وقتی شوهرتان یائسه میشود
پارسینه: تصویر ذهنی افراد نسبت به جنسیت خود و میزان میل جنسی، هر دو وابسته به هورمونهای جنسی هستند.
آقایان به تدریج با بالا رفتن سن و به دنبال کاهش ترشح هورمون مردانه دچار علائمی، چون ناتوانی جنسی، افسردگی و... میشوند. اگر کنجکاو شدهاید که بدانید یائسگی مردانه در چه گروهی از مردان اتفاق میافتد این مطلب را از دست ندهید.
همهخانمها به تدریج از سن ۴۵ سالگی به دنبال کاهش ترشح هورمونهای زنانه، علائم یائسگی همچون بینظمی عادت ماهانه، گرگرفتگی، تپش قلب، تعریق، اضطراب و بیخوابی را تجربه میکنند تا اینکه کاملا عادت ماهانهشان قطع میشود. این دوره بخشی اجتنابناپذیر از زندگی خانمهاست و کمتر کسی به این فکر میافتد که آقایان هم ممکن است یائسه شوند، درحالیکه این موضوع حقیقت دارد و آقایان نیز به تدریج با بالا رفتن سن و به دنبال کاهش ترشح هورمون مردانه دچار علائمی، چون ناتوانی جنسی، افسردگی، ضعف عضلانی و... میشوند.
اگر کنجکاو شدهاید که بدانید یائسگی مردانه در چه سنی و در چه گروهی از مردان اتفاق میافتد صحبتهای دکتر ناهید حمزهای اصفهانی، متخصص اورولوژی و مجاری ادراری و دکتر محمدحسین سلطانی، متخصص اورولوژی، فوق تخصص اندویورولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را از دست ندهید.
افت تستوسترون و کاهش اعتماد به نفس
همهخانمها به تدریج از سن ۴۵ سالگی به دنبال کاهش ترشح هورمونهای زنانه، علائم یائسگی همچون بینظمی عادت ماهانه، گرگرفتگی، تپش قلب، تعریق، اضطراب و بیخوابی را تجربه میکنند تا اینکه کاملا عادت ماهانهشان قطع میشود. این دوره بخشی اجتنابناپذیر از زندگی خانمهاست و کمتر کسی به این فکر میافتد که آقایان هم ممکن است یائسه شوند، درحالیکه این موضوع حقیقت دارد و آقایان نیز به تدریج با بالا رفتن سن و به دنبال کاهش ترشح هورمون مردانه دچار علائمی، چون ناتوانی جنسی، افسردگی، ضعف عضلانی و... میشوند.
اگر کنجکاو شدهاید که بدانید یائسگی مردانه در چه سنی و در چه گروهی از مردان اتفاق میافتد صحبتهای دکتر ناهید حمزهای اصفهانی، متخصص اورولوژی و مجاری ادراری و دکتر محمدحسین سلطانی، متخصص اورولوژی، فوق تخصص اندویورولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را از دست ندهید.
افت تستوسترون و کاهش اعتماد به نفس
تصویر ذهنی افراد نسبت به جنسیت خود و میزان میل جنسی، هر دو وابسته به هورمونهای جنسی هستند. به گفته دکتر سلطانی این هورمونها باعث تولید اسپرم و ارتقای کیفیت زندگی مردان میشوند، بنابراین وقتی سطح تستوسترون افت میکند تصویر ذهنی فرد از خودش تغییر میکند و احساس اعتماد بهنفسش را از دست میدهد. علاوه بر این فرد دیگر به راحتی تحریک نمیشود، چون کاهش این هورمون روی خونسازی تاثیر میگذارد و افت تولید گلبولهای قرمز خود باعث کمخونی، ضعف و خستگی میشود. جالب است بدانید که خانمها هم با افت سطح تستوسترون در بدنشان دچار این تظاهرات میشوند.
با چه نشانههایی شروع میشود؟
بهگفته دکتر ناهید حمزهای، یائسگی مردانه میتواند علائم مختلف خلقی، جسمانی و جنسی به همراه داشته باشد. علائم خلقی آن بیشتر به صورت افسردگی، اضطراب، کجخلقی، زودرنجی و... دیده میشود. علائم جسمی نیز به صورت کاهش حجم عضلات و بالا رفتن میزان چربی بدن ظاهر میشود. دکتر سلطانی نیز دراین مورد توضیح میدهد که در بدن خانمها چربی بیشتر غالب است، اما در آقایان بافت عضلانی غالب است، بنابراین با ورود به دوران یائسگی بافت عضلانی و قوام استخوانی مردها به تدریج تحلیل میرود و زمینه برای شکستگیها فراهم میشود.
بهگفته دکتر حمزهای، پایین آمدن سطح تستسترون و افزایش استروژن خون همچنین میتواند باعث مشکلات و کاهش توانایی جنسی شود. علاوه براینها یائسگی باعث میشود سطح انرژی پایین بیاید و فرد نتواند به راحتی فعالیتهای جسمانی را مثل قبل انجام دهد، برای مثال ممکن است دیگر نتواند به راحتی مسیرهای طولانی پیادهروی کند یا اجسام سنگین را از روی زمین بلند کند، همچنین ممکن است مشکلات خواب پیدا کند، برای مثال خر و پفش زیاد شود یا هنگام دیدن تلویزیون خوابش ببرد. بعضی اوقات هم تاری دید، مشکلات پروستات مثل بزرگی خوشخیم پروستات و... پیدا میکند.
وقتی مرد حالت زنانه پیدا میکند
دکتر محمدحسین سلطانی، متخصص اورولوژی در مورد یائسگی مردانه توضیح میدهد که در بعضی افراد به واسطه بیماریهای زمینهای مجبور میشویم بافتهای ترشح کننده آندروژن ازجمله بیضهها را برداریم، درنتیجه فرد دچار علائم یائسگی میشود. به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اثرات یائسگی در مردان خیلی وسیعتر از یائسگی خانمهاست، زیرا این روند در همه خانمها بالاخره دیر یا زود اتفاق میافتد، اما وقتی یک مرد دچار یائسگی میشود یعنی واقعا افت محسوسی در سطح آندروژنها و هورمونهای مردانهاش به وجود آمده است و کیفیت زندگیاش بهشدت تحت تاثیر قرار میگیرد. مردی که در تعریف یائسگی قرار میگیرد دیگر وضعیت و توان بدنی قبل را ندارد، دچار تظاهرات پوکی استخوان میشود و به سمت حالت زنانگی پیش میرود، بهخصوص اگر یائسگی در دهههای پایینتر زندگی اتفاق بیفتد.
تستوسترون از کجا ترشح میشود؟
شاید از خود بپرسید که هورمون تستوسترون چگونه و از کجا ترشح میشود، دکتر حمزهای توضیح میدهد که برای تولید این هورمون ابتدا هورمونی به نام GnRH در هیپوتالاموس ترشح میشود و روی هیپوفیز تاثیر میگذارد، هیپوفیز نیز هورمونی به نام LH ترشح میکند که روی سلولهای بیضه تاثیر گذاشته و باعث میشود تستسترون ترشح کنند. البته در انسان غده فوق کلیه (آدرنال) چه در خانمها و چه در آقایان تستوسترون ترشح میکند.
یائسگی مردانه درمان هم میشود؟
به گفته دکتر ناهید حمزهای، با جایگزین کردن تستوسترون میتوان بیشتر علائم یائسگی مردانه را برطرف کرد، اما بعضی علائم با هورموندرمانی قابل برگشت نیستند. برای مثال از این طریق میتوان حجم عضله را برگرداند، خواب را تنظیم کرد و افسردگی را کاهش داد، اما تستوسترون نمیتواند به تنهایی مشکلات جنسی را برطرف کند. البته منظور در اینجا افراد با سنین بالاست، به عبارتی اگر یائسگی به هر دلیلی در سنین جوانی رخ دهد، میتوان با جایگزین کردن تستوسترون مشکلات جنسی را هم برطرف کرد، اما در آقایان مسن این روش خیلی روی مسائل جنسی و افزایش سطح انرژی بدن تاثیر نمیگذارد.
دکتر سلطانی نیز معتقد است قبل از شروع هورموندرمانی باید حتما سطح هورمونهای بیمار اندازهگیری شود تا از یائسگی مردانه مطمئن شویم. به گفته این فوق تخصص اندویورولوژی، الزاما هر افت هورمونی دلیل بر یائسگی نمیشود چراکه در روند طبیعی بالا رفتن سن به تدریج هورمونهای مردانه کاهش پیدا میکنند و این حالت در تعریف یائسگی قرار نمیگیرد، بنابراین تنها وقتی نتیجه آزمایشگاه و تظاهرات بالینی در کنار هم قرار میگیرند بیمار کاندید درمان با تستوسترون میشود.
هورمون همیشه مقصر نیست!
تقریبا ۷۰ درصد از آقایان بالای ۷۰ سال دچار علائم یائسگی میشوند. گاهی هم دیده میشود که فرد در سنین بالا از لحاظ هورمون تستسترون مشکلی ندارد، اما در عین حال از مشکلات جنسی یا جسمی و افسردگی رنج میبرد. دکتر حمزهای معتقد است در این موارد بیشتر مشکلات روحی، روانی، اجتماعی، دیابت، مصرف زیاد الکل و... نقش دارند.
گاهی اوقات نیز برعکس این حالت پیش میآید یعنی ممکن است فرد کاهش هورمون تستسترون پیدا کند، اما دچار مشکلات جنسی، جسمی و روحی نشود. علاوه براینها، آقایان هم مانند خانمها ممکن است در اثر بعضی بیماریها یا سوء مصرف الکل، دیابت، سندرم متابولیک و حتی استفاده از آفتکشها دچار افت ناگهانی تستسترون و یائسگی زودرس در سنین جوانی شوند.
تستوسترون؛ شمشیر دو لبه!
هورمون درمانی هم به صورت تزریقی و هم خوراکی با قرص و کپسول انجام میشود، اما دکتر حمزهای نوع تزریقی آن را خیلی توصیه نمیکند، زیرا معتقد است در این روش هورمون یکدفعه و با دوز بالا وارد بدن میشود و نمیتواند به خوبی هورمونهای بدن را تنظیم کند. از طرفی افزایش ناگهانی و زیاد تستوسترون در بدن خود عاملی برای افزایش خطر سرطان پروستات و سکته قلبی و مغزی بهشمار میآید، بنابراین تستوسترون باید زیر نظر متخصص و در دوزهای پایین مصرف شود. دکتر سلطانی نیز معتقد است قبل از شروع درمان با هورمون اول از همه باید مطمئن شویم بیمار، سرطان پروستات ندارد، چون این سرطان کاملا وابسته به آندروژن است و با تزریق هورمون شعلهور میشود.
علاوه بر این فرد باید از لحاظ بیماریهای زمینهای بررسی شود. افرادی که بیماریهای قلبی و عروقی خیلی پیشرفته دارند یا مبتلا به بعضی بیماریهای خونی مثل پلی سیتمی (زیاد بودن گلبولهای قرمز خون) هستند هم نباید هورموندرمانی انجام دهند، زیرا آندروژن و تستوسترون، خونسازی را تحریک میکنند. این نکته را هم باید در نظر گرفت که، چون هورمون از خارج به بدن تزریق میشود ممکن است کمی اثرات جانبی داشته باشد، اما اگر روی برنامه و تحت نظر پزشک مصرف شود معمولا عارضه خاصی ایجاد نمیکند.
چگونه یائسگی را به تعویق بیندازیم؟
بهگفته دکتر سلطانی، یائسگی در آقایان خیلی شایع نیست بنابراین راه یا داروی خاصی برای پیشگیری از آن وجود ندارد، اما با داشتن یک زندگی سالم، دوری از استرس، تغذیه مناسب، حفظ وزن متعادل و ورزش کردن میتوان احتمال وقوع آن را کاهش داد. ورزش کردن در آقایان سطح هورمونهای جنسی را بالا میبرد، درست برعکس خانمها که انجام ورزشهای شدید و حرفهای باعث کاهش میل جنسی و افزایش هورمونهای مردانه و حتی گاهی اوقات افزایش ناباروری در آنها میشود. البته ورزش کردن به شرطی در این زمینه به آقایان کمک میکند که از داروها، مکملها و... استفاده نکنند.
علاوه براین، احتمال بروز یائسگی در مردانی که چاق هستند بیشتر است، زیرا هرچه بافت چربی بیشتر باشد میزان تبدیل شدن آن به استروژن هم بیشتر میشود و افزایش استروژن باعث غالب شدن تظاهرات زنانه میشود. دکتر حمزهای نیز معتقد است تستوسترون کاملا تابع محیط و شراط زندگی است. برای مثال عوامل تنشزا، افسردگی و حتی گیاهخواری باعث کاهش ترشح تستوسترون میشوند. محل زندگی نیز میتواند بر این موضوع تاثیرگذار باشد، برای مثال کسانی که در ارتفاعات زندگی میکنند معمولا تستوسترون کمتری دارند. به گفته این متخصص اورولوژی، مصرف مکملهای غذایی مناسب زیر نظر پزشک هم میتواند بروز علائم یائسگی را به تعویق بیندازد.
همه مردها یائسه نمیشوند!
یائسگی در خانمها به اصطلاح پزشکی منوپوز (افت سطح استروژن و پروژسترون) و در آقایان آندروپوز (افت سطح تستسترون و آندروژن) نامیده میشود. دکتر ناهید حمزهای اصفهانی، متخصص اورولوژی در ادامه توضیح میدهد که خانمها معمولا بین سن ۴۵ تا ۶۵ سالگی دچار یائسگی میشوند و تقریبا میتوان گفت: این حالت، ناگهانی اتفاق میافتد، اما درمورد آقایان بعضی مقالات شروع یائسگی را از سن ۳۰ سالگی، بعضی از ۳۵ سالگی و بعضی دیگر از ۴۵ سالگی ذکر میکنند.
به هر حال مسلم است که از دهه چهارم زندگی، هورمون تستوسترون در بدن آقایان به آرامی شروع به کاهش میکند و، چون به صورت تدریجی است، برخلاف یائسگی در خانمها، علائم ناگهانی ایجاد نمیکند. در اغلب موارد علائم یائسگی مردانه بین دهه ۵ و ۶ زندگی خود را نشان میدهند. البته نمیتوانیم بگوییم این علائم در همه مردها بروز میکنند، زیرا خیلی از آقایان در این سنین دچار کاهش چشمگیر هورمون مردانه نمیشوند.
خطر یائسگی زودرس با دوپینگ تستوسترون
خیلی اوقات دیده میشود آقایان در باشگاههای ورزشی برای افزایش حجم عضلاتشان به صورت سرخود تستوسترون مصرف میکنند. به گفته دکتر ناهید حمزهای این کار شاید باعث افزایش حجم عضلانی شود، اما قدرت بدنی را بالا نمیبرد و در عین حال خطر سرطان پروستات و سکته را افزایش میدهد.
از طرفی، چون بدن عادت میکند که از یک منبع خارجی تستوسترون دریافت کند، خود تولید این هورمون را متوقف میکند، درنتیجه وقتی فرد مصرف تستوسترون را کنار میگذارد بدنش با کمبود این هورمون مواجه میشود و علائم یائسگی را ایجاد میکند. دکتر سلطانی نیز معتقد است افراد ورزشکاری که دوپینگ میکنند و برای افزایش ظرفیت تنفسیشان هورمون جنسی تزریق میکنند دچار کاهش میل جنسی و اختلالات باروری میشوند.
بچهدار شدن بعد از یائسگی مردانه
بحث بچهدار شدن در یائسگی آقایان خیلی مطرح نیست. دکتر سلطانی در این مورد توضیح میدهد که خانمها وقتی وارد فاز یائسگی میشوند تعادل هورمونیشان به هم میخورد و بافت و مخاط رحم و تخمدانهایشان دیگر پذیرای وضعیت حاملگی نیستند، بنابراین قدرت بچهدار شدن را از دست میدهند. اما آقایان به این دلیل که وظیفه بارداری را به عهده ندارند دچار این مشکل نمیشوند.
خانمها طی دو هفته اول سیکل ماهانه دچار افزایش استروژن میشوند و در دو هفته آخر هم افزایش پروژسترون را تجربه میکنند، بر این اساس باروری یا تخمکگذاری اتفاق میافتد، اما بدن مردها اینگونه کار نمیکند. ضمن اینکه هورمون تستوسترون و آندروژن فقط از بیضهها ترشح نمیشوند، بنابراین آقایان با ورود به یائسگی کاملا هورمونهای جنسیشان را از دست نمیدهند و فقط میزان آنها کاهش پیدا میکند. البته ممکن است تولید اسپرمهایشان کاهش پیدا کند، اما صرفا قدرت باروریشان را از دست نمیدهند.
افسردگی بیماری زنانه نیست!
متاسفانه خیلی از آقایان فکر میکنند افسردگی یک بیماری زنانه است، بنابراین اصلا این احتمال را نمیدهند که خودشان هم ممکن است به تدریج با بالا رفتن سن و کاهش تستسترون دچار افسردگی شوند. دکتر حمزهای در ادامه توضیح میدهد که آقایان معمولا احساس افسردگی خود را به همسر و مشکلات جنسی و اقتصادیشان ربط میدهند و خیلی پیگیر درمان آن نمیشوند. به همین دلیل است که آمار خودکشی در آقایان بین سنین ۴۵ تا ۶۵ سالگی سه برابر خانمهای همسن خود است. در سنین بالای ۶۵ سال نیز این آمار تقریبا هشت برابر میشود، درحالیکه مردها هم میتوانند با درمان افسردگی و هورموندرمانی زندگی کاملا طبیعی داشته باشند.
متاسفانه آقایان خیلی اوقات خجالت میکشند به این موضوع اقرار کنند. علاوه براین، چون علائم روحیشان معمولا به صورت اضطراب و زودرنجی تظاهر میکند، آن را به افسردگی ربط نمیدهند. آقایان باید این روند را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی خود به حساب بیاورند و آمادگیاش را داشته باشند تا در صورت وقوع علائم به پزشک مراجعه کرده و درخواست کمک کنند.
منبع:سیمرغ
ارسال نظر