آموزش حرفه‌ای هنر گل‌ آرایی + تصاویر

قدیمی‌ها ضرب‌المثلی دارند که می‌گوید هر هنری را یاد بگیر و بگذار داخل بقچه‌ات، زیرا روزی به کارت می‌آید. حالا شاید نشود به این توصیه صددرصد عمل کرد، اما با برنامه‌ریزی می‌توانیم برای یادگیری خیلی از مهارت‌ها، براساس اهداف و سبک زندگی‌مان اقدام کنیم.

از جمله مهارت‌هایی که به درد علاقه‌مندان گل و گیاه می‌خورد، گل‌آرایی است؛ تلفیقی از هنر و گل‌کاری. گل‌آرایی علاوه بر این که کاری هنری است، می‌تواند نشاط و شادابی فراوانی را به محیط خانه و محل کارتان بدهد. همچنین اگر میزبان جشن یا مهمانی خانوادگی و دوستانه باشید و خودتان گل‌آرایی کنید، در هزینه‌های‌تان صرفه‌جویی می‌شود.

علاوه بر این می‌توانید از این هنر خود موقع هدیه دادن در مناسبت‌های مختلف استفاده کنید. گل‌آرایی کاربرد‌های دیگری هم دارد که خودتان می‌توانید آن را پیدا کنید، فقط کافی است کمی به آن‌ها فکر کنید. گل‌آرایی شامل چهار سبک اصلی است که در هر کدام از سبک‌ها از ساختار هندسی بسیار ساده استفاده شده است. تفاوت میان سبک‌ها با یکدیگر نیز به لوازم مورد استفاده و جای گلدان بازمی‌گردد. در ادامه به معرفی چهار سبک اصلی گل‌آرایی می‌پردازیم.

سبک افقی

این نوع تزئین برای وسط میز، پشت پنجره، تاقچه، روی شومینه خاموش و فضا‌های کوچک مناسب است. اصولا برای جلوگیری از ایجاد مانع و حصار بین افراد هنگام صرف غذا، از این سبک استفاده می‌شود. اگر این مدل را در سبد‌ها به کار می‌برید، دقت کنید نحوه استفاده از شاخ و برگ‌ها طوری باشد که حمل سبد دشوار نشود. در این طرح ساده، تقارن اجزا باید رعایت شود. گل‌های مرکزی نباید بلندتر از گل‌های اطراف باشند.

برای اجرای این سبک، حتما مساحت محل اجرا را در نظر بگیرید، مثلا اگر قصد استفاده از آن روی میز سخنرانی را دارید، به طول و عرض میز توجه کنید. چون باید برای میکروفن، برگه‌های سخنران و... فضای کافی در نظر گرفت. برای این کار، گلدان نسبتا کم عمقی انتخاب کنید و اسفنج را متناسب با آن برش بزنید. برای ثابت کردن گل‌ها نیز می‌توانید یا روی اسفنج را با چسب بپوشانید یا از گیره‌های نگه‌دارنده استفاده‌کنید.

همه طرح‌های گل‌آرایی لزوما از خارج به داخل اجرا نمی‌شوند. در سبک افقی بهتر است از میانه شروع کنید و روی اسفنج را با شاخه و برگ پوشانده و به‌تدریج طرح‌تان را توسعه دهید. گل‌های اصلی را در وسط طرح قراردهید، طوری که این گل‌ها از لبه گلدان و از هر دو طرف آویزان شوند و بتوان مواد دیگر را در دو طرف قرار داد. حتما فضای خالی برای قراردادن گل‌های پرکننده نگه‌دارید. در این سبک معمولا فضا‌های خالی اطراف گل‌های اصلی با روبان و شاخ و برگ سبز آراسته می‌شوند، اما نباید کار را بیش از حد شلوغ کرد.

سبک عمودی

تعریف ساده‌ای که برای این سبک می‌توان ارائه داد، این که خط اصلی گل‌ها در زاویه راست نسبت به افق قرار می‌گیرد و اگر این زاویه لبه ظرف باشد، می‌تواند راهنمای خوبی برای پیاده‌کردن طرح باشد، اما قبل از هر اقدامی باید مشخص کنید طرح فقط از روبه‌رو دیده می‌شود یا از همه جهات؟ چون این مساله روی موقعیت اولین شاخه اصلی تاثیر می‌گذارد.

اگر دید از روبه‌روست، خط اصلی باید در انتهای اسفنج قرار گیرد و اگر می‌خواهید دید از همه طرف‌ها باشد، خط اصلی باید در مرکز اسفنج باشد. در سبک عمودی، خط اصلی حداکثر ارتفاع را در طرح دارد. سایر خطوط نیز به موازات خط اصلی و هرکدام کوتاه‌تر از دیگری هستند.

مرحله بعدی تعیین پهنای طرح است. در چشم‌انداز روبه‌رو در جهتی که خط اصلی قرار داده شده، دو ساقه جانبی کمکی به طرح اضافه کنید، ولی در طرح همه‌جانبه باید پنج ساقه با طول برابر از خط اصلی منشعب شوند. یعنی باید برای ناظر بیرونی پنج موقعیت مختلف در نظر گرفته شود.

همان‌طور که در کتاب «گل‌آرایی» نوشته رونا کلمن و ترجمه ابوذر ابوذری اشاره شده، گل‌هایی با ساقه صاف مثل ژربرا مناسب سبک عمودی هستند، اما برای جلوگیری از خمیدگی احتمالی باید با تکه‌ای سیم آن‌ها را مهار کنید. هنگام اجرای کار، اسفنج را در دهانه گلدان با چسب محکم کنید. ارتفاع ساقه بلندترین گل باید حداکثر سه تا چهار برابر ارتفاع گلدان باشد. با حفظ چارچوب، فضا‌های خالی را نیز می‌توانید با گل‌های متناسب با بافت کار پر کنید.

سبک متقارن

این سبک زیباترین سبک گل‌آرایی است. طرح‌های مختلف علاوه بر حلقوی، بیضوی، افقی یا عمودی بودن می‌توانند متقارن نیز باشند؛ اما، چون همه گل‌های یک گونه کاملا شبیه هم نیستند، اجرای این سبک کمی مشکل است؛ بنابراین در اجرای سبک متقارن توقع نداشته‌باشید تمام سطح طرح از نظر ارتفاع، عمق و سایر موارد مو به مو متقارن باشد. در انتخاب گل نیز از سه گونه بیشتر استفاده نکنید تا امکان موفقیت در ایجاد تقارن بالا باشد.

در سبک متقارن، معمولا گل‌هایی مثل زبان در قفا، رز و داوودی به عنوان گل‌های راهنما روی خطوط اصلی قرار می‌گیرند. در سایر خطوط نیز بیشتر از غنچه‌ها و گل‌های نیمه باز استفاده می‌شود. قبل از قرار دادن سه شاخه گل اصلی، پایه را با برگ سبز پوشش دهید. نحوه انتخاب رنگ، نقش مهمی در تعیین حالت تقارن طرح شما دارد. مثلا ممکن است گل‌ها از نظر شکل متقارن باشند، اما اگر توازن رنگ در دو طرف طرح رعایت نشود، در چنین حالتی این تقارن اصلا به چشم نخواهد آمد.

سبک نامتقارن

این نوع تزئین کاملا برعکس حالت متقارن است، یعنی هر سمت باید شکلی متفاوت داشته‌باشد، به خصوص از نظر حجم کار و خط دیدگاه. در سبک نامتقارن خط اصلی لزوما در وسط کار قرار ندارد، اما باید به شکلی طراحی شود که نظر بیننده به مرکز طرح جلب شود. این سبک می‌تواند به شکل عمودی یا افقی اجرا شود، اما با آن‌ها متفاوت است. برای شروع، اسفنج را در گردن تنگ قرار دهید و خطوط اصلی را با غنچه‌های کوچک، ولی جذاب مشخص کنید. در مرحله بعد خطوط اصلی با اضافه کردن شاخ و برگ مشخص‌تر می‌شوند. اگر در اجرای سبک نامتقارن، از گلی با رنگ ملایم مثل میخک صورتی استفاده می‌کنید، باید با حفظ ساختار اولیه طرح چند گل ختمی قرمز نیز به آن اضافه کنید تا زیبایی بصری طرح دو چندان شود.

این موارد چهار سبک اصلی گل‌آرایی هستند که معمولا در اجرای طرح‌های گل‌آرایی از آن استفاده می‌شود. اما علاوه بر اینها، در اجرای طرح‌های گل‌آرایی از سبک‌های دیگری مثل مثلثی، بیضی، هلالی، ایستاده، مینیمال و منحنی هوگارث نیز استفاده می‌شود.

اصول بسیار مهم در گل‌آرایی

توازن و تناسب: در گل‌آرایی توازن و تناسب همچون به‌کار بردن رنگ‌های مناسب بخش مهمی از چشم‌انداز را تشکیل می‌دهد. اما گاهی ممکن است در این کار افراط به خرج رود و نتیجه کار خراب شود، که البته برای پیشگیری از چنین اتفاقی، رعایت دو نکته ضروری است:

اول: اندازه اسفنج: قبل از برش اسفنج، نوع گل‌های مورد استفاده را مشخص کنید. اگر قرار است در طرح از گل‌هایی با شاخه‌های ضخیم مثل گلایول یا گل‌های بزرگ کوکب استفاده شود، به اسفنجی بزرگ نیاز دارید. دقت کنید با ورود هر شاخه به اسفنج سوراخی در آن ایجاد می‌شود که اگر طرح درستی نداشته‌باشید و بخواهید ساقه را جابه‌جا کنید، این مساله باعث ایجاد سوراخ‌های متعدد و در نتیجه ضعف اسفنج می‌شود. همچنین در نظر داشته‌باشید که در طرح افقی نسبت به طرح عمودی به اسفنجی قطورتر نیاز دارید.

در بحث توازن، پایه مهم‌ترین بخش کار است. گاهی مواد مورد استفاده باید در قسمت عقب اسفنج قرار گیرند، به نحوی که دو سوم نقاط توازن به آن سمت تمایل داشته‌باشد و تنها چند شاخه در جلوی کار قرار گیرد. توازن چشم‌انداز بیشتر تحت تاثیر رنگ، اندازه، شکل و نحوه قرارگیری مواد است. بهترین راه برای تنظیم و سنجش طرح، عکس گرفتن از آن است. راهی دیگر برای کنترل توازن نیز نگاه کردن به آن بعد از ۲۴ ساعت است. به این صورت می‌توانید قضاوتی دقیق‌تر نسبت به توازن طرح داشته باشید. در هر صورت این تناسب باید از هر بُعد وجود داشته‌باشد، از جمله تناسب بین مواد به کار رفته در طرح، تناسب اندازه و شکل مواد با ظرف و تناسب هر دوی این‌ها با محیط.

دوم: محکم کردن اسفنج: محکم کردن اسفنج در محل اجرای طرح نیز نقشی بسیار مهم در رعایت توازن و تناسب طرح ایفا می‌کند. به این منظور، برای ثابت کردن اسفنج می‌توانید از بست‌های چهارشاخه مخصوص، چسب مایع یا نوارچسب استفاده کنید.

بافت و تقابل: در گل‌آرایی توجه به بافت مواد نیز مثل رعایت اصل تضاد از اهمیتی ویژه برخوردار است. آن‌قدر که حتی گاهی می‌توان بافت‌های مختلف را بدون رعایت تضاد به کار برد؛ بنابراین علاوه بر دانستن ویژگی‌هایی مثل اندازه، شکل، رنگ و شاخ و برگ‌های گل، داشتن آگاهی از سطح بافت هم نیاز است.

برای درک بیشتر این موضوع، بافت گل‌های مثل رز، میخک، گازانیا و داوودی را از نظر نرمی و سفتی با یکدیگر مقایسه کنید تا ابعاد کاری طرح نیز مشخص شود. مقایسه بافت‌های کوچک و بزرگ، ریز و درشت، پهن و باریک نیز بسیار مهم است.

تضاد صرفا استفاده از گل‌های مختلف نیست و حتی ممکن است در نوعی خاص از گل هم بافت‌های مختلفی وجود داشته‌باشد. مثلا گل ساعتی بافت‌های متضادی دارد و گلبرگ‌های صاف حلقه بیرونی با حلقه بنفش درونی در تضادی آشکار قرار دارند.

منبع: روزنامه جام جم