روش های اصلاح رفتار های آزار دهنده در کودکان
پارسینه: استفاده از روش‌هایی که در پایین توضیح میدم، طبیعتا نیاز داره که خود شما، توجه، ثبات و صبوری بیشتری به خرج بدید؛ ولی بهتون قول میدم که تو اصلاح پیوسته رفتارهای بچه‌ها معجزه می‌کنه.
۰۸ شهريور ۱۴۰۱ - ۲۰:۰۰
۰
کد خبر: ۷۹۰۶۳۲
تو مبحث تربیت کودک و شیوه‌های فرزند پروری، الان دیگه تقریبا همه والدین این رو می‌دونن که راهکار‌هایی مثل تنبیه بدنی، فریاد کشیدن، دعوا کردن و احساس گناه دادن به بچه‌ها، براساس نتایج تحقیقات گسترده‌ای که انجام شده، نه تنها هیچ اثر تربیتی درازمدتی نداره، بلکه به شدت آسیب‌زاست. اما نکته جالب ماجرا اینجاست که حتی سرزنش‌های ملایم، با نرم‌ترین لحن ممکن هم، تاثیر بلند مدتی تو اصلاح رفتار بچه‌ها نداره که هیچ، میتونه باعث بدتر شدن و افزایش اون رفتار نامناسب به خصوص بشه. به عبارت دیگه، هر رفتاری که از جانب شما توجه دریافت کنه، حتی توجه منفی، بی بروبرگرد، افزایش پیدا می‌کنه. پس در مورد رفتار‌هایی که آسیبی برای خود بچه یا اطرافیانش نداره، اولین قدم اینه که اون رفتار آزاردهنده رو نادیده بگیرید. اما حالا که سرزنش جواب نمیده؛ چاره ما برای «کاهش و اصلاح» این رفتار‌ها چیه؟
به نقل از ارگانیک مایندد؛ شما باید «متضاد» رفتاری که دل‌تون میخواد تغییر کنه رو شناسایی کنید و به طور مداوم، هر زمان که اون رفتار مثبت بروز داده شد، بلافاصله تشویقش کنید. مثلا وقتی فرزندتون حرف زشت زد، بهش توجه نکنید، ولی تا مودبانه رفتار کرد، بلافاصله تشویقش کنید. نکته کلیدی برای تاثیرگذاری این روش اینه که تشویق باید «بلافاصله» بعد از بروز رفتار ارائه بشه؛ یعنی یجورایی انگار باید منتظر باشید که وقتی فرزندتون کار خوبی انجام میده، سریع مچ‌اش رو بگیرید بهش توجه کنید.
شواهد زیادی تایید می‌کنه که این راهکار، در افزایش دفعات وقوع رفتار دلخواه، فوق‌العاده موثره. پس چی شد؟ شما باید به جای تمرکز روی رفتاری که داره آزارتون میده، دنبال مواقعی باشید که فرزندتون رفتار دلخواه رو بروز میده و شما هم فقط به همون رفتار مثبتش توجه نشون بدید.
حالا سوال اینجاست، فرض کنیم بچه هیچوقت رفتار دلخواه ما رو نشون نده که بتونیم تشویقش کنیم، در این صورت تکلیف چیه؟ در این حالت، منتظر بروز رفتاری باشید که «شبیه یا نزدیک» به رفتار دلخواه شماست و همون رو تشویق کنید تا وقتی که بالاخره رفتار مورد نظر هم اتفاق بیفته؛ به عنوان مثال، می‌تونید بگید: «بیا با هم مسابقه بدیم، برنده اونیه که بتونه یه قاشق برنج رو با کمترین سرعت و بدون اینکه بریزه، به سمت دهنش ببره.» بعد خودتون یکبار اون کار رو انجام بدید تا براش مدل‌سازی بشه و به محض اینکه ازتون تقلید کرد تحسینش کنید. در طول بقیه مدت صرف وعده غذایی هم، اگر دوباره از دستش برای غذا خوردن استفاده کرد، هیچ اشاره‌ای به ماجرا نکنید.
یه روش موثر دیگه اینه که از فرزندتون بخواین به شما کمک کنه، اون کاری که دل‌تون میخواد خودش انجام بده (مثلا با قاشق و چنگال غذا خوردن) رو بهتون یاد بده. اینو یادتون باشه که بچه‌ها عاشق این هستن که تو انجام فعالیت‌ها از والدین‌شون ماهرتر باشن. به عنوان مثال، می‌تونید ازش بخواید: «حواست باشه اگر دیدی من با دست غذا خوردم بهم یادآوری کن» اینطوری، همکاریش رو جلب می‌کنید و ماجرا براش تبدیل میشه به یه جور بازی سرگرم کننده که اون از شما بهتر بلده و قراره بهتون کمک کنه؛ شما هم ازش تشکر می‌کنید که داره کمک‌تون می‌کنه اهمیت این رفتار رو یادتون نره!
به عبارت ساده‌تر، شما با این روش، به جای اینکه مستقیما به فرزندتون دیکته کنید که چه کاری درسته و موظفه چیکار کنه، براش فرصتی رو فراهم می‌کنید که خودش «مختار» اجرای اون رفتار باشه، از این احساس اختیار و انتخاب لذت ببره و تازه، اون مسئول باشه که به شما بگه چیکار کنید!
ببینید رفقا، سرزنش کردن و غر زدن، شاید آسون باشه، اما جواب نمیده؛ در عین حال، استفاده از روش‌هایی که توضیح دادم، طبیعتا نیاز داره که خود شما، توجه، ثبات و صبوری بیشتری به خرج بدید؛ ولی بهتون قول میدم که تو اصلاح پیوسته رفتارهای بچه‌ها معجزه می‌کنه.
به نقل از ارگانیک مایندد؛ شما باید «متضاد» رفتاری که دل‌تون میخواد تغییر کنه رو شناسایی کنید و به طور مداوم، هر زمان که اون رفتار مثبت بروز داده شد، بلافاصله تشویقش کنید. مثلا وقتی فرزندتون حرف زشت زد، بهش توجه نکنید، ولی تا مودبانه رفتار کرد، بلافاصله تشویقش کنید. نکته کلیدی برای تاثیرگذاری این روش اینه که تشویق باید «بلافاصله» بعد از بروز رفتار ارائه بشه؛ یعنی یجورایی انگار باید منتظر باشید که وقتی فرزندتون کار خوبی انجام میده، سریع مچ‌اش رو بگیرید بهش توجه کنید.
شواهد زیادی تایید می‌کنه که این راهکار، در افزایش دفعات وقوع رفتار دلخواه، فوق‌العاده موثره. پس چی شد؟ شما باید به جای تمرکز روی رفتاری که داره آزارتون میده، دنبال مواقعی باشید که فرزندتون رفتار دلخواه رو بروز میده و شما هم فقط به همون رفتار مثبتش توجه نشون بدید.
حالا سوال اینجاست، فرض کنیم بچه هیچوقت رفتار دلخواه ما رو نشون نده که بتونیم تشویقش کنیم، در این صورت تکلیف چیه؟ در این حالت، منتظر بروز رفتاری باشید که «شبیه یا نزدیک» به رفتار دلخواه شماست و همون رو تشویق کنید تا وقتی که بالاخره رفتار مورد نظر هم اتفاق بیفته؛ به عنوان مثال، می‌تونید بگید: «بیا با هم مسابقه بدیم، برنده اونیه که بتونه یه قاشق برنج رو با کمترین سرعت و بدون اینکه بریزه، به سمت دهنش ببره.» بعد خودتون یکبار اون کار رو انجام بدید تا براش مدل‌سازی بشه و به محض اینکه ازتون تقلید کرد تحسینش کنید. در طول بقیه مدت صرف وعده غذایی هم، اگر دوباره از دستش برای غذا خوردن استفاده کرد، هیچ اشاره‌ای به ماجرا نکنید.
یه روش موثر دیگه اینه که از فرزندتون بخواین به شما کمک کنه، اون کاری که دل‌تون میخواد خودش انجام بده (مثلا با قاشق و چنگال غذا خوردن) رو بهتون یاد بده. اینو یادتون باشه که بچه‌ها عاشق این هستن که تو انجام فعالیت‌ها از والدین‌شون ماهرتر باشن. به عنوان مثال، می‌تونید ازش بخواید: «حواست باشه اگر دیدی من با دست غذا خوردم بهم یادآوری کن» اینطوری، همکاریش رو جلب می‌کنید و ماجرا براش تبدیل میشه به یه جور بازی سرگرم کننده که اون از شما بهتر بلده و قراره بهتون کمک کنه؛ شما هم ازش تشکر می‌کنید که داره کمک‌تون می‌کنه اهمیت این رفتار رو یادتون نره!
به عبارت ساده‌تر، شما با این روش، به جای اینکه مستقیما به فرزندتون دیکته کنید که چه کاری درسته و موظفه چیکار کنه، براش فرصتی رو فراهم می‌کنید که خودش «مختار» اجرای اون رفتار باشه، از این احساس اختیار و انتخاب لذت ببره و تازه، اون مسئول باشه که به شما بگه چیکار کنید!
ببینید رفقا، سرزنش کردن و غر زدن، شاید آسون باشه، اما جواب نمیده؛ در عین حال، استفاده از روش‌هایی که توضیح دادم، طبیعتا نیاز داره که خود شما، توجه، ثبات و صبوری بیشتری به خرج بدید؛ ولی بهتون قول میدم که تو اصلاح پیوسته رفتارهای بچه‌ها معجزه می‌کنه.
