.svg)
بطری های آب پلاستیکی، قاتلان خاموش
دانشمندان: بطری‌های آب پلاستیکی ممکن است خطرات جدی و بلندمدتی برای سلامت داشته باشند.
به گزارش پارسینه و به نقل از scitechdaily، استفاده مداوم از بطری‌های پلاستیکی آب، سالانه ده‌ها هزار ذره میکروپلاستیک و نانوپلاستیک را وارد بدن انسان می‌کند.
زیبایی گرم‌سیری جزایر فی‌فی در تایلند معمولاً نقطه آغاز مسیرهای پژوهشی دکتری نیست. اما برای سارا سجدی، آنچه زیر سطح ساحل‌ها نهفته بود—نه خود منظره—باعث شد مسیر حرفه‌ای‌اش را از تجارت به پژوهش علمی تغییر دهد.
او می‌گوید: «در حال تماشای منظره زیبای دریای آندامان بودم که نگاهم به پایین افتاد و دیدم زیر پایم پر از تکه‌های پلاستیک است، بیشترشان بطری آب بودند.»
«همیشه دغدغه کاهش زباله داشتم، اما آنجا فهمیدم مشکل اصلی در مصرف‌گرایی است.»
سجدی، فارغ‌التحصیل کارشناسی از دانشگاه کنکوردیا در سال ۱۹۹۱، تصمیم گرفت برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری با تمرکز بر زباله‌های پلاستیکی به همان دانشگاه بازگردد. او به‌عنوان هم‌بنیان‌گذار شرکت ERA Environmental Management Solutions، که در زمینه نرم‌افزارهای ایمنی، سلامت و محیط‌زیست فعالیت دارد، تجربیات چندین‌ساله‌ای را با خود به عرصه پژوهش آورد.
مقاله اخیر او که در نشریه Journal of Hazardous Materials منتشر شده، به بررسی علمی خطرات سلامتی ناشی از بطری‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف می‌پردازد. به گفته او، این خطرات جدی هستند و تاکنون به‌طور جدی بررسی نشده‌اند.
سجدی در کنار همکارش چونجیانگ آن تأکید می‌کند: «نوشیدن آب از بطری پلاستیکی در شرایط اضطراری قابل قبول است، اما نباید به‌عنوان گزینه روزمره استفاده شود.»
تهدیدهای کوچک، اما ناشناخته
در بررسی بیش از ۱۴۰ مقاله علمی، سجدی گزارش می‌دهد که افراد سالانه حدود ۳۹ تا ۵۲ هزار ذره میکروپلاستیک مصرف می‌کنند. برای کسانی که عمدتاً از آب بطری استفاده می‌کنند، این عدد تا ۹۰ هزار ذره بیشتر از کسانی‌ست که آب لوله‌کشی می‌نوشند.
این ذرات با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند. میکروپلاستیک‌ها بین یک میکرون تا پنج میلی‌متر اندازه دارند، در حالی که نانوپلاستیک‌ها کوچک‌تر از یک میکرون هستند.
این ذرات در مراحل تولید، نگهداری، حمل‌ونقل و تجزیه تدریجی بطری‌ها آزاد می‌شوند. بسیاری از بطری‌ها از پلاستیک‌های درجه‌پایین ساخته شده‌اند و هنگام جابه‌جایی یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید و تغییرات دما، ذرات ریز آزاد می‌کنند. برخلاف پلاستیک‌هایی که از طریق زنجیره غذایی وارد بدن می‌شوند، این ذرات مستقیماً از ظرف وارد بدن می‌شوند.
به گفته سجدی، این ذرات می‌توانند از سدهای زیستی عبور کرده، وارد جریان خون شوند و به اندام‌های اصلی برسند. حضور آن‌ها ممکن است با التهاب مزمن، استرس اکسیداتیو سلولی، اختلالات هورمونی، مشکلات تولیدمثل، آسیب‌های عصبی و برخی سرطان‌ها مرتبط باشد. با این حال، تأثیرات بلندمدت آن‌ها هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، زیرا روش‌های استاندارد برای اندازه‌گیری و ردیابی آن‌ها محدود است.
چالش‌های شناسایی و اندازه‌گیری
سجدی در مقاله‌اش به روش‌های مختلف شناسایی نانو و میکروپلاستیک‌ها نیز اشاره می‌کند. برخی روش‌ها قادرند ذرات بسیار ریز را شناسایی کنند اما ترکیب شیمیایی آن‌ها را نشان نمی‌دهند. برخی دیگر ترکیب مواد را مشخص می‌کنند اما کوچک‌ترین ذرات را نادیده می‌گیرند. پیشرفته‌ترین ابزارها معمولاً بسیار گران‌قیمت و در دسترس عموم نیستند.
آموزش؛ مؤثرترین راه پیشگیری
سجدی از اقدامات قانونی دولت‌ها برای کاهش زباله‌های پلاستیکی استقبال می‌کند، اما یادآور می‌شود که اغلب این قوانین بر کیسه‌های پلاستیکی، نی‌ها و بسته‌بندی‌ها تمرکز دارند و کمتر به بطری‌های آب یک‌بارمصرف پرداخته‌اند.
او می‌گوید: «آموزش مهم‌ترین اقدامی‌ست که می‌توانیم انجام دهیم. نوشیدن آب از بطری پلاستیکی در شرایط اضطراری قابل قبول است، اما نباید به‌صورت روزمره استفاده شود. مردم باید بدانند که مشکل، مسمومیت حاد نیست—بلکه مسمومیت مزمن است.»
منبع: «آشکارسازی خطرات مزمن پنهان نانو و میکروپلاستیک‌ها در بطری‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف: مرور علمی» نوشته سارا سجدی، چونجیانگ آن و ژی چن، منتشرشده در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۵ در نشریه Journal of Hazardous Materials.
ارسال نظر