کدام بانک در برنامه «خروج از بنگاهداری» جلوتر است؟

به گزارش پارسینه ، «خروج بانک‌ها از بنگاهداری» به مهترین مطالبه دولت سیزدهم به ریاست سید ابراهیم رئیسی تبدیل شده به گونه‌ای که رئیس جمهور زمستان سال گذشته در نشستی با مدیران عامل بانک‌ها، با تأکید بر بازنگری در عملکرد و مقررات نظام بانکی براساس احکام اسلام، سرمایه‌گذاری و ایجاد بنگاه‌های اقتصادی توسط بانک‌ها را امری مفید و بنگاهداری را مضر خواند و گفت: ایجاد بنگاه آری، اما بنگاهداری هرگز؛ این باید اساس کار بانک‌ها باشد.

در همین حال، دکتر سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز با اشاره به مساله خروج از بنگاه‌داری غیرضرور، تاکید کرده است: راهبرد وزارت اقتصاد نه خروج مطلق از هر نوع فعالیت اقتصادی و بنگاه‌داری بلکه خروج از بنگاه‌داری‌هایی است که واقعا در کسب‌وکار اصلی بانک‌ها جایگاهی ندارند.

او تاکید کرده است: در جا‌هایی که بازیگران بزرگ عرصه‌های اقتصادی حضور ندارند، حتما بانک‌ها می‌توانند به‌عنوان پیشرو و خط‌شکن عمل کنند، اما در کل نیازمند یک استراتژی خروج هستیم تا بتوانیم وارد سرمایه‌گذاری‌های جدیدتری شویم.

همچنین دکتر محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی و مدیرعامل سابق بانک ملی ایران درخصوص موضوع بنگاه‌داری بانک‌ها گفته است: خروج بانک‌ها از بنگاهداری، گزینشی نیست و بانک با جدیت و برنامه ریزی، بنگاه‌های خود را واگذار خواهد کرد.

وی تاکید کرده است: خروج بانک‌ها از بنگاهداری، توسط شخص رئیس جمهور دنبال می‌شود، اظهار کرد: سیاست‌ها بانک‌ها نه شرکت داری بلکه خلق بنگاه و واگذاری آن به بخش خصوصی چابک و توانمند است.

در این راستا، بانک ملی ایران به عنوان پرچمدار نظام بانکی ایران استراتژی جدید خود را ورود به فرایند‌های ارزش آفرین و توسعه‌ای در دستور کار خود قرار داده است. برهمین اساس، مدیران ارشد این بانک با تلاش و همت حداکثری تلاش خود را برای تحقق اهداف ابلاغی در حوزه خروج از بنگاهداری به کار بسته و در مدت مشخص، موارد اعلامی را به سرانجام خواهند رساند.

به اعتقاد کارشناسان، بانک ملی ایران همچون گذشته با تقویت بانکداری شرکتی، کمک رسان بنگاه‌های تولیدی خواهد بود به طوری که بنگاه‌ها در همه نقاط کشور از خدمات مالی و مشاوره‌ای بانک ملی ایران بهره‌مند شده و به تقویت اقتصاد کشور کمک خواهند کرد.

عملکرد بانک ملی در خروج از بنگاهداری

در پی دستور سال گذشته رئیس جمهور، نظام بانکی با پرچمداری بانک ملی ایران به استقبال از «خروج از بنگاهداری بانک‌ها» رفته است؛ اگرچه عملکرد این بانک در واگذاری اموال و دارایی‌ها در سالیان گذشته چنان چشمگیر بوده که این کارنامه موفق در گزارش کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی و نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی مورد تمجید و تقدیر قرار گرفته است.

در همین حال، مدیران ارشد بانک ملی، خروج از بنگاهداری را در دستور کاری فوری خود قرار داده‌اند و بررسی‌ها نشان می‌دهد از آن زمان تاکنون این بانک در اجرای این برنامه از سایر بانک‌های کشور، جلوتر است.

این بانک در سال جاری با هدف اجرای جدی‌تر مواد ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید و تسریع روند خروج از بنگاهداری، افزایش قدرت تسهیلات دهی و تمرکز بر فعالیت بانکداری، واگذاری سهام شرکت‌های تابعه خود را سرعت بخشیده و با جدیت در حال پیگیری آن است.

با بررسی‌های صورت گرفته در بانک ملی ایران، ۲۵ شرکت که بانک ملی ایران و شرکت‌های تابعه، مالکیت تمام یا بخشی از سهام آن را بر عهده دارند، در سال ۱۴۰۱ یا واگذار شده اند و یا در آستانه واگذاری هستند. به عبارت دیگر، همه یا بخشی از این شرکت‌ها در مالکیت مستقیم بانک و یا در مالکیت شرکت‌های سرمایه گذاری توسعه ملی (وتوسم) و سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) از شرکت‌های زیرمجموعه بانک ملی ایران قرار داشتند یا دارند.

این واگذاری‌ها برای شرکت‌های بورسی از طریق بازار سرمایه و برای شرکت‌های غیر بورسی از طریق مزایده انجام شده است.

در این راستا، در سال گذشته مزایده سراسری شرکت صنایع غذایی دریاچه گهر لرستان و گروه صنعتی نمونه منصور گیلان با استقبال گسترده بخش خصوصی، برگزار شده است. همچنین مزایده سراسری واگذاری سهام بانک ملی ایران در شرکت سرمایه گذاری ری و مزایده اموال شرکت صنایع غذایی ترچین طبخ ایرانیان، برگزار شده است. ارزش سهام بانک در شرکت سرمایه گذاری ری و اموال شرکت صنایع غذایی ترچین طبخ ایرانیان در هنگام واگذاری مجموعا به مبلغ ۴.۲۷۲ میلیارد ریال بوده است.

از سوی دیگر، سهام شرکت داروسازی دانا، کارخانجات صنعتی و تولیدی آتمسفر و پخش رازی در بازار سرمایه پذیرش و عرضه شده است. دو درصد سهام شرکت سرمایه گذاری ملی ایران (ونیکی) نیز در بازار سرمایه واگذار شده است. همچنین با تداوم سیاست خروج از بنگاهداری ۴۹ درصد سهام شرکت پتروشیمی شازند که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های زیر مجموعه بانک ملی ایران است، واگذار می‌شود.

با این حال، بانک ملی ایران به طور ویژه موضوع خروج از بنگاهداری را با تشکیل یک اداره کل با عنوان اداره کل مدیریت و فروش اموال تملیکی و مازاد پیگیری کرده است. از این رو، گزارش مختصری از عملکرد بانک در حوزه خروج از بنگاهداری به این شرح ارائه می‌شود.

تعداد زیادی از شرکت‌های زیرمجموعه بانک در زمره شرکت‌های ابزاری بوده و طبق بند ۳ ماده ۱ دستورالعمل سرمایه گذاری در اوراق بهادار بانک مرکزی صرفا فعالیت مرتبط بانکی انجام می‌دهند.

همچنین، ۸ شرکت از شرکت‌های زیرمجموعه به موجب رد مال از بابت بدهی گروه امیرمنصور آریا علی رغم عدم تمایل بانک، توسط دادگاه محترم به بانک ملی ایران واگذار شده است که به منظور جلوگیری از بروز بحران‌های کارگری و حفظ سطح اشتغال، بانک ناگزیر به تزریق منابع مالی به این شرکت‌ها از جمله شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران شده است.

با این حال، بانک ملی ایران در راستای عمل به قانون رفع موانع تولید و ارتقای نظام مالی کشور و همچنین همراهی با سیاست‌های کلان دولت محترم جمهوری اسلامی ایران، خود را مکلف به واگذاری تمام سرمایه گذاری‌ها به جز شرکت‌های ابزاری می‌داند به نحوی که از زمان ابلاغ قانون مذکور، اقدام به واگذاری بیش از ۵۹ هزار میلیارد ریال از سهام شرکت‌های تابعه و اموال مازاد کرده است.

این بانک همچنین برای واگذاری و فروش سهام سایر شرکت‌ها تمامی اقدامات لازم از جمله انتشار فراخوان عمومی فروش، برگزاری مزایده و… را انجام داده است.

در این میان بانک ملی ایران در زمینه واگذاری شرکت‌ها و املاک با مشکلاتی مواجه می‌باشد که اشاره‌ای اجمالی به آن‌ها می‌گردد:

در مواردی با وجود تمام اقدامات جدی انجام شده در راستای واگذاری، به دلایلی خارج از اراده این بانک این واگذاری‌ها منتج به نتیجه نشده است.

در سال ۱۳۹۶ سهام شرکت ملی صنعتی فولاد خوزستان (رد دیونی دادستانی) واگذار و به دلیل مشکلات و بحران‌های کارگری، خریدار منصرف شد.

در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ سهام شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) از طریق سازمان بورس و اوراق بهادار با قیمت پایه طبق گزارش کارشناسی عرضه شد، لیکن متقاضی خرید نداشت.

غیر از شرکت‌های مذکور، شمار زیادی از شرکت‌ها به دفعات متعدد از طریق مزایده عمومی به معرض فروش گذاشته شد ولیکن خریداری برای آن‌ها پیدا نگردید.

البته با تفویض اختیار هیات وزیران و ابلاغ آیین نامه جدید واگذاری توسط وزارت اقتصاد و دارایی، قیمت گذاری جدید همه شرکت ها، هلدینگ‌ها و از جمله خود گروه سرمایه گذاری در حال انجام است تا همه شرکت‌ها در هفته‌های آینده از طریق مزایده و بورس به معرض گذاشته خواهد شد.

به هر حال، امیدواریم بانک ملی ایران به عنوان پرچمدار نظام بانکی و با همت و مدیریت جهادی بتواند ماموریت مهم «خروج از بانگداری» را با موفقیت به اتمام برساند.