رای ممتنع بده ها در مجلس چه کسانی هستند؟

پارسینه-گروه سیاسی: "لايحه‌اي به مجلس مي‌آيد ـ بنده خودم هم در مجلس بودم و اين موارد را از نزديك تجربه كردم ـ وقتي كه لايحه به كميسيون داده مي‌شود و در معرض ديد اين نماينده قرار مي‌گيرد، گاهي با اين لايحه مثل يك كار مربوط به شخص خود رفتار مي‌كند؛ دقت مي‌كند، مطالعه مي‌كند، تحقيق مي‌كند، با كارشناس مي‌نشيند مباحثه مي‌كند، مطلب را در ذهن خود به صورت محقَّق ترسيم مي‌كند؛ گاهي هم نه، لايحه مي‌آيد يا مثلاً طرحي در مجلس مي‌خواهد تصويب شود، اين نماينده خيلي محتواي لايحه و طرح را نمي‌داند، خيلي احساس مسئوليت نمي‌كند، رسيدگي نمي‌كند؛ نه در كميسيون، نه در صحن مجلس. اين رأي «آري» يا «نه» او به يك چنين لايحه يا طرحي، خالي از شبهه نيست .

رأي ممتنع او هم خالي از شبهه نيست. ما كه نيامديم اينجا بنشينيم"رأي ممتنع" بدهيم؛ ما آمده‌ايم بگوئيم اين بشود، اين نشود. رأي ممتنع مال آنجائي است كه انسان زحمت خودش را كشيد، كار خودش را كرد، بالاخره ذهنش به جائي نرسيد؛ خب، اينجا البته انسان رأي ممتنع مي‌دهد؛ مثل فقيه و مجتهدي كه زحمت خودش را مي‌كشد، به منابع مراجعه مي‌كند، ادلهي اجتهادي و ادلهي فقاهتي را مي‌بيند، بعد ذهنش به جايي نمي‌رسد؛ مي‌گويد خب، اينجا احتياط كنيد؛ ميگويد من رأي ندارم، فتوا ندارم. رأي ممتنع مال اينجا است؛ اما اينكه ما مطالعه نكنيم، كار نكنيم، بعد براي اينكه خودمان را اسير «آري» يا «نه» بي‌دليل و غير مستند نكرده باشيم، مي‌گوييم خيلي خوب، ما"رأي ممتنع" مي‌دهيم! اين نمي‌شود. پس يكي از كارهاي بسيار مهم و لازم و اصلي در مجلس، همين كار بر روي لوايح است؛ چه لوايحي كه دولت مي‌فرستد، چه طرح‌هائي كه خود شما در مجلس آنها را تنظيم مي‌كنيد. واقعاً بايد كار شود. هر كس اگر اهل اجتهاد در اين فن است، به صورت اجتهادي؛ و اگر چنانچه خودش صاحب رأي نيست، با مشاوره گرفتن از اين و آن، به يك نتيجهي قطعي برسد؛ اين يكي از كارهاي بسيار اساسي است".

این گزیده ای از سخنان مقام معظم رهبری در انتقاد به دادن رای ممتنع در مجلس است که در ديدار خرداد ماه امسال با نمايندگان مجلس بیان شد.

سخنانی واضح که تکلیف رای ممتنع بده ها در مجلس را روشن می کند.رای ممتنعی که حتی در انتخابات در سطح مدیریتی پایین تر مانند شهرداری تهران و در شورای شهر هم مشکل ساز است چه برسد در قانون گذاری و رای اعتماد به کابینه.

در رای اعتماد به کابینه یازدهم در مجلس اما 211" راي ممتنع" به 15 وزير کابينه روحانی داده شد یعنی 211 نماینده هیچ نظری درباره وزرای پیشنهادی نداشتند و نمی توانستند بین آری یا خیر یکی را انتخاب کنند!

در هر حال اختياررای ممتنع که طبق آيين نامه به نمايندگان داده شده به نظر مي‌رسد که در مراحل مختلف بررسي صلاحيت نمايندگان کارکرد ديگري غير از معناي واقعي خود داشته باشد.

به طور مثال در بررسي صلاحيت دکتر محمد علي نجفي در حالي که وي 142 موافق و 133 مخالف داشت نتوانست مجوز حضور در دولت يازدهم را به دست آورد.

دليل آن نيز وجود 9 راي ممتنع در اين راي گيري بود که به در حقيقت به کمک نمايندگان مخالف محمدعلي نجفي آمد و توانستند که مانع حضور وي در دولت شوند. اين در حالي بود که اين 9 نفر راي مخالف به وي نداده بودند.هر چند که موضوع رای نیاوردن با آوردن نجفی نیست و داستان بر سر بی نطری عده ای است که باید وکیل و نماینده مردم در خانه ملت باشند و این اتفاق تنها جرقه برای تجدید نظر در این آینن نامه شد.

بعد از این اتفاق برخي از فعالان سياسي و تحليل گران به دليل کارکرد غير واقعي اين مکانيسم راي دهي در مجلس، خواستار تجديد نظر در آيين نامه داخلي مجلس شده و در نهايت حذف آن شدند.

موضوعي که سبب شد تا يک عضو كميسيون اقتصادي مجلس از تلاش نمايندگان براي حذف"راي ممتنع" در راي‌گيري‌هاي صحن علني مجلس خبر داده و بگويد:‌"راي ممتنع" رفع مسئوليت است و ما مي‌خواهيم نماينده مسئول باشد نه اينكه رفع مسئوليت كند.

ايرج نديمي نماينده لاهيجان و سياهكل از تلاش نمايندگان براي حذف"راي ممتنع" در راي‌گيري‌هاي صحن علني مجلس خبر داد و گفت:‌"راي ممتنع" رفع مسئوليت است و ما مي‌خواهيم نماينده مسئول باشد نه اينكه رفع مسئوليت كند.

وي افزود: يك نماينده در زمان راي‌گيري يا بايد خودش اطلاعات داشته باشد يا اينكه از ديگران بپرسد و در راي‌گيري اعمال كند و گفتن"نمي‌دانم" كه همان راي ممتنع است، ضرورت ندارد .

نديمي خاطر‌نشان كرد: از نظر ما"راي ممتنع" دو تا معنا دارد كه يك معناي آن منفي است به طوري كه نشان مي‌دهد نماينده تحقيق و تدبير نكرده و مسئوليت‌شناسي لازم را ندارد.

وي گفت: ما معتقديم ملت، نمايندگان را به مجلس فرستاده‌اند تا تصميم بگيرند و براي تصميم شناخت لازم است چراكه هر حركتي محتاج معرفت است .

نديمي اظهار داشت: نماينده موظف است در خصوص موضوع راي‌گيري اطلاعات كسب كند و از مخالف و موافق بپرسد تا بتواند در راي‌گيري تصميم بگيرد.

نماينده سياهكل تاكيد كرد:"راي ممتنع" رفع مسئوليت است و ما مي‌خواهيم نماينده مسئول باشد نه اينكه رفع مسئوليت كند.عضو كميسيون اقتصادي مجلس خاطر‌نشان كرد: دومين علت تلاش براي حذف"راي ممتنع" اين است كه اين‌گونه راي تعيين‌كننده بوده و در برخي موارد باعث عدم تصويب يك قانون خوب مي‌شود بنابراين بايد تكليف آن روشن شود.

نديمي گفت: تصميم داريم با اصلاح آيين‌نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي،"راي ممتنع" را حذف كنيم.

وي تصريح كرد: به لحاظ كارشناسي و زماني شايد دو سه هفته‌اي طول بكشد ولي در نهايت اين اقدام انجام خواهد شد.نديمي در پايان تصريح كرد: دليلي بر مخالفت نمايندگان با حذف راي ممتنع وجود ندارد و مخالفت‌ با اين موضوع يعني تلاش براي رفع مسئوليت.

به این ترتیب باید منتظر ماند و دید قانونی تصویب خواهد شد تا بساط رای ممتنع بده های مجلس را جمع کند یا خیر؟