هشدار بحران زیست محیطی در کشور؛
از خبر خشک شدن دریاچه ارومیه تا تداوم خشکسالی تا سال ۲۰۲۵ در ایران
پارسینه: خشکسالی یک دوره خشکی طولانی در چرخه طبیعی آب و هوایی است که می‌تواند در هر منطقه‌ای از جهان روی بدهد. این پدیده بر اثر کاهش بارش نزولات آسمانی و به تدریج پدیدار می‌شود اما عواملی مانند فقر و استفاده نادرست از زمین نیز موجب تشدید آسیب‌پذیری در برابر خشکسالی شده‌اند.
۲۰ شهريور ۱۴۰۱ - ۲۳:۳۱
۰
کد خبر: ۷۹۲۳۷۵
به گزارش پارسینه؛ پدیده خشکسالی نه تنها در کشور‌های با اقلیم خشک و نیمه‌خشک مانند ایران بلکه در مناطقی مانند اروپا و آمریکا نیز گسترش یافته است. کارشناسان می‌گویند برخی مناطق و کشور‌ها مانند ایران در کانون این خشکسالی قرار دارند.
خشکسالی به طور کلی با کاهش بارش نزولات آسمانی شروع می‌شود که با افزایش تبخیر آب و استفاده بیش از حد از منابع آبی نیز تشدید پیدا می‌کند. مطالعات انجام شده در این زمینه نشان داده است که خشکسالی پدیده‌ای است که به طور مکرر، اما اغلب غیرمنتظره روی می‌دهد و در آینده نیز چنین خواهد بود.
افزایش دمای جهانی بر اثر تغییرات آب و هوایی و تغییرات الگو‌های بارشی موجب افزایش موارد خشکسالی شده و احتمالا اوضاع بدتر هم خواهد شد.
خشکسالی در ایران نیز که در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان واقع شده، تاکنون تاثیرات شدیدی از خود به جای گذاشته است و بیش از ۷۰ درصد کشور را فرا گرفته به طوریکه کارشناسان می گویند کشور از حدود ۲۰ سال پیش وارد یک دوره خشکسالی ۳۰ ساله شده است و اکنون آثار این دوره خشکسالی را مشاهده می‌کنیم.
رخداد خشکسالی به سه مرحله مختلف تفکیک می‌شود. در ابتدا با کاهش بارش در یک منطقه یا حوضه آبریز «خشکسالی هواشناسی» رخ می‌دهد که کم شدن ورودی آب به پشت سد‌ها از اولین پیامدهای آن است. چنانچه کاهش بارش با افزایش دما همراه شود و تداوم یابد، تبخیر و تعرق زیاد می‌شود و نیاز گیاه به آب افزایش می‌یابد و در نتیجه «خشکسالی کشاورزی» به‌ویژه در بخش دیم حادث می‌شود. در این مقطع بخش کشت آبی با توجه به بهره‌گیری از آب‌های زیرزمینی همچنان می‌تواند به حیات خود ادامه دهد.
در حوزه آب، ضمن تشدید کاهش ورودی آب به پشت سد، خروجی آب به صورت تبخیر افزایش می‌یابد. چنانچه برداشت آب از منابع زیرزمینی برای مدت طولانی ادامه یابد، خشکسالی آبشناسی (هیدرولوژیک) به وقوع خواهد پیوست که اثرات منفی آن بسیار عمیق‌تر از دو خشکسالی قبلی است. متاسفانه در این مرحله است که عموم مردم از وقوع خشکسالی مطلع می‌شوند. در این هنگام خشکسالی آثار تخریبی خود را در منطقه به جا می‌گذارد و کاهش خسارات ناشی از آن بسیار مشکل و پرهزینه است.
پیامد این نوع خشکسالی از بین رفتن کشاورزی، تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی، مهاجرت آسیب‌دیدگان خشکسالی و شکل‌گیری معضلات اجتماعی و تهدیدات زیست‌محیطی به‌صورت منابع آلوده کننده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، خسارت خشکسالی ایران به محیط زیست کشور را ۲۸۷۸۵ هزار میلیارد ریال برآورد کرده است.
وی گفت: متاسفانه بالغ بر ۷۰ درصد مساحت کشور با خشکسالی شدید یا بسیار شدید دست و پنجه نرم می‌کند. در سال جاری بر اساس آمار‌های سازمان هواشناسی، کمتر از ۱۰ درصد کشور بارندگی در حد نرمال داشته است. کشور برای تکمیل زیرساخت‌های مقابله با خشکسالی به ۱۰۰۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد.
چند روزی است که اخباری در فضای مجازی درباره خشک شدن کامل دریاچه ارومیه منتشر شده است اما کارشناسان می گویند این دریاچه به صورت کامل خشک نشده اما تقریبا دو قسمت شمالی و جنوبی آن از هم جدا شده است و حدودا ۱۰۰۰ کیلومتر مربع از دریاچه باقی‌مانده است.
امروز سخنگوی صنعت آب کشور در خصوص وضعیت دریاچه ارومیه گفت: در حال حاضر تراز آب دریاچه ارومیه به پایین‌ترین تراز که در مهر سال ۹۴ بود نرسیده است. در آن زمان تراز دریاچه ۱۲۷۰.۴ متر بود، اما اکنون این تراز ۱۲۷۰.۱۸ رسیده است. حجم آب دریاچه در حال حاضر ۱ میلیارد و ۳۶۰ میلیون متر مکعب است، در حالی که در سال ۹۴ و کمترین ترازی که اتفاق افتاده است این رقم یک میلیارد متر مکعب بود. خشک شدن دریاچه ارومیه صحت ندارد، زیرا تراز آبی دریاچه ارومیه هنوز به کمترین تراز در سال ۹۴ هم نرسیده است.
متاسفانه سیاست های دولت سیزدهم تاکنون نتیجه چندانی برای پیشگیری از خشکسالی و یا حداقل کاهش مضرات آن در پی نداشته است و کشور روز به روز با پیامدهای سخت خشکسالی دست و پنجه نرم می کند.کاهش شدید آب دریاچه ارومیه، کم شدن آب پشت سدهای کشور, خشک شدن گاه و بی گاه زاینده رود در اصفهان و مشکلات آب در شهر همدان، همه و همه از اهمیت بسیار زیاد این مشکل خبر می دهد. باید دید مسئولین دولت رئیسی بالاخره چه زمانی به خود آمده و برای حل این مشکلات اقدامی عاجل می کنند.
منبع: پارسینه
