اکنون قیمت واقعی دلار در بازار چقدر باید باشد؟ / دلار دوباره به کانال ۲۴ هزار تومان بازمی‌گردد؟

تحریریه پارسینه - گروه اقتصادی: بررسی‌ روند قیمت ارز در بازار براساس گزارش‌های رسمی دولت حکایت از آن دارد که قیمت دلار در ۸ سال دولت‌های نهم و دهم ۲۹۸.۵ درصد گران شد.

در این میان، بالاترین قیمت دلار مربوط به پاییز سال ۱۳۹۹ بود که قیمت این نوع ارز در بازار از مرز ۳۲ هزار تومان گذشت و سپس در پی شکست دونالد ترامپ در آخرین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و برخی عوامل دیگر، قیمت قیمت دلار تا مرز ۲۱ هزار تومان سقوط کرد اما پس از مدتی دوباره نرخ آن به بالای ۲۵ هزار تومان افزایش یافت. در حال حاضر هم قیمت دلار در بازار آزاد بیش از ۲۷ هزار تومان گزارش شده است.

با این حال، کارشناسان می‌گویند بازار ارز در شرایط فعلی بیش از هر چیز تحت تاثیر اخبار سیاسی است اما با تمام آنچه که گفته شد، قیمت واقعی نرخ ارز در بازار چقدر باید باشد؟

قیمت واقعی دلار بین ۲۳ تا ۲۴ هزار تومان است

در ادامه تحلیلگران اقتصادی پاسخ می دهند که در شرایط فعلی، قیمت واقعی دلار در بازار باید چقدر باشد؟

مسعود دانشمند، اقتصاددان و عضو اتاق بازرگانی در گفتگو با پارسینه می‌گوید: با احتساب قیمت سبد کالا در ایران و مقایسه آن با آمریکا یا اروپا، قیمت واقعی نرخ ارز به‌دست می‌آید؛ که براساس این مقایسه، نرخ واقعی ارز ۲۳ تا ۲۴ هزار تومان است و پیش بینی می‌شود در بدبینانه‌ترین سناریو احتمالی، نرخ ارز رقم ۳۰ هزار تومان را با سرعت رد کند.

وی ضمن اشاره به تاثیر هیجانی ناآرامی‌های افغانستان بر نرخ ارز ایران، بیان کرد: مجموعه صادرات غیر نفتی ایران در سال حدود ۴۰ میلیارد دلار است، این در حالی است که صادرات غیر نفتی به افغانستان حدود ۲ میلیارد دلار برآورد شده، بر این اساس است که می‌گویم ناآرامی‌های افغانستان و تاثییر آن بر نرخ ارز، بیشتر هیجانی و زودگذر است.

عضو اتاق بازرگانی با بیان این موضوع که اخیرا طالبان خروج ارز خارجی از افغانستان را ممنوع اعلام کرده است، تصریح کرد: بازار ارز هرات افت کرده و کسری دلار و افزایش نرخ ارز در کوتاه مدت بر این اساس است.

دانشمند اظهارداشت: راه حل اساسی برای جبران کسری بودجه و آثار تورمی آن و همچنین ثبات نرخ ارز، حمایت از تولید است؛ بنابراین هر کدام از روش‌های جبران کسری بودجه اعم از فروش اوراق قرضه دولتی و یا حمایت از بورس و تغییر در نرخ ارز می‌تواند آثار تورمی خود را داشته باشد.

چشم انداز مناسبی برای نرخ ارز نداریم

در همین حال، تورج کاکوند، کارشناس امور بانکی و پولی گفت: در صورتی که فروش نفت ایران روزانه به ۳ تا ۳.۵ میلیون بشکه برسد، نرخ ارز بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان می‌رسد. در غیر این صورت، متاسفانه باید بگویم که چشم انداز مناسبی برای نرخ ارز نمی بینم.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه در گذشته خرید ارز نخست از بازار امارات، سپس از بازار ترکیه و بعد از آن از بازار هرات قابل تامین شد، اکنون با تسلط طالبان بر افغانستان شاهد دست انداز تازه‌ای برای تامین ارز غیر تجاری هستیم.

کاکوند ضمن اشاره به اینکه هم اکنون صادرات افغانستان با مشکلاتی روبرو شده است و تا زمانی که موانع صادراتی آن کشور رفع نشود، ما نیز با مشکل تامین ارز روبرو هستیم، بیان کرد: علاوه بر این، ایران از طریق صادرات ترانزیت کالا از چین و هندوستان از چابهار به طرف افغانستان و تاجیکستان و ترکمنستان حق ترانزیت بالایی را دریافت می‌کرد که متاسفانه آن هم از دست داد.

این کارشناس امور بانکی و پولی ادامه داد: متاسفانه در کنار موارد ذکر شده، مشکلات پرداخت بدهی واردات برق از ایران به عراق را داریم.

وی با اعلام اینکه با کاهش صادرات ایران به عراق و افغانستان روبرو شده‌ایم، افزود: با در نظر گرفتن این موضوع که اکنون، درآمد ارزی، کفاف واردات به کشور را نمی‌دهد و از سویی، شاهد کش دارشدن مسیر مذاکرات برجام هستیم، متاسفانه لازم است بیان کنم که راهی جز دیپلماسی اقتصادی برای ایران نمانده است.

کاکوند تصریح کرد: پیش بینی دقیق نرخ ارز نیازمند رشد تولید، رفع تحریم‌ها و FATA و همچنین مراودات تجاری با دنیا است؛ بنابراین در شرایطی که کشور با چالش‌های مختلفی روبرو شده است، نمی‌توانیم پیش بینی دقیقی از نرخ ارز داشته باشیم.

میزان تولید و صادرات است که نرخ ارز را تعیین می‌کند

با این حال، ابراهیم جمیلی، رئیس خانه اقتصاد ایران گفت: هیچ فردی نمی تواند نرخ ارز را تعیین کند، زیرا نرخ ارز را میزان صادرات و تولید ما است که تعین می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بازار هرات و سلیمانیه دو منبع تغذیه اسکناس دلار در کشور ما است و در حال حاضر یکی از این دو منابع دچار چالش شده، برهمین اساس لازم است در این شرایط، اولویت تامین منابع ارزی را با محوریت صادرات غیر نفتی و صنعتی و سنتی برنامه ریزی کنیم.

رئیس خانه اقتصاد با بیان اینکه ممکن است در کوتاه مدت اخبار سیاسی و تحریم‌ها و امثالهم بر نرخ ارز اثرگذار باشد، بیان کرد: تنها راه حمایت از ریال در برابر دلار، حمایت از تولید است. در صورتی که صدمه به تولید وارد شود، قطعا نیاز به ارز بیشتری داریم و با ادامه محدودیت‌ها قیمت ارز بالا می‌رود؛ بنابراین حمایت از تولید و صادرات است که می‌تواند مانع رشد نرخ ارزباشد.

جمیلی بیان کرد: برجام و سایر موضوعات سیاسی مهم همه نیازمند حمایت از تولید است و دولت سیزدهم و کابینه آن لازم است حمایت از تولید و تامین ارز را اولویت خود قرار بدهند. بررسی عملکرد دولت سیزدهم نیازمند مطالعه کارنامه ۱۰۰ روزه دولت است و پیش از آن نمی‌توانیم قضاوتی داشته باشیم، اما امیدواریم که دولت سیزدهم تامین ارز را اولویت خود قرار دهد.

* گزارش از سمانه مزینانی