تجارت سیاه با تروریست ها

اطراف میدان نفتی العمر در استان دیرالزور در شرق سوریه، هر روز می توان تانکرها و کامیون هایی را دید که صف آنها گاهی تا 6 کیلومتر می رسد.

بعضی رانندگان این کامیون ها گاه بیش از یک ماه در این صف منتظر مانده اند تا نوبتشان برسد و محموله های نفت را بار بزنند. در این مسیر فروشندگان دوره گرد هم فلافل و چای به رانندگان می فروشند. همه چیز عادی به نظر می رسد، به جز اینکه اینجا سرزمین داعش است.

داعش اکنون بیشتر از هر حکومت و فرقه و سازمانی در دنیا شناخته شده است. قدرت های بزرگ صنعتی و نظامی دنیا از غرب تا شرق برای «نابودی» این گروه تروریستی بسیج شده اند و گران ترین جنگنده ها و ناوهای جنگی و موشک هایشان را علیه این گروه در منطقه ای کوچک از خاورمیانه، به کار گرفته اند.

اما این گروه همچنان به حیات خود ادامه می دهد، بخش هایی از عراق و سوریه را در اشغال دارد و در ده ها کشورها منطقه و جهان هر روز عملیات نظامی و حمله خونین و برق آسا انجام می دهد.

چرا داعش نابود نمی شود؟وقتی همه از ائتلاف برای نابودی داعش و عزم جدی برای مقابله با آن سخن می گویند، چرا هنوز این گروه قدرت دارد و چگونه قدرت های جهانی نتوانسته اند آن را نابود کنند؟ اینها همه پرسش هایی است که دست کم در ماه های اخیر از سوی مردم عادی و تحلیلگران سیاسی و رسانه های جهان مطرح شده است.

**تروریسم با امکانات مالی

در پی این پرسش پرابهام که چرا قدرت های جهانی نتوانسته اند داعش را نابود کنند، نخستین پاسخی که مطرح می شود این است که این گروه تروریستی قائم به ذات و بدون پشتوانه نیست.

اگر چه هیچ دولت و حکومتی در دنیا وجود ندارد که به صراحت درباره حمایت از داعش سخن بگوید اما خودروهایی که زیر پای اعضای این گروه وجود دارد، تسلیحاتی که در اختیارشان است و از همه مهم تر، تجارتی که منابع مالی این گروه را تأمین می کند، جای تردیدی در زمینه برخی حمایت های پشت پرده از این گروه باقی نمی گذارد؛ اگرچه همواره راه های فراری برای حامیان این گروه وجود دارد.

مثلا وقتی پرسیده می شود چرا این همه خودروی تویوتا با پلاک کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در اختیار نیروهای داعش قرار دارد، پاسخ می دهند که «قاچاق خودرو کار آسانی است.» اما در این میان خرید و فروش نفتی که در اختیار داعش است، اکنون زیر ذره بین قرار گرفته چون مسیر انتقال نفت و خریداران آن، موضوعی قابل ردیابی و شناسایی است.

نفت اصلی ترین منبع تأمین درآمد داعش است. مناطقی که این گروه در عراق و سوریه تحت اشغال دارد و نام آن را خلافت گذاشته، جمعیتی حدود 10میلیون نفر را شامل می شود. هزینه اداره این جمعیت و فعالیت های جنگی و تروریستی این گروه از طریق فروش نفت تأمین می شود.

روزنامه فایننشیال تایمز ماه گذشته در گزارشی به قلم 3نفر از خبرنگارانش که در بیروت و لندن تهیه شده بود، میزان نفت تولیدی در مناطق تحت کنترل داعش در عراق و سوریه را حدود 34تا 40هزار بشکه در روز اعلام کرد. این نفت بین 20تا 45دلار در هر بشکه به فروش می رسد و درآمدی معادل 1.5 میلیون دلار در روز برای داعش به همراه دارد.

**چه کسانی نفت داعش را می خرند؟

نفت کالایی مانند کفش و کیف یا گوشت و پنیر نیست که بتوان آن را به صورت قاچاق صادر کرد و در هر جا برایش مشتری پیدا کرد.

اگر چه در شرایط غیرعادی و آشفته سوریه که کمتر نمونه مشابهی در جهان داشته، خرید و فروش نفت هم به وضعیتی غیرعادی دچار شده است. مثلا گروه های مخالف مسلح سوریه که با داعش می جنگند، خودشان مجبورند از داعش نفت بخرند. اکنون تقریبا تمامی حوزه های نفتی سوریه که در شرق این کشور واقع شده، در اشغال داعش است.

اما نفت داعش خریداران غیرناچار یا خریداران با استراتژی هم دارد. منظور از این خریداران، رژیم هایی هستند که با خرید نفت از داعش درواقع به اقتصاد این خلافت تروریستی کمک می کنند تا نابود نشود و به کارش ادامه دهد؛ چراکه ادامه حیات داعش به سود آنهاست. اسرائیل و ترکیه در فهرست مظنونان اصلی خرید نفت داعش هستند.

این اتهامی است که تاکنون ثابت نشده اما گزارش های رسانه ای و اطلاعاتی زیادی درباره آن وجود دارد. درباره ترکیه رسانه های خود این کشور بارها گزارش های مستندی درباره تانکرهای نفت داعش که از مرز وارد ترکیه می شوند، منتشر کرده اند. یکی از مفصل ترین و مستندترین این گزارش ها روز پنجشنبه گذشته در سایت خبری العربی الجدید منتشر شد.

در این گزارش با استناد به مصاحبه با برخی شاهدان عینی در سوریه، عراق و ترکیه، آمده است، نفتی که توسط داعش در عراق و سوریه تولید می شود، با تانکر به ترکیه منتقل می شود، از آنجا به کردستان عراق می رود و از آنجا به نام نفت کردستان عراق یا به نام نفت بدون منبع یا حتی نفت غیرقانونی، به اسرائیل فروخته می شود. در این گزارش آمده است، گروه ها و مافیای قاچاق در ترکیه و کردستان عراق کار این حمل ونقل و فروش را انجام می دهند و بعضی از آنها طی سال های اخیر میلیاردر شده اند. براساس گزارش این سایت که در لندن مستقر است، داعش روزانه 30هزار بشکه نفت می فروشد.

در این گزارش از یکی از افسران ارشد عراقی که روی پرونده فروش نفت داعش کار می کند، مسیر انتقال این نفت اینگونه توضیح داده شده است: بعد از استخراج نفت در میادین نفتی تحت کنترل داعش، این نفت بار تانکرها شده و از آنجا به استان نینوای عراق می روند، از نینوا به سمت شمال و شهر زاخو در 88کیلومتری شمال موصل می روند، زاخو یک شهر کردنشین است در مرز عراق و ترکیه. مافیای قاچاق نفت در زاخو منتظر این تانکرها هستند که معمولا شمارشان به 70تا 100دستگاه در روز می رسد.

از آنجا راننده تانکرها عوض می شوند و تانکرها به سمت ترکیه می روند. رانندهای قبلی سوار بر تانکرهای خالی جدید، برای بارزدن محموله های جدید به سمت مناطق تحت کنترل داعش برمی گردند. تانکرهای نفت از ترکیه و از بنادر مرسین، جیحان و دورتیول، به اسرائیل می روند.

نقل و انتقال پول این نفت برای داعش هم، از طریق برخی واسطه های عربی و اسرائیلی صورت می گیرد. این نقل و انتقال مانند نقل و انتقال گروه های مافیایی، می تواند به صورت مخفی ولی از مبادی بانکی صورت گیرد.

**مراعات با تجارت نفتی داعش

نکته دیگری که بسیار ابهام انگیز به نظر می رسد، این است که با وجود گذشت یک سال از آغاز عملیات ائتلاف غربی و عربی علیه داعش در خاک سوریه و عراق و تدابیری که برای محدود کردن مالی این گروه اعلام شده، اما چرا هنوز تجارت نفتی داعش با قوت ادامه دارد؟

رسانه های آمریکایی به تازگی نقل قولی را از مایک مورل رئیس پیشین سیا منتشر کردند که گفته است، دولت اوباما به دلیل ملاحظات محیط زیستی از حمله به تاسیسات نفتی داعش و تانکرهای انتقال نفت آن خودداری کرده است.

فارغ از این اظهارنظر مقام اطلاعاتی سابق آمریکا، به نظر می رسد عدم حمله به تاسیسات نفتی داعش درحالی که روی زمین هستند و قابل شناسایی، دلایلی جدی دارد؛ دلایلی که توضیح می دهد چرا غرب با وجود قدرت اطلاعاتی خود، طی یک سال گذشته به قول یکی از تحلیلگران روزنامه گاردین، به جای حمله واقعی به داعش، ادای حمله را درآورده است.

*منبع:روزنامه همشهری