به گزارش پارسینه، چین طی چند دهه اخیر با سرمایه‌گذاری گسترده و توسعه فناوری‌های بومی، توان رزمی هوایی خود را به‌طرز چشمگیری ارتقاء داده است. امروز، نیروی هوایی این کشور در اختیار مجموعه‌ای متنوع از جنگنده‌هاست که از مدل‌های مهندسی معکوس گرفته تا نسل پنجم پنهان‌کار را شامل می‌شود.

 ستون فقرات نسل چهارم

جنگنده‌های J-10، J-11 و J-16 با طراحی‌های پیشرفته و قابلیت‌های چندمنظوره، نقش اصلی را در ماموریت‌های هوایی ایفا می‌کنند. J-15 نیز به عنوان جنگنده ناونشین، نقطه اتصال قدرت هوایی چین با دریاها محسوب می‌شود. در همین رده، بمب‌افکن تاکتیکی JH-7 نیز توان ضدکشتی قابل توجهی ارائه می‌دهد.

- J-10: جنگنده چندمنظوره با طراحی بال دلتا و کانارد؛ ستون فقرات نیروی هوایی چین

جنگنده J-10 که با لقب «اژدهای پرتوان» شناخته می‌شود، نخستین جنگنده چندمنظوره مدرن ساخت چین است که توسط شرکت Chengdu Aircraft طراحی و تولید شده. این هواگرد با طراحی بال دلتا و کانارد، از مانورپذیری بالایی برخوردار بوده و برای ماموریت‌های هوا به هوا و هوا به زمین به‌کار می‌رود. نخستین پرواز آن در سال ۱۹۹۸ انجام شد و از سال ۲۰۰4 وارد خدمت رسمی در نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق چین (PLAAF) شد. موتور اولیه آن AL-31FN ساخت روسیه بود، اما در نسخه‌های جدیدتر مانند J-10C از موتور بومی WS-10B استفاده شده که توان بیشتری دارد. این جنگنده به رادار AESA، کابین دیجیتال، سیستم‌های جنگ الکترونیک و موشک‌های پیشرفته‌ای چون PL-15 مجهز است و در کنار جنگنده‌های نسل پنجم، نقش کلیدی در راهبرد هوایی چین ایفا می‌کند. پاکستان نیز از مشتریان صادراتی این مدل محسوب می‌شود.

قیمت جنگنده J-10 بسته به نسخه و تجهیزات همراهش متغیراست، اما به‌طور کلی، مدل‌های جدیدتر مثل J-10C بین ۴۰ تا ۵۸ میلیون دلار قیمت‌گذاری می‌شوند. نسخه‌های اولیه مثل J-10A حدود ۲۹ میلیون دلار قیمت داشتند، ولی با ارتقاءهایی مثل رادار AESA، موتور بومی WS-10B و موشک‌های پیشرفته، قیمت مدل‌های جدیدتر افزایش پیدا کرده.

- J-11: نسخه چینی سوخو-۲۷ روسی؛ برای برتری هوایی

جنگنده J-11 نسخه چینی جنگنده روسی Su-27 Flanker است که توسط شرکت Shenyang Aircraft تولید شده و از سال ۱۹۹۸ وارد خدمت شده. این هواگرد دو موتوره با توان مانور بالا، برای ماموریت‌های برتری هوایی طراحی شده و در نسخه‌های پیشرفته‌تر مثل J-11B و J-11BG از سامانه‌های بومی، رادارهای پیشرفته، کابین دیجیتال و موشک‌های مدرن مانند PL-15 بهره می‌برد. چین با توسعه این مدل‌ها، وابستگی خود به روسیه را کاهش داده و توان رزمی هوایی‌اش را به‌طور چشمگیری ارتقاء داده است.

قیمت جنگنده J-11 به‌طور میانگین حدود ۳۰ میلیون دلار برآورد می‌شود، که مربوط به نسخه‌های پایه مانند J-11A است؛ این مدل‌ها با کیت‌های روسی مونتاژ می‌شدند و از سامانه‌های وارداتی بهره می‌بردند. نسخه‌های پیشرفته‌تر مانند J-11B و J-11BG که به رادارهای AESA، موتورهای بومی WS-10، کابین دیجیتال و موشک‌های مدرن مجهز هستند، احتمالاً قیمت بالاتری دارند.

J-15: جنگنده ناونشین با قابلیت عملیات از ناو هواپیمابر

جنگنده J-15 ملقب به «کوسه پرنده» یک هواگرد ناونشین چندمنظوره است که توسط شرکت Shenyang Aircraft Corporation توسعه یافته و از سال ۲۰۱۳ وارد خدمت در نیروی دریایی چین شده. این جنگنده بر پایه طراحی Su-33 روسی ساخته شده و برای عملیات از ناوهای هواپیمابر مانند Liaoning و Shandong بهینه‌سازی شده‌است. J-15 دارای دو موتور توربوفن WS-10، رادار AESA، توان حمل موشک‌های هوا به هوا و ضدکشتی، و قابلیت سوخت‌گیری هوایی است. نسخه‌های جدیدتر مانند J-15T و J-15D به سامانه‌های پیشرفته‌تر و توان عملیات الکترونیک مجهز شده‌اند. قیمت تقریبی این جنگنده حدود ۶۱ میلیون دلار برآورد شده که بسته به نسخه و تجهیزات ممکن است تغییر کند.

J-16: جنگنده تهاجمی سنگین با توان حملات هوا به زمین و هوا به

جنگنده J-16 یک هواگرد تهاجمی سنگین و چندمنظوره ساخت شرکت Shenyang Aircraft Corporation است که از مدل J-11BS مشتق شده و از سال ۲۰۱۵ وارد خدمت نیروی هوایی چین شده. این جنگنده دو‌نفره با موتورهای توربوفن WS-10B، رادار AESA، سامانه‌های جنگ الکترونیک و توان حمل موشک‌های هوا به هوا، ضدکشتی و بمب‌های هدایت‌شونده، برای حملات دقیق به اهداف زمینی و برتری هوایی طراحی شده‌است. نسخه‌ی J-16D نیز برای عملیات جنگ الکترونیک توسعه یافته. قیمت تقریبی J-16 بسته به نسخه و تجهیزات، بین ۶۰ تا ۷۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.

 

- JH-7: جنگنده–بمب‌افکن تاکتیکی با توان ضدکشتی

جنگنده–بمب‌افکن JH-7 که با نام صادراتی FBC-1 Flying Leopard شناخته می‌شود، نخستین هواگرد نسل چهارم چین در نقش تهاجمی تاکتیکی است که توسط شرکت Xi'an Aircraft Industrial Corporation طراحی شد و از سال ۱۹۹۲ وارد خدمت نیروی هوایی و دریایی چین شد. این هواگرد دو‌نفره با موتورهای توربوفن WS-9، توان حمل ۹۰۰۰ کیلوگرم مهمات شامل موشک‌های ضدکشتی YJ-82، بمب‌های هدایت‌شونده لیزری و موشک‌های ضدتشعشع را دارد. نسخه‌های ارتقاءیافته مانند JH-7A و JH-7B به رادارهای پیشرفته، کابین دیجیتال، سامانه‌های جنگ الکترونیک و نمایشگرهای چندمنظوره مجهز شده‌اند. قیمت تقریبی این جنگنده بسته به نسخه و تجهیزات، بین ۳۵ تا ۴۵ میلیون دلار برآورد می‌شود.

 

حرکت به سوی پنهان‌کاری

در عرصه فناوری‌های نسل پنجم، چین با جنگنده J-20 ملقب به «اژدهای نیرومند» گام بزرگی به‌سوی برتری هوایی برداشته است. همچنین جنگنده سبک‌وزن FC-31 یا J-35 با نگاه به صادرات و عملیات ناو‌نشین، بازتابی از جاه‌طلبی‌های چین در بازار جهانی تسلیحات است.

 

- J-20 Mighty Dragon: جنگنده پنهان‌کار دوربرد؛ نماد قدرت هوایی مدرن چین

جنگنده J-20 Mighty Dragon پیشرفته‌ترین جنگنده پنهان‌کار چین و نماد جاه‌طلبی‌های هوایی این کشوره که توسط شرکت Chengdu Aerospace Corporation طراحی شده. این هواگرد نسل پنجم با طراحی دلتا–کانارد، ورودی‌های DSI، رادار AESA، و توان حمل موشک‌های دوربرد PL-15، برای ماموریت‌های برتری هوایی و ضربات دقیق در فواصل دور ساخته شده. نخستین پروازش در سال ۲۰۱۱ انجام شد و از سال ۲۰۱۷ وارد خدمت رسمی در نیروی هوایی چین شد. نسخه‌های جدیدتر آن به موتورهای بومی WS-10C و در آینده WS-15 مجهز می‌شن که توان مانور و پنهان‌کاری رو به‌طور چشمگیری افزایش می‌دن. قیمت تقریبی J-20 بسته به نسخه و تجهیزات، بین ۷۰ تا ۱۱۰ میلیون دلار برآورد می‌شه.

- J-35 / FC-31: جنگنده پنهان‌کار سبک‌تر؛ مناسب برای صادرات و عملیات ناونشین

جنگنده J-35 که از نمونه‌ی اولیه‌ی FC-31 Gyrfalcon توسعه یافته، دومین جنگنده‌ی پنهان‌کار نسل پنجم چین پس از J-20 محسوب می‌شود. این هواگرد دو موتوره با طراحی آیرودینامیک پیشرفته، بدنه‌ی کم‌مقطع راداری، سامانه‌های رادار AESA، کابین دیجیتال و توان حمل موشک‌های PL-10 و PL-15، برای عملیات چندمنظوره در محیط‌های دریایی و زمینی طراحی شده‌است. نسخه‌ی ناونشین آن با بال‌های تاشو، ارابه فرود تقویت‌شده و قابلیت پرتاب با منجنیق الکترومغناطیسی، برای خدمت در ناو هواپیمابر Type 003 Fujian بهینه‌سازی شده‌است. همچنین نسخه‌ی J-35A برای عملیات زمینی و صادرات به کشورهایی مانند پاکستان توسعه یافته. قیمت تقریبی این جنگنده بسته به نسخه و تجهیزات، بین ۶۰ تا ۸۵ میلیون دلار برآورد می‌شود.

 

چشم‌انداز آینده

 

پروژه‌هایی نظیر J-36 و JH-XX نشانه‌هایی از تمرکز چین بر نسل ششم جنگنده‌های رزمی هستند؛ طرح‌هایی که هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارند اما نویدبخش آینده‌ای پیچیده‌تر و پنهان‌کارتر در نبردهای هوایی‌اند.

- JH-XX: جنگنده–بمب‌افکن پنهان‌کار تاکتیکی در مرحله تحقیقاتی

جنگنده–بمب‌افکن JH-XX یکی از پروژه‌های پنهان‌کار و تاکتیکی چین است که هنوز در مرحله‌ی تحقیقاتی قرار دارد و اطلاعات رسمی بسیار محدودی درباره‌اش منتشر شده. این هواگرد که گاهی با نام J-36 نیز شناخته می‌شود، دارای طراحی بال پرنده بدون دم و سه موتور توربوفن با ورودی‌های هوای خاص است که برای پنهان‌کاری، سرعت بالا و برد عملیاتی زیاد بهینه‌سازی شده. هدف از توسعه‌ی آن، پر کردن فاصله بین جنگنده‌های تاکتیکی و بمب‌افکن‌های استراتژیک مانند H-20 است. طبق ارزیابی‌های پنتاگون، JH-XX توانایی انجام حملات دوربرد و حتی حمل سلاح‌های هسته‌ای را خواهد داشت. با توجه به فناوری‌های پیشرفته و ماهیت محرمانه‌ی پروژه، قیمت دقیق آن مشخص نیست، اما برآوردها نشان می‌دهند که در محدوده‌ی ۹۰ تا ۱۳۰ میلیون دلار قرار خواهد گرفت؛ مشابه یا حتی بالاتر از جنگنده‌هایی مانند J-20 و F-35.

- J-36: پروژه نسل ششم با طراحی مفهومی پیشرفته

جنگنده J-36 یکی از پروژه‌های نسل ششم چین است که توسط شرکت Chengdu Aircraft Corporation توسعه یافته و نخستین بار در دسامبر ۲۰۲۴ در جریان پرواز آزمایشی در شهر چنگدو دیده شد. این هواگرد با طراحی بال پرنده بدون دم، پیکربندی سه‌موتوره، و بال‌های الماسی دوبل دلتا، برای دستیابی به پنهان‌کاری همه‌جانبه، سرعت بالا، و توان عملیاتی چندمنظوره طراحی شده‌است. کابین دو‌نفره با چینش کنارهم، ورودی هوای پشتی، و محفظه‌های داخلی تسلیحات، از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن هستند. هدف از ساخت J-36، رقابت با پروژه‌های نسل ششم آمریکا (NGAD) و اروپا (FCAS) و ایفای نقش در ماموریت‌های برتری هوایی، ضربات دقیق، و فرماندهی عملیات‌های ترکیبی با پهپادهاست.

با توجه به فناوری‌های پیشرفته و ماهیت محرمانه پروژه، قیمت دقیق J-36 مشخص نیست، اما برآوردها نشان می‌دهند که در محدوده‌ی ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار قرار خواهد گرفت.

 آموزش، اما رزمی

چین همچنین با هواگردهایی چون JL-9 و JL-10، مسیر آموزش خلبانان نسل جدید را هموار کرده و آن‌ها را برای هدایت پیشرفته‌ترین جنگنده‌ها آماده می‌سازد.

- JL-9 / FTC-2000: هواگرد آموزشی با قابلیت رزمی سبک

جنگنده–آموزشی JL-9 که با نام صادراتی FTC-2000 Mountain Eagle شناخته می‌شود، یک هواگرد دو‌نفره، مافوق‌صوت و سبک‌وزن است که توسط شرکت Guizhou Aircraft Industry Corporation توسعه یافته. این هواگرد از مدل JJ-7 (نسخه چینی MiG-21) مشتق شده و برای آموزش خلبانان نسل چهارم و همچنین عملیات رزمی سبک طراحی شده‌است. JL-9 به رادار پالسی، کابین دیجیتال، سامانه‌های جنگ الکترونیک و توان حمل موشک‌های کوتاه‌برد PL-8 و PL-9 مجهز است. نسخه‌ی FTC-2000G نیز با ۷ جایگاه تسلیحاتی، توان حمل ۳ تن مهمات و قابلیت‌های رزمی گسترده‌تر برای صادرات توسعه یافته. قیمت تقریبی این هواگرد بسته به نسخه، بین ۸ تا ۱۰ میلیون دلار برآورد می‌شود که یکی از ارزان‌ترین گزینه‌ها در بازار جنگنده‌های سبک و آموزشی است.

- JL-10 / L-15: پیشرفته‌تر با توان آموزش خلبانان نسل جدید

جنگنده–آموزشی JL-10 که با نام صادراتی L-15 Falcon شناخته می‌شود، یک هواگرد پیشرفته‌ی دو‌موتوره و مافوق‌صوت ساخت شرکت Hongdu Aviation Industry Corporation است که برای آموزش خلبانان نسل چهارم و پنجم طراحی شده. این هواگرد با سامانه‌ی fly-by-wire، کابین دیجیتال، رادار PESA، و توان حمل موشک‌های PL-8 و بمب‌های هدایت‌شونده LS-6، هم در نقش آموزشی و هم در عملیات رزمی سبک به‌کار می‌رود. نسخه‌های مختلفی از آن وجود دارد، از جمله JL-10J برای آموزش ناونشین و L-15B برای حملات سبک. سرعت آن تا Mach 1.4 می‌رسد و برد پروازی‌اش حدود ۲۶۰۰ کیلومتر است. قیمت تقریبی این هواگرد بسته به نسخه و تجهیزات، بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون دلار برآورد شده که آن را به یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین گزینه‌ها در بازار آموزش رزمی تبدیل کرده‌است.

میراثی از گذشته

از نسخه‌های بومی میگ‌های شوروی چون J-5 تا اولین تلاش مستقل چین یعنی J-8، مسیر تکامل جنگنده‌های چینی نمایانگر گذار از مهندسی معکوس به خلاقیت فناورانه است.

- J-5، J-6، J-7: نسخه‌های چینی میگ‌های شوروی (MiG-17، MiG-19، MiG-21) 

جنگنده‌های J-5، J-6، و J-7 نسخه‌های چینی از هواپیماهای شوروی MiG-17، MiG-19، و MiG-21 هستند که در دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۰ تولید شدند. J-5 یک جنگنده زیرصوت با طراحی ساده و مناسب برای آموزش و دفاع هوایی بود؛ J-6 اولین جنگنده مافوق صوت چین با دو موتور و قدرت مانور بالا بود؛ و J-7 نسخه‌ای پیشرفته‌تر با طراحی دلتا و سرعت بالا که تا سال ۲۰۱۳ تولید می‌شد و به کشورهای زیادی صادر شد. قیمت تقریبی هر هواپیما در زمان تولید به ترتیب حدود ۲ تا ۳ میلیون دلار برای J-5، ۳ تا ۵ میلیون دلار برای J-6، و ۸ تا ۱۵ میلیون دلار برای J-7 بوده است، بسته به مدل و تجهیزات این قیمت ها متغیر بودند.