چرا ترامپ تصمیم گرفت در برابر ایران کوتاه بیاید؟

دولت ترامپ بالاخره با حقیقتی رو‌به‌رو شد که بسیاری مدتهاست می‌دانند: نمی‌توان صادرات نفت ایران را صفر کرد.
آمریکا تصمیم گرفته به ۸ کشور معافیت دهد و به آن‌ها اجازه دهد تا حدی از ایران نفت وارد کنند به شرطی که در ماه‌های آینده خرید نفت ایران را کاهش دهند. لیست کامل این کشور‌ها هنوز اعلام نشده، ولی چین، هند، کره جنوبی و ژاپن حتما جزو این کشور‌ها هستند که بزرگتربن خریداران نفت ایران نیز به حساب می‌آیند.

پیتر کیرنان، تحلیلگر انرژی در ایکانامیک اینتلیجنس در بیانیه‌ای گفت: «اعطای معافیت توسط آمریکا به ۸ کشور برای ادامه خرید نفت از ایران به شرط کاهش مقدار خرید نشان میدهد که دولت ترامپ حداقل در کوتاه مدت هدف صفر کردن صادرات نفت ایران را کنار گذاشته است».

متقاعد کردن کشور‌ها به صفر کردن واردات از ایران همواره دشوار بوده است، ایران همچنان نفت خام خود را با تخفیف می‌فروشد، معاملات پایاپای انجام می‌دهد، از ارز‌هایی غیر از دلار استفاده می‌کند و به شیوه‌های مخفیانه نفت منتقل می‌کند. ایران همیشه قادر بوده صادرات نفت خود را حفظ کند.

مهمتر از همه این است که بازار نفت برای صفر کردن عرضه نفت ایران بیش از حد از رونق افتاده است. با وجود کاهش اخیر ۱۵ درصدی در قیمت نفت، بازار هنوز هم کساد است آمریکا و اوپک در حال افزایش سریع تولید نفت هستند، ولی رشد تولید در سال ۲۰۱۹ آهسته خواهد بود.

کاخ سفید فضای مانور کمی در اختیار دارد. پیتر کیرنان گفت: «گرچه نگرانی در مورد کاهش تقاضای نفت در ۲۰۱۹ وجود دارد، ولی ترس اصلی این است که با توقف ناگهانی تولید نفت ایران، قیمت نفت افزایش یابد و اقتصاد‌های مصرف کننده نفت برای خرید آن از کشور‌های دیگر به دردسر بیفتند.

عربستان سعودی تنها می‌تواند بخشی از نبود نفت ایران را جبران کند نه همه آن را و این بازار را بسیار حساس می‌کند؛ بنابراین دولت ترامپ باید کمی انعطاف پذیری نشان دهد، چون خریداران بزرگ نفتی مثل هند و چین موافق توقف فوری همه خرید هایشان از ایران نیستند.

اگر دولت ترامپ می‌توانست صادرات نفت ایران را صفر کند، قیمت نفت بسیار بالاتر می‌رفت و قبل از انتخابات میان دوره‌ای آمریکا مشکلات بسیاری در خانه به وجود می‌آورد. این هزینه‌ای بود که ترامپ مایل به پرداخت آن نبود.

هنوز هم با وجود معافیت‌ها دولت ترامپ با لحنی مطمئن سعی دارد همچنان به تخریب صادرات نفت ایران ادامه دهد سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما کاملا مطمئنیم که ادامه عملکرد فعلیمان به اعمال حداکثر فشار بر رژیم ایران کمک می‌کند».
بیشترین موفقیت ترامپ تا الان نگه داشتن قیمت نفت در یک حد قابل تحمل است، گرچه نیاز به معافیت‌های بیشتر برای دوره‌های طولانی‌تر زمانی خواهد بود.