حقیقت خوف چیست؟

اما حقیقت خوف، عبارت است از : تألم و درد کشیدن قلب و احتراق و سوختن آن به خاطر انتظار امر ناخوشایندی که در آینده واقع می شود.حال این مکروه یا حصول شقاوتی است و یا فقدان و از دست دادن سعادتی ، و منافاتی بین خوف و رجا نیست ؛ بلکه بین این دو تلازم است و آنچه با یکدیگر منافات دارد ، قنوط و ناامیدی با رجا و امیدواری ، و امن با خوف است.

اما خوف؛ گاهی می شود که از خود آنچه باعث درد و رنج می شود ، انسان خائف است و گاه از سبب آن.

اول، مثل آتش و دیگر عذاب ها و شکنجه ها که انسان به آن ها عذاب می شود ، چه در دنیا و چه در آخرت.
دوم، مثل کفر و گناه ؛و باز خوف خائفین در هر یک از این دو قسم یکسان نیست.

اما اول:پس گاهی می شود که مومن از تعجیل عقوبت در این دنیا هراسان است و گاهی خوف و ترسش از مرگ و سکرات آن و قبر و وحشت و تنگی و تاریکی آن و گاهی از سوال در قبر و گاهی از آن لحظه که مردگان سر از گورها برآورند و گاهی از هول و هراس قیامت و مواقف آن ، و گاهی از حساب و گاهی از صراط ، و گاهی از حیای عرضه بر خداوند و گاهی از فضاحت و رسوایی هنگامی که پرده ها به کناری رود و زشتی ها برملا شود و گاهی از آتش جهنم و مارها و عقرب ها و زقوم و چرک و خون و آب های جوشان و پتک های آهنین و غل و زنجیرهای آن و گاهی از محرومیت از بهشت و دار نعیم و ملک عظیم و دائم ، و گاهی نقص درجه و مقام در آخرت و یا دیگر مواردی که می باید از آن بیمناک بود ، مثل ترس از وقوف در صحرای قیامت و خوف اعراض حق تعالی از بنده ، و خوف حجاب ، و خوف از غضب حق تعالی .

اما مورد دوم: گاهی ترس انسان از کبایری است که انجام داده و گاهی از گناهانی که برایش به صورت ملکه درآمده و شهوت و غضبی که در وجودش ریشه دوانیده ، و گاهی از حقوق مردمان بر او ، و گاهی از بی خبری از خدا به واسطه ی نعمت های زیادی که به او داده شده ، و یا خوف از استدراج و اندک اندک گرفتار شدن در دام غضب خداوند ، و گاهی از وقوع در گناه و یا رسیدن مرگ قبل از توبه و از شکستن توبه و گاهی از قساوت و سنگدلی و یا از اعوجاج و از راه راست منحرف شدن ، و یا از اطلاع خداوند بر پنهانی های او در حال معصیت ، یا از غفلت و یا از عدم قبول عبادات و رد مناجات می باشد.

گاه می شود که از این بیمناک است که مبادا او خدا را بخواند و جواب آید: لالبیک و لاسعدیک!
و یا از ضعف قوه و نیرویش از وفای به تمام حقوق خدا ، و یا از سوء خاتمه ی کارش بر خود بیمناک است.

خوف هر یک از سابقین در ایمان ، و صالحین و نیکوکاران، و طالحین و گناهکاران و عباد و زهاد و پرهیزکاران و راستکرداران و عارفان در هر یک از این مخاوف با یکدیگر اختلاف دارد.



کتاب اسرارالصلوة شیخ جلیل القدر میرزا جواد ملکی تبریزی/ترجمه رضا رجب زاده/ص 194و 195