تانک پرنده روسی در یک قدمی ایران+ فیلم و تصاویر

به گزارش پارسینه، طی روزهای اخیر برخی رسانه‌ها و تحلیلگران از تمایل روسیه به فروش جنگنده‌ای جدید به تهران خبر داده‌اند. اخیراً انتشار فیلمی از تست پروازی یک فروند سوخو-34 در روسیه و گمانه زنی رسانه‌های روسی در مورد فروش این جنگنده به ایران و الجزایر موجب شده تا این جنگنده روسی در کانون توجه محافل رسانه‌ای و تحلیلی قرار گیرد؛ تا آنجا که فروش این نسل از جنگنده به تهران به عنوان یکی از پیشنهادهای راهبردی روسیه به ایران در سفر آتی پوتین قلمداد شده است. انتشار فیلمی از مانور هوایی سوخو-34 ام با پوشش خاکی و در پس زمینه کویر موجب شده تا گمانه‌ها در مورد تحویل این جنگنده به ایران قوت بیشتری گیرند. فارغ از ملاحظات سیاسی و راهبردی پیرامون این مسئله؛ نکته اساسی چرایی توجه به این جنگنده است. به سخن بهتر، پرسش جالب توجه آن است که چه ویژگی‌هایی در جنگنده سوخو-34 موجب توجه رسانه‌ای به این جنگ افزار شده است؟ جذابیت سوخو-34 برای کشورها و نیز تحلیل‌گران امور دفاعی و امنیتی از عوامل چندگانه‌ای ناشی می‌شود که در ادامه به طور خلاصه مورد اشاره قرار می‌گیرند.

جنگنده سوخو-34 (Сухой Су-34) یک جنگنده بمب افکن دو موتوره جت توربوفن است که توسط شرکت صنایع هوانوردی سوخو در روسیه طراحی و تولید شده است. این جنگنده بر اساس طرح بدنه پروازی سوخو-27 طراحی شده و به عنوان جایگزین جنگنده بمب افکن تاکتیکی سوخو-24 و بمب افکن دوربرد توپولوف -22 ام وارد ناوگان هوایی روسیه شد. نخستین تست پروازی این جنگنده در سال 1990 و با نام سوخو-27 آی. بی انجام شد، اما پس از قریب یک دهه توقف تولید در صنایع تسلیحات هوایی روسیه، تولید آن از سال 2006 آغاز شده و در سال 2014 رسماً به نیروی هوایی روسیه ملحق شد. این هواپیما به رغم ویژگی‌های منحصر به فرد تا مدت‌ها در ناوگان رزم هوایی روسیه مشارکت نداشت. بسیاری تحلیل‌گران علت این تأخیر را هزینه‌های تولید این جنگ افزار در سال‌های نخست پس از فروپاشی شوروی دانسته‌اند.

این هواپیما در جنگ سوریه از سوی نیروی هوایی روسیه به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته و در زمینه حملات تاکتیکی و زمینی کارنامه قابل قبولی بر جای گذاشت. شش دسته از نوع جدید این هواپیما یعنی سوخو-34 ام در سال 2024 به نیروی هوا فضای روسیه تحویل داده شد که در مأموریت‌هایی همانند بازدارندگی هسته‌ای و حملات تاکتیکی در مناطق مختلف اعم از خاورمیانه، شمالگان و غرب اقیانوس آرام به کارگیری شده‌اند. سوخو-34 ام در جنگ اوکراین نیز بیشترین آسیب در بین ناوگان هوایی روسیه را متحمل شده که خود نشان دهنده نقش محوری آن در این جنگ و مقابله با اقدامات نظامی اوکراین است.

ویژگی‌های فنی سوخو-34 آن را به گزینه‌ای جذاب برای اسکادران‌های هوایی بدل می‌سازد. نسل جدیدو ارتقا یافته این جنگنده یعنی سوخو-34 ام (مشهور به Fullback) که در سال 2022 وارد اسکادران هوایی روسیه شده است، دارای قابلیت نفوذ فراصوت و از ارتفاع بالا به حریم هوایی دشمن بوده و می‌تواند تا چهارده تن انواع تسلیحات را تحمل کند. کابین زره پوش و دو سرنشین این جنگنده امکان کمترین آسیب در مواجهه با ترکش‌های ناشی از انفجار موشک و سلاح‌های کالیبر پایین را به آن بخشیده است. همچنین سامانه هدف گیری دیجیتال به کار رفته در این جت موجب شده تا ضریب خطای شلیک حتی در شرایط نامساعد جوی حداکثر چند متر باشد. این جنگنده با ظرفیت حمل قابل توجه قادر به حمل تسلیحاتی مانند بمب‌های هدایت شونده سه تنی FAB-3000 و انواعی از تسلیحات سبک‌تر و همچنین بمب‌های دارای کلاهک‌های ترموباریک است.

سوخو-34 ام به واسطه آلیاژ به کار رفته در ساخت بدنه از استحکام و پایداری بیشتری در مقابل حملات و آسیب‌های جانبی ناشی از اقدامات پدافندی برخوردار است. همچنین امکان پرواز در ارتفاع پایین به سوخو-34 ام این امکان را می‌دهد که از دید سامانه‌های راداری دشمن پنهان مانده و قادر به عملیات علیه اهداف و سامانه‌های پدافندی در سطح پایین باشد. در بعد امنیتی و ارتباطی نیز این کلاس از هواپیمای سوخو به واسطه برخورداری از آنتن و سامانه راداری پیشرفته در قسمت انتهای دم در زمینه جنگ الکترونیک و نیز نقشه برداری دقیق‌تر دارای مزایای بیشتری از نسخه قبلی خود است. سوخو 34 ام با طول حدود 23 متر، ارتفاع حدود 6 متر و وزن استاندارد 22.5 تن یکی از جت‌های مورد توجه در صنایع تسلیحاتی است که قابلیت اقدام در محیط‌های چندگانه با ویژگی‌های متمایز را دارد. این هواپیما با برخورداری از دو موتور توربو فن لیولکا- ای ال اف ام 1 پس سوز بوده و 12 جایگاه تسلیحاتی به منظور انتقال به موضع هدف دارد. مجموعه این عوامل موجب شده تا نقش آفرینی سوخو- 34 ام همپوشانی قابل توجهی با جنگنده‌ها و کلاس‌های سبک‌تر بمب افکن‌های استراتژیک مانند توپولف-22 ام داشته باشد. اگرچه نباید از یاد برد که مانورپذیری فوق العاده آن با وجود وزن نسبتاً چشمگیر موجب شده تا از بسیاری جنگنده‌های دیگر برتر باشد.

سرعت این جنگنده 2.8 ماخ برآورد شده و برد انتقالی آن تا 4000 کیلومتر است که با کاربرد سوختگیری هوایی در حین مأموریت افزایش می‌یابد. کاربری اصلی این هواپیما عملیات هوایی علیه اهداف زمینی و دریایی شامل بمباران تاکتیکی، حمله و بازدارندگی از حمله هوایی متقابل است. سوخو-34 ام توانایی شناسایی و انهدام اهداف کوچک و متحرک را نیز دارد و ضمن برخورداری از سامانه‌های جنگ الکترونیک می‌تواند عملیات شناسایی هوایی را نیز به انجام برساند. ویژگی‌های بدنه سوخو-34 ام موجب شده تا این جنگنده بمب افکن قادر به دفاع از خود در نبردهای هوایی باشد و به همین اعتبار سوخو-34 ام به «تانک پرنده ارتش روسیه» مشهور است. جنگنده‌ها و بمب افکن‌هایی همچون سوپر هورنت، F-15 مگ دانل داگلاس، رافائل داسو و شنیانگ جی-16 مهمترین رقبای این جنگنده در بازارهای تسلیحاتی بین‌المللی به شمار می‌آیند، اگرچه سوخو-34 ام هیچ نمونه مشابهی در شرق و غرب ندارد.

گمانه زنی‌ها حاکی از تمایل روسیه به فروش این جنگنده به دو کشور ایران و الجزایر است. اگرچه این دو کشور هنوز هیچ موضع رسمی با غیررسمی در این خصوص اتخاذ و اعلام نکرده‌اند؛ اما سوخو-34 ام گزینه‌ای جذاب برای نوسازی و روزآمد سازی ناوگان هوایی کشورهای خارج از بازار تسلیحاتی آمریکا به شمار می‌رود. قدیمی بودن ناوگان هوایی ایران و نیاز مبرم به روزآمد سازی آن با همکاری شرکای راهبردی موجب شده تا ایران به طور بالقوه شریک مناسبی برای این جنگ افزار باشد. برآوردهای نظامی نشان دهنده کیفیت بهتر و برتری قابل ملاحظه این جنگنده نسبت به جنگنده‌های تولید چین است و به همین دلیل تهران نیز احتمالاً تمایل بیشتری به تداوم شراکت راهبردی با روسیه در زمینه جنگ افزارهای هوایی خواهد داشت. برای روسیه نیز بازار تسلیحاتی ایران در کنار تمایل این کشور به عمق بخشی به روابط راهبردی با تهران برای مقابله با قدرت افکنی ایالات متحده در مناطق مجاور روسیه و خاورمیانه و همچنین مقابله با تهدیدات مشترکی همچون تروریسم تکفیری و مانند آنها مهمترین پیشران‌هایی هستند که دورنمای فروش این جنگنده به تهران را روشن می‌سازند.

منابع:

https://airpra.com/the-russian-sukhoi-su-34-fullback-comprehensive-details/

https://reviews.ipmsusa.org/review/sukhoi-su-34-fullback-aircraft-detail

https://kerbalx.com/MrDioso/Su-34M