«تحکیم خانواده با محوریت سلامت و امنیت»

مهمترین عامل تحکیم و ثبات یا تزلزل و فروپاشی خانواده، چگونگی رابطه ها و داد و ستد عاطفی و امنیت روانی میان اعضای خانواده به ویژه زن و مرد است که نتیجه ی آن حاکمیت اصل اعتدال و اخلاق و حفظ حقوق همه ی اعضاست.
یکی از عوامل اساسی و تاثیرگذار بر حفظ تداوم و استحکام خانواده، سلامت و امنیت روانی است. در واقع امنیت روانی و سلامت روان رابطه ی متقابل وجود دارد و لازم و ملزوم یکدیگرند.
امنیت عبارت است از آزادی نسبی از خطر که در دو بعد ظهور پیدا می کند: 1- آسایش خاطر ناشی از اطمینان شخص به ارضای نیازمندی ها و خواهش های خود 2- اطمینان از این که هیچ کس او را تهدید نمی کند.
در واقع امنیت روانی حالتی است که در آن ارضای احتیاجات شخصی انجام می یابد و همچنین احساس ارزش شخصی، اطمینان خاطر ، اعتماد به نفس و پذیرش از طرف گروه ارضا می شود. همانطور که مزلو تاکید می کند که قبل از ارضای نیازهای فیزیولوژیک و امنیت، توجه و ارضای نیازهایی از قبیل عشق و احترام و تعلق و خودشکوفایی ممکن نیست. احساس ناایمنی می تواند مسایل و مشکلات و پیامدهای سویی را ایجاد کرده و بهداشت روانی و سلامت فردی و خانوادگی را به خطر بیندازد. به طوری که جنبه های مختلف فردی ، شغلی، تحصیلی و اجتماعی فرد را درگیر می کند.
یکی از مسایلی که سلامت روان فرد را تامین می کند، برخورداری از امنیت روانی در خانواده است. فرد نیاز دارد در محیط خانوادگی از لحاظ هیجانی و عاطفی احساس آرامش کند. این زمانی حاصل می شود که فرد بداند مورد انتقاد شدید و کنترل دیگران قرار ندارد، از سوی سایر افراد مورد سرزنش و تمسخر قرار نمی گیرد، ترس از خشونت دیگران نداشته باشد، هنگامی که افکار، عقاید و نیازهایش را بیان می کند، دیده و شنیده شود و نگران طرد شدن نباشد.
به کارگیری راههای زیر برای ایجاد چنین بستری در خانواده می تواند موثر باشد:
مهارت گوش دادن فعال را تمرین کنیم و احساس پذیرش و شنیده شدن بین اعضای خانواده را شکل دهیم.
افراد خانواده را در به اشتراک گذاشتن افکار و احساساتشان ترغیب کنیم تا حس بهتری نسبت به خود و یکدیگر داشته باشند و بستری آماده تر برای حل مشکلات ایجاد شود.
برای یکدیگر در طی روز وقت بگذاریم. در طی روز حداقل یک وعده غذایی را با تمام افراد خانواده صرف کنیم و اتفاقات و تجربیات خود را در میان بگذاریم تا حس تعلق و اعتماد بین افراد ایجاد شود.
زمان هایی را هر چند کوتاه به فعالیت های فرزند خود اختصاص دهیم. این امر به برقراری ارتباط موثر بین والدین و فرزندان کمک می کند.
هنگام بروز مشکل برای یکی از افراد خانواده، به جای سرزنش دنبال راه حل باشیم.
خطای یکدیگر را ببخشیم. به فرزندان خود بخشیده شدن و بخشش در بستر خانواده را بیاموزیم.
با انجام نکات ذکر شده، حس اعتماد، حمایت و امنیت در تک تک افراد خانواده به وجود آمده و بخش بزرگی از امنیت روانی و در نتیجه سلامت روان ما در بستر روابط خانوادگی مستحکم و سالم تامین خواهد شد.

اداره مشاوره و مددکاری فرماندهی انتظامی تهران بزرگ
دکتر عفت السادات محمودپناهی