهی با صعود و گاهی با نزول جایگاه روبرو بوده است، این تغییر رتبه و جایگاه برای سایر دانشگاه‌های کشور نیز قابل مشاهده است.
وی افزود: گزارش‌های کلی ۱۰ ساله در شورای دانشگاه ارائه شده است و گزارش‌های جداگانه برای هر نظام رتبه بندی ارسال شده و خواهد شد. عوامل متعددی بر این موضوع تأثیر دارند. با توجه به سیاست‌های کلان دانشگاه و برنامه ریزی های صورت گرفته انتظار داریم طی سه سال آینده شاهد بهبود جایگاه دانشگاه باشیم که جذب اعضای هیئت علمی جوان یکی از این سیاست هاست.
شکری در پایان گفت: طی سال‌های اخیر و در بازۀ زمانی کوتاه، بالغ بر ۴۰۰ نفر به‌عنوان عضو هیئت‌علمی در دانشگاه جذب شده‌اند، این اعضای هیئت‌علمی جوان در آمارها حضور کم رنگی دارند و هنوز وارد چرخه تولید دانش نشده‌اند. حضور این استادان جوان به‌عنوان سرمایه‌های انسانی ارزشمند، نویدبخش افق‌های روشن برای بهبود و ارتقا جایگاه دانشگاه شهید بهشتی طی سال‌های آینده است.
شکری در خصوص نظام‌های رتبه بندی اظهار کرد: نظام‌های رتبه‌بندی یکی از روش‌هایی است که در سال‌های اخیر برای تعیین جایگاه دانشگاه‌ها رواج پیدا کرده است. رتبه بندی ها، توسط مؤسسات مختلفی صورت می‌گیرد که بر اساس سیاست‌های کلی هر مؤسسه وزن شاخص‌های به کار گرفته با یکدیگر متفاوت است برخی از مؤسسات به برون دادهای آموزشی توجه دارند و در برخی از مؤسسات شاخص‌های پژوهشی وزن بیشتری دارند. از همین رو دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در نتایج رتبه بندی این مؤسسات از جایگاه یکسانی برخوردار نیستند. نکته حائز اهیمت اینکه این رتبه بندی ها در طول زمان با تغییرات زیادی مواجه بوده و در آینده نیز دچار دگرگونی‌های خواهند شد.
معاون پژوهشی و فناوری، با برشمردن عوامل ایجاد نظام‌های رتبه بندی گفت: کسب درآمد یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد نظام‌های رتبه بندی دانشگاه هاست. دانشگاه‌های آمریکا و برخی دانشگاه‌های اروپا برای دستیابی به منابع مالی بیشتر که با جذب دانشجو محقق می‌شود با یکدیگر رقابت تنگاتنگی دارند. جایگاه دانشگاه‌ها در نظام‌های رتبه بندی به فاکتور بسیار مهمی در بازاریابی برای پذیرش دانشجو در این دانشگاه‌ها تبدیل شده است.
شکری، با معرفی برخی نظام‌های رتبه بندی خاطرنشان کرد: پایگاه رتبه بندی (تایمز) یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه بندی در سطح بین المللی است که دانشگاه‌های دنیا را در ۱۳ شاخص در قالب ۵ معیار آموزش، پژوهش، استنادات، درآمد صنعتی و وجهه بین المللی رتبه بندی می‌کند. رتبه‌بندی مرکز مطالعات علوم و فناوری (لایدن) یکی دیگر از مؤسسات رتبه بندی است، شاخص‌های این نظام به دو دسته کلی شاخص‌های تأثیر و همکاری تقسیم می‌شوند. در پایگاه رتبه بندی (کیو. اس) دانشگاه‌ها با شاخص‌های آوازۀ علمی،.آوازۀ شغلی (دیدگاه کارفرماها دربارۀ کیفیت کاری دانش‌آموختگان)، نسبت دانشجو به هیئت علمی، سرانۀ استناد به هر عضو هیئت علمی، نسبت اعضای هیأت علمی خارجی و نسبت دانشجویان خارجی ارزیابی می‌شوند. رتبه بندی (شانگهای) یکی از معتبرترین رتبه بندی‌های جهانی است. کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیأت علمی، برونداد پژوهشی و عملکرد سرانه چهار معیار به کار برده شده در نظام رتبه بندی شانگهای است که توسط شش شاخص ارزیابی می‌شوند.
وی در خصوص ارزیابی دانشگاه‌ها در داخل کشور اظهار کرد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با هدف ثبت، انتشار و ارزیابی تولیدات علمی کشورهای اسلامی تأسیس شد. این پایگاه دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور را بر اساس ۲۶ شاخص در قالب ۵ معیار کلی پژوهش، آموزش، وجهه بین المللی، تسهیلات-امکانات و فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و صنعتی ارزیابی و رتبه بندی می‌کند.
معاون پژوهشی دانشگاه بهشتی با تحلیل و آسیب شناسی نظام‌های رتبه بندی تصریح کرد: دیدگاه‌ها درباره نظام‌های رتبه بندی دانشگاهی متفاوت است. بر اساس نظر برخی از کارشناسان، حوزه علوم انسانی در نظام‌های رتبه بندی مغفول مانده است به این معنی که نظام‌های رتبه بندی شاخص‌های کارآمدی برای سنجش فعالیت‌ها و تحقیقات حوزه علوم انسانی نیستند. از این رو عملکرد علمی برخی از دانشگاه‌ها به دلیل مأموریت و تمرکز بیشتر بر حوزه علوم انسانی و اجتماعی، در نظام‌های ارزیابی به درستی سنجیده نمی‌شود و این دانشگاه‌ها در رتبه بندی ها جایگاه واقعی خود را بدست نمی‌آورند. به بیان کلی ویژگی‌های تکنیکی و روش شناختی از عمده ترین کاستی‌های نظام‌های ارزیابی است.
شکری در ادامه به بررسی رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی پرداخت و گفت: بررسی دقیق و جامع جایگاه دانشگاه شهید بهشتی در نظام‌های رتبه‌بندی نشان از این واقعیت دارد که رتبه این دانشگاه در نظام‌های رتبه‌بندی مختلف در دوره‌های زمانی گاهی با صعود و گاهی با نزول جایگاه روبرو بوده است، این تغییر رتبه و جایگاه برای سایر دانشگاه‌های کشور نیز قابل مشاهده است.
وی افزود: گزارش‌های کلی ۱۰ ساله در شورای دانشگاه ارائه شده است و گزارش‌های جداگانه برای هر نظام رتبه بندی ارسال شده و خواهد شد. عوامل متعددی بر این موضوع تأثیر دارند. با توجه به سیاست‌های کلان دانشگاه و برنامه ریزی های صورت گرفته انتظار داریم طی سه سال آینده شاهد بهبود جایگاه دانشگاه باشیم که جذب اعضای هیئت علمی جوان یکی از این سیاست هاست.
شکری در پایان گفت: طی سال‌های اخیر و در بازۀ زمانی کوتاه، بالغ بر ۴۰۰ نفر به‌عنوان عضو هیئت‌علمی در دانشگاه جذب شده‌اند، این اعضای هیئت‌علمی جوان در آمارها حضور کم رنگی دارند و هنوز وارد چرخه تولید دانش نشده‌اند. حضور این استادان جوان به‌عنوان سرمایه‌های انسانی ارزشمند، نویدبخش افق‌های روشن برای بهبود و ارتقا جایگاه دانشگاه شهید بهشتی طی سال‌های آینده است.
منبع:
خبرگزاری ایسنا
ارسال نظر