معمای شاه!

متأسفانه من نه اهل رياضتم و نه آنقدر اعصابم قوی است كه بتوانم سريال‌های تاریخی تلویزیون را ببينم؛ ولی لازم می‌دانم دربارۀ نام این سریال، نکته‌ای را بنویسم. به احتمال نزدیک به یقین، کسی که نام «معمای شاه» را برای این سریال برگزیده است، مسحور زیبایی عنوان کتاب «معمای هویدا» نوشتۀ آقای عباس میلانی بوده است. اما مشکل اینجا است که در عنوان کتاب آقای میلانی، میان «معما» و «هویدا» نسبت طباق یا تضاد وجود دارد؛ مانند تضادی که در «سایۀ آفتاب» و «شب روشن» و «ترکان پارسی‌گو» است. زیبایی عنوان کتاب آقای میلانی هم به دلیل تضادی است که میان «معما» و معنای لغوی هویدا است. در واقع نویسندۀ «معمای هویدا»، با انتخاب این عنوان، می‌خواهد بگوید «هویدا» خیلی هم هویدا و بی‌معما نبوده است. ولی چنین نسبت ظریفی میان «معما» و «شاه» نیست. بنابراین «معمای شاه»، مصداق گرته‌برداری ناشیانه از یک عنوان ماهرانه است.

می‌گویند در قدیم، کسی بود که خدا به او پسری نازیبا و ‌كم‌هوش داده بود. او که از فرزندش ناخرسند بود، هر گاه پسری را می‌دید که باهوش و با جمال است، نام او را روی پسرش می‌گذاشت تا شاید او هم زیبا و باهوش شود. به این ترتیب، هر روز پسرش را با نامی جدید صدا می‌زد. همین باعث شده بود که آن طفلک گیج‌تر بشود.

رضا بابایی