زنگ خطر به صدا درآمد ؛ آمار ابتلا به سرخک صعودی شد

به گزارش پارسینه به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر قباد مرادی رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در کنفرانس کشوری بازپدیدی سرخک در ایران که امروز در تالار ابن سینای دانشکده پزشکی برگزار شد،ضمن ارایه توضیحاتی در خصوص تاریخچه و اجرای برنامه حذف سرخک و سرخجه در کشور گفت: در سال ۱۳۸۲ واکسیناسیون همگانی پنج تا ۲۵ سال با واکسن سرخک و سرخجه صورت گرفت که با واکسیناسیون ۳۳ میلیون نفر در یک ماه به بزرگترین کمپین واکسیناسوین دنیا تبدیل شد. همچنین ایران از جمله معدود کشورهایی بود که در سال ۱۳۵۷ موفق به تولید واکسن سرخک، سرخجه و اوریون شده بود.

وی احتمال سرایت سرخک از فرد مبتلا را بسیار بالا اعلام کرد و گفت: فرد حساس در ارتباط با فرد بیمار به احتمال ۹۰ درصد به سرخک آلوده می‌شود و به دلیل همین سرایت پذیری بالا، پیش از اجرای واکسیناسیون در کشور هر سه تا پنج سال شاهد همه‌گیری این بیماری بودیم.

به گفته دکتر مرادی، برنامه ایمن‌سازی EPI و استفاده از واکسن جزو اولویت‌های سازمان بهداشت جهانی است و برنامه «حذف» سرخک در دستور کار قرار دارد.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت از دریافت گواهی حذف سرخک در کشور در سال ۲۰۱۹ خبر داد و افزود: در سال ۲۰۲۳ نیز تاییدیه این گواهی صادر شد که به جز ایران کشورهای محدودی در منطقه و جهان موفق به دریافت این گواهی شده‌اند.

دکتر مرادی برنامه واکسیناسیون کشوری را دستاوردی موفق اعلام کرد و گفت: در ۲ ماه اول سال جاری شاهد افزایش آمار ابتلا به سرخک بوده‌ایم که دلیل این موضوع واکسینه نشدن برخی افراد جامعه و میزان شیوع بالای آن و کاهش اثر واکسن در افراد واکسینه شده اعلام می‌شود. کاهش سطح آنتی بادی ماهیت واکسن سرخک است و این واکسن باید تکرار شود.

وی تصریح کرد: همچنین مهم‌ترین دلیل درگیری کشور با بیماری‌های واگیر همسایگی با کشورهایی همچون افغانستان، پاکستان و عراق است، به طوری‌که ارتباط با همسایه‌های شرقی ۷۰ درصد عوامل را شامل می‌شود.

دکتر مرادی در پایان اظهار کرد: تعداد سرخک تایید شده آزمایشگاهی در سال 1403، 630 مورد گزارش شد که از این تعداد 33 درصد مبتلایان زیر یک سال، 30 درصد یک تا چهار سال و 13 درصد بالای 20 سال سن داشتند.

ثبت هزار مورد ابتلا به سرخک در ماه دوم سال جاری

دکتر مسعود مردانی مدیر گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه در این کنفرانس با اشاره به ایران دارنده گواهی حذف سرخک از سوی سازمان بهداشت جهانی است، گفت: سازمان بهداشت جهانی حذف بیماری سرخک در ایران را تایید کرد، اما طی دو سال اخیر آمارها نشان از افزایش موارد ابتلا به سرخک در کشور دارد.

دکتر مردانی با اشاره به پوشش 99 درصدی واکسیناسیون سرخک در کشور، اظهار کرد: با وجود ایمن‌سازی، طی گذشت زمان، میزان آنتی بادی کاهش یافته است، از طرفی ضریب ابتلا (R0) به سرخک نیز بسیار بالاست و به سرعت از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، بنابراین خطر بروز اپیدمی در کشور وجود دارد.

دکتر مردانی بیماری سرخک را بیماری دوران کودکی دانست و گفت: در صورت انجام واکسیناسیون نگرانی وجود ندارد، البته در حال حاضر چون سطح ایمنی در افرادی که واکسینه شدند کاهش داشته، احتمال ابتلا به سرخک دفرمه یا Modified وجود دارد که ممکن است علایم پایه سرخک را نداشته باشد.

استاد دانشگاه همچنین ادامه داد: افرادی که در تماس با اتباع خارجی هستند، به ویژه مهاجرانی که تازه به کشور آمده‌اند و علایمی شبیه به سرماخوردگی، تب، آبریزش بینی و بثورات جلدی را تجربه می‌کنند، باید به پزشک مراجعه کنند و در اولین اقدام جداسازی یا قرنطینه را جدی بگیرند.

به گفته مدیر گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه، اگر زمان زیادی از واکسیناسیون فرد گذشته باشد یا در خصوص واکسیناسیون خود مطمئن نباشد، در صورت بروز علایم بثورات جلدی ماکولوپاپولار، بیمار آلوده به سرخک تلقی می‌شود.

وی همچنین با اشاره به سابقه فعالیت خود در حوزه بیماری‌های عفونی، گفت: با وجود این آمار و ارقام، اطلاع‌رسانی باید در سطح پزشک، پرستار و کادر بهداشت و درمان به صورت کامل صورت گیرد. در غیر این صورت ممکن است فاجعه‌ای همچون کرونا رقم بخورد. به همین دلیل مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری و گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه اقدام به برگزاری این کنفرانس کشوری کرده است.

دکتر مردانی در پایان تصریح کرد: مادران باید کارت واکسن کودکان خود را چک کنند تا اگر واکسن MMR تزریق نشده، در اولین فرصت برای دریافت رایگان آن به مراکز بهداشتی مراجعه کنند. همچنین کادر بهداشت و درمان که از تزریق واکسن آنها زمان زیادی گذشته یا به خاطر ندارند که تزریق کرده‌اند یا خیر و در معرض خطر ابتلا هستند، برای دریافت آن اقدام کنند.

زنگ خطر ابتلا به سرخک در کودکان زیر پنج سال

دکتر داود یادگاری رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه در حاشیه این کنفرانس عنوان کرد: طی چند ماه اخیر در بسیاری از کشورها زنگ خطر شیوع سرخک به صدا درآمده است و کشور ما نیز این شرایط را تجربه می‌کند، البته در حال حاضر موارد ابتلا محدودتر شده اما به دلیل ماهیت این بیماری و میزان خطر آن برای کودکان زیر پنج سال، توجه به اصول پیشگیری و علایم آن اهمیت بسیاری دارد.

به گفته وی، احتمال ابتلای افراد در سن بالای 20 سال هم وجود دارد، اما عوارض بیماری برای سنین زیر پنج سال بسیار بیشتر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه، عنوان کرد: اگر افراد پیش از بارداری از واکسینه بودن خود اطمینان دارند که جای نگرانی نیست، اما اگر از وضعیت واکسیناسیون خود اطلاعی ندارند باید پیش از بارداری اقدام به دریافت آن کنند. در دوران بارداری امکان تزریق وجود ندارد.

دکتر یادگاری از ایجاد ایمنی 93 درصدی با تزریق یک دوز واکسن و ایمنی 99 درصدی 2 دوز واکسن خبر داد و گفت: همچنین والدین باید نسبت به واکسیناسیون فرزندان خود بر اساس دستورالعمل کشوری حساس باشند و به ویژه در مورد واکسن سرخک برای تزریق هر دو دوز اقدام کنند.

وی ادامه داد: از آنجایی که سال‌های زیادی بیماری سرخک در کشور شایع نبوده و کادر بالینی موارد چندانی را مشاهده نکرده‌اند، یکی از مهم‌ترین اقدامات آموزش و آگاهی‌رسانی در خصوص علایم و عوارض بیماری و آشنایی با اقدامات وزارت بهداشت از جمله راه‌اندازی کمپین واکسیناسیون است.

دکتر یادگاری در پایان بر اهمیت همکاری مردم با مراکز بهداشتی و درمانی تاکید کرد.

واکسیناسیون؛ موثرترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به سرخک

دکتر پیام طبرسی مدیر بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری نیز در حاشیه این کنفرانس گفت: سرخک یکی از مسری‌ترین بیماری‌های واگیر در دنیاست و در طول 20 سال اخیر با توجه به پوشش حداکثری واکسیناسیون، این بیماری کنترل شد.

وی ادامه داد: طی یک سال اخیر شاهد طغیان‌هایی از این بیماری در دنیا و در کشور بوده‌ایم که یکی از دلایل آن ممکن است کاهش واکسیناسیون در دوران همه‌گیری کرونا باشد. مهم‌ترین و موثرترین راه پیشگیری از ابتلا به سرخک واکسیناسیون است که باید جدی گرفته شود.

وی همچنین به خطر ابتلا به این بیماری برای کودکان زیر پنج سال نیز اشاره کرد و گفت: ابتلای کودکان، کل جامعه را به خطر می‌اندازد، همچنین عوارض آن برای کودکان بسیار زیاد است، چراکه در صورت ابتلا به فرم شدید، ممکن است عوارض مغزی از جمله آنسفالیت اولیه و حتی مرگ را به همراه داشته باشد.