فیبرومیالژیا چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

فیبرومیالژیا یک اختلال سیستم عصبی مرکزی است که درد گسترده‌ای در بدن ایجاد می‌کند. اغلب افرادی که دچار این بیماری هستند، خسته هستند، اختلالات خواب دارند و در تمام نقاط بدن از جمله گردن، شانه، بازو، کمر، باسن و پا‌ها احساس درد می‌کنند

فیبرومیالژیا چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
فیبرومیالژیا نماینده‌ی یک معمای منحصر به فرد پزشکی است. نشانه‌های این بیماری آنقدر شایع هستند که یا شناخته نمی‌شوند و یا به اشتباه شناخته می‌شوند. با اینکه دلیل این بیماری نامشخص است، اما پزشکان معتقدند که این بیماری ژنتیکی می‌باشد و در زنان تقریبا ۷ برابر مردان است.

از هر چهار نفر مبتلا به فیبرومیالژیا، بیماری سه نفر از آن‌ها تشخیص داده نمی‌شود. چرا که هیچ آزمایش خون یا اسکنی که به راحتی این بیماری را تشخیص دهد وجود ندارد و بیشتر پزشکان در تشخیص آن مشکل دارند. از آنجا که هیچ آزمایشی برای این اختلال درد مزمن (فیبرومیالژیا) وجود ندارد، پزشک شما ممکن است برای تشخیص این بیماری، هفت عارضه‌ی زیر را بررسی کند.



آرتروز
با اینکه آرتروز و فیبرومیالژیا دارای نشانه‌های مشابهی، چون درد گسترده و خستگی مداوم هستند، اما متفاوت از هم می‌باشند.

لوونشتین، مدیر پزشکی مرکز ترک اعتیاد جنوب کالیفرنیا می‌گوید: بسیاری از افراد فکر می‌کنند فیبرومیالژیا نوعی آرتروز است، اما اینطور نیست. فیبرومیالژیا هر چند با درد همراه است، اما همانند آرتروز موجب ورم بافت ها، آسیب فیزیکی به عضلات و مفاصل بدن نمی‌شود.

در مراحل اولیه‌ی آرتروز، این آسیب فیزیکی هنوز رخ نداده است؛ بنابراین بیمار، تنها درد، سفتی عضلات و خستگی را حس می‌کند که بیشتر به فیبرومیالژیا مربوط است. تنها وقتی که نشانه‌های آرتروز خودش را نشان داد، پزشک می‌تواند با گرفتن اشعه‌ی ایکس، احتمال فیبرومیالژیا را رد کند.



ام اس
گرچه ام اس و فیبرومیالژیا دو بیماری کاملا متفاوتند، اما دارای نکات مشابهی هستند، به خصوص درد مزمن که کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آسکاناز، روماتولوژیست و استادیار پزشکی دانشگاه کلمبیا می‌گوید: ام اس، یک بیماری عصبی است که به میلین (ترکیبی از پروتئین و فسفولیپید‌ها که در اطراف بسیاری از رشته‌های عصبی غلاف تشکیل می‌دهد) حمله و آن را نابود می‌کند.

به محض آسیب به لایه‌های خارجی عصب ها، ام اس به خود عصب‌ها حمله می‌کند و موجب از دست رفتن حس در کل بدن می‌شود. گرچه این نشانه‌ها مربوط به میزان آسیب ام اس به عصب هاست، اما درد مزمن در تمام بدن برای بیماران بسیار رایج است. دکتر لدرمن می‌گوید: نشانه‌های ام اس که آن را از فیبرویالژیا متمایز می‌کند شامل اشکال در راه رفتن، تاری دید و لکنت زبان می‌باشند. متاسفانه تشخیص هر دو برای پزشک سخت است.

یک روماتولوژیست می‌گوید: بیشتر پزشکان تنها زمانی می‌توانند ام اس یا فیبرومیالژیا را تشخیص دهند که علل احتمالی دیگر را رد کرده باشند.



لوپوس
لوپوس، بیماری دیگری است که با خستگی زیاد، درد و اختلال در خواب همراه است. دکتر لدرمن می‌گوید: لوپوس، یک بیماری خود ایمنی است که حداقل ۱٫۵ میلیون آمریکایی دچار آن هستند و ممکن است به هر نقطه از بدن، چه اپیدرم و مفاصل و چه اعضای داخلی بدن آسیب برساند. بیماران مبتلا به لوپوس ممکن است دارای علائم مشابهی، چون خستگی و درد عضلات با فیبرومیالژیا باشند، اما برخی از نشانه‌های اولیه‌ی لوپوس کاملا متفاوتند. این نشانه‌ها شامل دانه‌هایی روی پوست صورت که زیر نور آفتاب بدتر می‌شوند، اختلال در تنفس، نارسایی کلیه، سکته‌ی قلبی و مغزی می‌باشند.

برای تشخیص بیماری، پزشکان یک آزمایش خون می‌گیرند که سطح آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای آن‌ها را اندازه گیری می‌کند. اگر فرد مبتلا به لوپوس باشد، بیشتر اوقات جواب آزمایش مثبت است، گرچه این آزمایش با آزمایش‌های خاص دیگری همراه است تا تشخیص بهتری از بیماری به دست دهد.



سندروم خستگی مزمن
از آنجا که هیچ آزمایشگاه خاصی برای تشخیص سندروم خستگی مزمن وجود ندارد و نشانه‌های این عارضه مانند خستگی، از دست دادن حافظه، درد مفاصل و عضلات و اشکال در خواب، بسیار شبیه فیبرومیالژیا می‌باشد، پزشکان در تشخیص آن مشکل دارند.

مرکز کنترل بیماری‌ها اعلام کرده است که ۱ تا ۴ میلیون آمریکایی دچار این سندروم هستند که تنها ۲۰ درصد از آن‌ها تشخیص داده شده اند. دکتر وی می‌گوید: برای تشخیص این سندروم، بیمار حداقل باید شش ماه دچار خستگی مزمن و دیگر نشانه‌های بیماری باشد.



افسردگی
هر شخصی که با خستگی ذهنی و اختلال رو به وخامت حتی برای مدت کوتاهی مبارزه کرده باشد می‌داند که چقدر این بیماری جدی است. اما آن‌هایی که مدام از افسردگی رنج می‌برند، باید نشانه‌های دیگر بیماری نیز در مورد آن‌ها تشخیص داده شود. دکتر لونشتین می‌گوید: یکی از نشانه‌های اساسی فیبرومیالژیا، افسردگی است؛ بنابراین پس از ماه‌ها یا سال‌ها تجربه‌ی ناتوان کننده‌ی اثرات افسردگی عجیب نیست که فرد تصور کند دارای فیبرومیالژیا می‌باشد. حتی برای برخی بیماران گیج کننده است اگر بدانند که این دو اختلال ممکن است با هم اتفاق بیافتد.

انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا اعلام کرده است که در حقیقت ۲۰ درصد بیمارانی که از فیبرومیالژیا رنج می‌برند، اختلالات عصبی یا افسردگی دارند. اگر از افسردگی رنج می‌برید، اما اطمینان ندارید که دچار فیبرومیالژیا هستید یا نه، با دکتر خود در مورد بررسی نشانه‌های افسردگی صحبت کنید.



کم کاری تیروئید
این عارضه در اثر کاهش غیر طبیعی فعالیت تیروئید به وجود می‌آید. تیروئید یک غده در گردن شماست و مسئول کنترل متابولیسم بدن است. در کم کاری تیروئید، به دلیل کاهش تولید هورمون ها، فرد دارای انرژی کم، افزایش غیر طبیعی وزن، حساسیت به سرما، ضربان قلب پایین و افسردگی است. دکتر وی می‌گوید: بسیاری از نشانه‌های کم کاری تیروئید شبیه به فیبرومیالژیا است؛ بنابراین تنها با تحلیل نشانه‌ها نمی‌توان آن‌ها را تشخیص داد. در این مورد دکتر ممکن است از شما یک آزمایش خون بگیرد تا از سلامت سطح هورمون تیروئیدتان اطمینان حاصل کند.



آرتریت گیجگاهی (یا پلی میالژی روماتیکا)
از آنجا که هم پلی میالژی روماتیکا و هم فیبرومیالژیا دارای عامل میالژی (درد ماهیچه) هستند، در نتیجه نشانه‌های مشابهی نیز دارند. این بیماری با درد گسترده و سفتی ماهیچه‌ها همراه است و همانند فیبرومیالژیا دارای نشانه‌های فیزیکی که بتوان آن را با اشعه ایکس دید نیست.

دکتر لدرمن می‌گوید: نکته‌ای که آن را از فیبرومیالژیا متمایز می‌کند این است که این بیماری افراد بالای ۵۰ سال یعنی افراد ۷۰، ۸۰ ساله را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اگر شما بالای ۵۰ سال هستید و این علائم را در خود دارید، از پزشک بخواهید که پی ام آر شما را بررسی کند. دکتر لدرمن می‌گوید: گرچه تشخیص پی ام آر سخت است، اما پزشک می‌تواند برای بررسی التهاب که یکی از نشانه‌های این بیماری است، از شما آزمایش خون بگیرد.

منبع: سیمرغ