٢٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠ تومان: رقم بدهی شهرداری تهران!

چندوقتی است که شهرداری در صدر اخبار کشور قرار دارد؛ خبرهایی که هرروز به جنجالی تازه ختم می‌شوند. آخرین خبری که در این زمینه منتشر شده، این است: شهرداری تهران ٢٠‌ هزار ‌میلیارد تومان بدهی دارد.

ممکن است بعدش این ماجرا تکذیب شود، ممکن است بعدا بگویند غلو رسانه‌ای است و ممکن است بعد دوباره... این در حالی است که بسیاری از پروژه‌های عمرانی که می‌توانند به بهبود زندگی شهروندان تهرانی منجر شوند، به علت کسری بودجه از سوی شهرداری یا متوقف شده‌اند یا به‌سختی جلو می‌روند. در این کافه‌نظر، کارشناسان حوزه‌های اقتصادی و حقوقی، ابعاد اقتصادی، سیاسی و حقوقی بدهی شهرداری تهران را بررسی کرده‌اند.

بایزید مردوخی اقتصاددان

قضاوت درباره بدهی شهرداری وقتی معنادار است که بدانیم این میزان بدهی چطور ایجاد شده و راهکارهای شهرداری برای بازپرداخت آن چگونه است. به نظر می‌رسد از آنجایی که شهرداری تهران، نهاد خدمات‌رسان به مردم پایتخت است، به‌خاطر خدماتی که در حوزه‌های مختلف ارائه داده، خدمت‌هایی که خریده یا پروژه‌های عمرانی‌ای که احداث کرده، این بدهی ایجاد شده است. تا اینجای کار هیچ مشکلی وجود ندارد؛ بسیاری از دولت‌ها و شهرداری‌ها هستند که در اداره کلان‌شهرها با مشکل بدهی مواجه می‌شوند، ممکن است مشکل از آنجا شروع شود که ترتیبی برای بازپرداخت این بدهی در نظر گرفته نشده باشد یا راهکارهای آن به زیان خود شهر، شهروندان یا در جهت عکس خدماتی باشد که شهرداری‌ها ارائه می‌دهند. اگر در بازپرداخت این بدهی، چون گذشته، اتکا به فروش تراکم باشد، معنایش این است که شهر ما دوباره خراب‌تر و بی‌ریخت‌تر از قبل خواهد شد و به‌عنوان یک شهروند، آرزو دارم چنین روشی مدنظر مسئولان شهرداری و اعضای شورای شهر نباشد. در بسیاری از کشورهای دنیا، شهرداری‌ها و دولت‌ها برای بازپرداخت بدهی‌های اداره یک شهر یا کسب درآمد برای آن، دست‌به‌کار انتشار اوراق بهادار می‌شوند یا در بخش‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که توان تولید داشته باشد. چنین راهکارهایی در صورت داشتن یک شورای شهر قوی و معتقد به نظام شهری مدرن، می‌تواند راهکارهایی اجرائی برای خروج شهر از بحران بدهی‌های شهرداری باشد.

نعمت احمدی حقوق‌دان

متأسفانه شهرداری تهران از مدت‌ها قبل و حتی پیش از حضور آقای قالیباف، برای خودش شرح وظایفی تعریف کرده که به باور من، جز تحمیل هزینه اضافه به اداره شهر، نفعی برای شهروندان ندارد. براین‌اساس، عملا شهرداری امروز هزینه‌هایش را در جایی خرج می‌کند که می‌خواهد از آن فایده‌ای عایدش شود. نگاهی به فهرست گسترده مجموعه‌هایی که شهرداری تهران به آنها کمک می‌کند؛ به ما نشان می‌دهد که چرا با درآمدهای بالایی که شهرداری از طریق مجاری‌ای چون طرح ترافیک، عوارض نوسازی و... دارد، باز هم ما در شهری زندگی می‌کنیم با آسمانی تیره، بحران زباله و سکونت‌گاه‌های ناآرام. وقتی که فهرست واگذاری‌های شهرداری رسانه‌ای شد، صرف‌نظر از برخوردی که با یک سایت خبری انجام دادند، نخستین واکنش آقای شهردار جالب بود. ایشان گفتند شهرداری به تعاونی‌های زیادی کمک می‌کند. از نگاه من، این واکنش را می‌توان، نشانه‌ای از گستردگی ریخت‌وپاش‌ها در شهرداری تهران دانست. مجموعه‌هایی که شهرداری به‌نوعی به آنها کمک می‌کند، آن‌قدر گسترده‌اند که هیچ لزومی به این پرداخت‌ها و متعاقب آن بروز چنین بدهی بالایی نیست. شهرداری که وظیفه‌اش ایجاد یک بستر مناسب برای سکونت شهروندان است، گویی با چنین اقدام‌هایی به‌دنبال چیز دیگری است اما نباید تمام مسئولیت را به پای شهرداری نوشت، نقش نظارتی شورای شهر بر هزینه‌ها و درآمدهای شهرداری هم باید بسیار مورد توجه قرار بگیرد. متأسفانه باید گفت که این نظارت‌ها نبوده یا آنگونه که باید نبوده.