جولان فیک نیوزها در شرایط بحرانی!

تحریریه پارسینه: از نیمه شب گذشته تاکنون که حمله رژیم صهیونیستی به برخی از شهرهای ایران، خبرساز شد، موجی از خبرهای فیک و کاذب نیز در فضای مجازی به انتشار رسید؛ اخباری که حتی برخی از خبرنگاران و اهالی رسانه نیز نتوانستند آن را با واقعیت تمیز دهند و برای همین نیز آنها هم دست به انتشار این اخبار در اکانت‌های شخصی‌شان زدند. در عصری که شبکه‌های اجتماعی فراگیر شدند و دسترسی به آنها برای همه آسان شده، بی تردید فیک نیوزها نیز مانند قارچ رشد می کنند و در فضای بی حد و مرز مجازی جولان می دهند؛ هر چند برخی از این اخبار نیز با هدف و غرض خاص ساخته می شوند تا در اختیار کاربرانی قرار گیرند که از سواد رسانه ای پایینی برخوردار هستند. برای همین هم است که می گویند در عصر کنونی، اطلاعات، آسان‌تر از همیشه در دسترس است؛ اماحقیقت سخت‌تر از همیشه قابل شناسایی است. در زمانه کنونی رسانه‌ها دیگر منحصر به روزنامه‌نگاران و نهادهای خبری رسمی نیستند. هر کاربر با یک گوشی هوشمند و اینترنت، به یک منبع بالقوه تولید و توزیع خبر تبدیل شده است. در چنین فضایی، فیک‌نیوز – یا همان اخبار جعلی – نه‌فقط یک چالش رسانه‌ای، بلکه یک بحران اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است.

چرا فیک‌نیوز خطرناک است؟

فیک‌نیوز فقط یک شایعه بی‌ضرر نیست. در بسیاری از موارد، این اخبار جعلی می‌توانند امنیت روانی جامعه را مختل کنند یا حتی پایه‌های علمی و عقلانی تفکر عمومی را سست کنند. این اخبار، معمولاً با استفاده از احساسات مردم – خشم، ترس، تعصب یا امید – طراحی و منتشر می‌شوند. آن‌ها بیش از آنکه حقیقت را منتقل کنند، واکنش می‌سازند.

فیک‌نیوز از کجا می‌آید؟

بسیاری از فیک‌نیوزها ریشه در منافع سیاسی و اجتماعی دارند و حتی برخی از آنها توسط ربات‌ها و شبکه‌های هدفمند منتشر می‌شوند. در این میان، اما سواد رسانه ای پایین برخی از شهروندان باعث می شود تا آنها ناخواسته این اخبار دروغین را نشر دهند.

چه باید کرد؟

با توجه به جولان فیک نیوزها به ویژه در شرایط بحرانی مثل  آنچه در ساعات گذشته طی کردیم، باید گفت رسانه ها نقش بسیار مهمی در مقابله با فیک نیوزها دارند. انتشار به موقع خبر و کشف حقیقت و استناد به منابع رسمی و موثق می تواند از جولان فیک نیوزها جلوگیری کند.  از سوی دیگر، ارتقای سطح سواد رسانه ای وآموزش آن به افراد از کودکی می تواند، منجر به این مساله شود که افراد با دیدن هر خبری در فضای مجازی آن را باور نکنند و دست به انتشار آن نزنند. بحران فیک‌نیوز، بازتابی از بحران اعتماد در جامعه است. اما  پرسیدن، سنجیدن، صبر کردن. در دنیایی که هر ثانیه در آن خبری پخش می‌شود، شاید مهم‌ترین مهارت، توانایی توقف و اندیشیدن پیش از باور کردن باشد