رازهای پنهان در نقاشیهای دیواری مصر

در دل بیابانهای مصر، از دیوارهای آرامگاه یک حسابدار سلطنتی، نقاشیهایی ۳۰۰۰ ساله پرده از زندگی، طبیعت و آیینهای مصریان باستان برمیدارند؛ آثاری که با شکار، ضیافت و طلای پنهان در چشم یک گربه، هنوز رازهایی ناگفته از جهان پس از مرگ را زمزمه میکنند.
به گزارش پارسینه و به نقل از history، از دیوارهای آرامگاه یک حسابدار، یک نقاشی دیواری ۳۰۰۰ ساله صحنههایی از شکار، ماهیگیری و ضیافتهای فضای باز را به تصویر میکشد.
در حدود سال ۱۸۲۰، تاجری یونانی سوری، دیپلمات و شکارچی آثار باستانی به نام «جیووانی آناستازی» گروهی کارگر با دیلم را به مکانی مخفی در بیابان مقابل شهر باستانی تبس (واست) در محدودهی امروزی شهر لوکسور برد. آنجا، او از آنها خواست تا بخشهایی از گچ ضخیم دیوارهای یک آرامگاه سنگی متعلق به دودمان هجدهم (پیش از ۱۳۵۰ پیش از میلاد) را جدا کنند.
آناستازی سپس ۱۱ قطعه گچی شامل بخشهایی از هشت صحنهی نقاشیشده را به کنسول کل بریتانیا، «هنری سالت»، فروخت. سالت این آثار را در مجموعهی آثار باستانی خود گنجاند و بعدها آنها را با ضرر و به گفتهی خودش «به مبلغ ناچیز» ۲۰۰۰ پوند به موزهی بریتانیا واگذار کرد.
امروزه، این صفحات گچی که از سال ۱۸۳۵ تقریباً بهطور مداوم در موزه به نمایش درآمدهاند، یکی از نقاط اوج هنر مصر باستان محسوب میشوند و دیدگاه مصریان باستان دربارهی زندگی و جهان پس از مرگ را با جزئیاتی زنده به تصویر میکشند.
آرامگاه نبآمون، کاتب و حسابدار غلات
نقاشیهای دیواری که آناستازی جدا کرده و فروخته بود، از آرامگاه «نبآمون» آمده بودند «کاتب و حسابدار غلات معبد آمون» که در معبد کرنک در نزدیکی محل دفن، سمت اداری داشت. نبآمون اگرچه از خاندان سلطنتی نبود، اما به نظر میرسد مدیر میانردهای موفق و مرفه بوده باشد. صحنههای آرامگاه او که برای بازدیدکنندگان طراحی شده بودند زندگی و آرزوهای پس از مرگ مردی بانفوذ و خوشگذران را نشان میدهند.
نقاشیهای باقیمانده، نبآمون را در حال ارزیابی محصولات کشاورزی، بررسی غازها و گاوها (و کارگران آنها) و شرکت در ضیافتی مجلل با همردههایش نشان میدهند؛ ضیافتی با غذاهای لذیذ و دختران رقاص. اما صحنهی برجستهتر، نبآمون را همراه با همسر و دخترش در تعامل با طبیعت نشان میدهد آنطور که فقط یک مصری ثروتمند میتوانست: با لباسهای فاخر در حال شکار پرندگان در نیزارهای نیلوفر کنار رود نیل، «در حال لذت بردن و دیدن زیباییها» به گفتهی متن هیروگلیف.
ترکیببندی نقاشی از حیاتوحش در هوا، زمین و زیر آب سرشار است. نبآمون با کلاهگیس مشکی در مرکز صحنه قرار دارد؛ در یک دست چوب پرتابی با سر مار و در دست دیگر سه مرغ ماهیگیر مصنوعی. چندین گونهی پرندهی آبی در حال پرواز و ماهیها در زیر قایق خانواده شنا میکنند.
همسر نبآمون، «حتشپسوت» (که نباید با فرعون زن مشهور به همین نام اشتباه گرفته شود) پشت سر او ایستاده و بادبزنی از گلهای نیلوفر در دست دارد. دخترشان در پایین تصویر زانو زده، پای پدر را گرفته و گلهای بیشتری از آب بیرون میکشد. پروانههایی که در اطراف پرواز میکنند با جزئیاتی نقاشی شدهاند که گونهشان (Danaus chrysippus) قابل شناسایی است. اما شاید ستارهی اصلی صحنه، گربهی طلاییرنگ خانواده باشد که در حال پرش، همزمان سه پرنده را با دندان و پنجه گرفته است.
ماهیگیری با حیوان خانگی؟
این نقاشی با جزئیات طبیعی و هنرمندانهاش قرنها توجه بینندگان را جلب کرده، اما یافتههای اخیر به معانی نمادین عمیقتری اشاره دارند. در جریان مرمت دقیق نقاشیها در اوایل دههی ۲۰۰۰، بایگانها تکههایی از ورق طلا را در چشمهای گربه کشف کردند تنها نمونهی شناختهشده از طلاکاری در نقاشیهای آرامگاههای تبس. این نشان میدهد که گربه ممکن است هم نماد حیوان خانگی خانواده باشد و هم اشارهای به خدای خورشید «آمون» در حال شکار دشمنان نور.
قطعات باقیمانده از آرامگاه نبآمون همچنین شاهدی بر تغییر فرهنگی عظیم در مصر هستند که اندکی پس از ساخت آرامگاه رخ داد؛ زمانی که فرعون «آخنآتون» (همسر نفرتیتی و احتمالاً پدر توتعنخآمون) دین سنتی مصر را رها کرد و به پرستش یکتاپرستانهی «آتون» روی آورد. اشارهها به خدایانی مانند آمون از جمله بخش دوم نام نبآمون از کتیبههای آرامگاه تراشیده شدند.
تقریباً تمام اطلاعات ما دربارهی زندگی و مرگ نبآمون از متنهای هیروگلیف کنار نقاشیها به دست آمدهاند. هیچ اشارهی قطعی دیگری به نبآمونِ حسابدار ارشد یافت نشده چرا که «نبآمون» نامی رایج بوده است. و جیووانی آناستازی راز محل دقیق آرامگاه را با خود به گور برد؛ در سال ۱۸۶۰.
ارسال نظر