.svg)
آشنایی با رهبران "اخوان المسلمین" از ابتدا تا کنون + عکس
حسن بنا
حَسن احمد عبدالرحمن محمد بنا، بنيانگذار سازمان اخوان‌المسلمين سال 1906 در مصر متولد و سال ۱۹۴۹ ميلادي توسط عوامل دولت مصر ترور شد.
بنا به سال ۱۹۰۶ در دهكده محمديه در دلتاي رود نيل از نواحي بحيره مصر چشم به جهان گشود.
در جواني به عضويت انجمن مكارم اخلاق الاسلامي و همچنين انجمن جوانان مسلمان در آمد.
حسن بنا در مارس ۱۹۲۸ جمعيت اخوان‌المسلمين (الاخوان‌المسلمون) را با شش عضو طرفدار و شاگردان محلي تشكيل داد.
هنوز دو سال از شكل‌گيري اين جنبش نگذشته بود كه تقريبا در همه ولايات مصر دفتر داشت و يك دهه قبل فقط در مصر حدود 500 هزار نفر به عضويت آن درآمدند.
او جنبشي را بنا نهاد كه امروز يكي از قدرتمندترين نهادهاي سياسي در جهان عرب است.
حسن الهضيبي
با مرگ حسن بنا در سال 1949 نوبت به الهضيبي رسيد كه تا سال 1973 عنوان رهبري اخوان‌المسلمين را از آن خود كرد.
هرچند الهضيبي 59 ساله در زمان رسيدن به رهبري اخوان‌المسلمين چهره چندان برجسته‌اي در دنياي سياست و ديانت مصر نبود، اما در سال‌هاي رهبري اين گروه با نگارش كتاب‌هاي تاثيرگذاري چون «دعت لا قدت» كه نوعي رد ديدگاه سيدقطب در مورد تكفير دگرانديشان بود براي خود اعتباري در محافل سياسي و مذهبي كسب كرد.
او كه دانش‌آموخته حقوق بود در ادامه به منصب قضاوت رسيد و تا زمان ترور حسن‌بنا به اين كار اشتغال داشت.
او مخالف رويكردهاي خشونت‌آميز برخي جناح‌هاي اخوان‌المسلمين بود. با اين حال در سال 1965 همراه ديگر فعالان سياسي مصري توسط نيروهاي امنيتي جمال عبدالناصر، بازداشت شد و به زندان افتاد.
با روي كار آمدن انور سادات و اعلام عفو عمومي از سوي او در سال 1971 الهضيبي هم آزاد شد. او يك‌سال بعد چشم از جهان فروبست.
عمر التلمساني
التلمساني در دوره‌اي رهبري اخوان‌المسلمين را به عهده گرفت كه دولتمردان مصر به‌دنبال تنش‌زدايي با اين گروه و جلب همكاري آن به جاي تقابل بودند.
هرچند حاكميت، حاضر به رسميت بخشيدن به اخوان‌المسلمين و فعاليت‌هايش نبود، اما سياست سادات كه قبول اين گروه به عنوان گزينه‌اي در برابر چپگراها و تندروها بود فشارها را بر اين گروه به شكل قابل توجهي كاهش داد.
التلمساني سال 1933 به واسطه دوستي با حسن بنا جذب اخوان‌المسلمين شد.
او همراه دستيارش مصطفي مشهور كه بعدها به رهبري اين گروه رسيد از خانواده‌اي متمول بود كه به همين دليل هم آماج انتقادات زيادي قرار گرفت.
او در مجموع سه بار به زندان افتاد. اولين‌بار، سال 1954 به عنوان فعال سياسي و دو بار در دوره رهبري‌اش محكوم شد. او سال 1986 درگذشت.
محمدحامد ابونصر
رهبري ابونصر بر اخوان‌المسلمين متضمن چالش‌هاي زيادي بود و او طي ده سال از سال 1986 تا زمان مرگش در سال 1996 كه اين سمت را برعهده داشت فراز و نشيب‌هاي زيادي را پشت سر گذاشت.
بزرگ‌ترين چالش از ناحيه مخالفان داخلي او در اخوان‌المسلمين بود كه از ساير نامزدهاي احراز رهبري گروه چون صلاح شهيدي و حسين كمال‌الدين حمايت مي‌كردند.
ابونصر در واقع با حمايت‌هاي فراگير مصطفي مشهور، دستيار ارشد رهبر قبلي گروه كه پس از او به رهبري رسيد، سكان هدايت اخوان‌المسلمين را به دست گرفت.
با وجود همه چالش‌ها دوره رياست ابونصر به نوعي با گسترش محبوبيت اخوان‌المسلمين در كشورهاي عربي مقارن شد و جايگاه اين گروه به عنوان سازماني فرامليتي در كشورهاي عرب‌زبان را تثبيت كرد.
چهارمين رهبر اخوان‌المسلمين سال 1996 چشم از جهان فروبست.
مصطفي مشهور
پنجمين رهبر اخوان‌المسلمين از خانواده‌اي ثروتمند و ملاك بود كه روابط نزديكي با رهبران سياسي مصر داشت.
به اعتقاد بسياري از مورخان مصري پس از مرگ التلسماني در واقع مشهور سكان اخوان‌المسلمين را در دست داشت و سناريونويس اصلي تحركات اين گروه بود.
مشهور بيش از آن كه به دنبال تقويت رويكرد ايدئولوژيك گروه باشد براي توسعه ساختارهاي تشكيلاتي تلاش كرد كه نتيجه آن افزايش توان سياسي گروه هم بود.
شايد به همين دليل بود كه اخوان‌المسلمين در دوره رهبري او روزگاري كم تنش را در مصر پشت سر گذاشت.
دوره رهبري رسمي او خيلي طولاني نبود و او پس از شش سال در سال 2002 ميلادي جاي خود را به مامون الهضيبي داد.
مامون الهضيبي
ششمين رهبر اخوان‌المسلمين كوتاه‌ترين دوران رهبري در اين گروه را داشت و تنها دو سال پس از به عهده گرفتن اين مسئوليت در سال 2004 ميلادي چشم از جهان فروبست.
او كه پسر دومين رهبر اخوان‌المسلمين بود در دوران رياستش كار چنداني انجام نداد.
او بر خلاف تعدادي از اسلاف خود، معتقد به ضرورت تقويت ديدگاه‌هاي ايدئولوژيك بود، اما عمرش آنقدر نبود كه ديدگاه‌هاي خود را اجرايي كند.
دوران رهبري او با بالا گرفتن دوباره اختلافات با حاكميت همراه بود و موجي از دستگيري‌ها براي مهار فعالان اين گروه در مصر به راه افتاد. الهضيبي پسر به نوعي ادامه‌دهنده باورهاي الهضيبي پدر بود و از اين بابت لااقل با دو سلف خود تفاوت‌هاي زيادي داشت.
او هم معتقد به حذف اختلافات مذهبي و حركت در جهت يكپارچگي جهان عرب بود و در راه تحقق اين هدف گام‌هايي هم برداشت كه چراغ راه محمد مهدي عاكف، خلفش شد.
محمدمهدي عاكف
وقتي عاكف سال 2004 ميلادي به رهبري اخوان‌المسلمين رسيد 76 سال داشت و 44 سال از عضويتش در اخوان‌المسلمين مي‌گذشت.
او كه حقوقدان بود پس از عضويت در گروه، عهده‌دار مسئوليت‌هاي مختلفي شد. سال 1954 به اتهام همكاري با سرلشكر عبدالمومن عبدالرئوف، از امراي ارتش كه رهبري‌كودتا عليه ملك‌فاروق آخرين پادشاه مصر را به عهده داشت، دستگير و محاكمه شد.
دادگاه او را ابتدا به اعدام محكوم كرد، اما در نهايت حكم او به حبس ابد تبديل شد.
او سال 1974 آزاد و جذب دواير دولتي شد. او چندسالي به عربستان‌سعودي رفت و مدتي بعد به رياست مركز اسلامي مونيخ رسيد.
سال 1987 به پارلمان مصر راه يافت و سال 1996 در دادگاهي نظامي محاكمه و به سه سال زندان محكوم شد.
عاكف كه رويكردهاي ضدآمريكايي داشت سال 2009 ميلادي با ساير رهبران اخوان‌المسلمين دچار اختلاف شد و شايعه استعفاي او برسر زبان‌ها افتاد. او يك‌سال بعد جاي خود را به محمود بديع داد.
محمود بديع
هشتمين رهبر اخوان‌المسلمين سال 2010 ميلادي در 67 سالگي رهبري اين گروه را به دست گرفت.
او كه در رده‌هاي مختلف گروه سمت داشت از سال 1996 به كادر رهبري گروه راه‌يافت. اين دانش‌آموخته دامپزشكي از همان جواني تنها كاري كه نكرد فعاليت در رشته تحصيلي‌اش بود.
او سال 1965 و درست پس از پايان تحصيلات دانشگاهي به دليل همكاري با اخوان‌المسلمين و در قالب دستگيري فراگير فعالان سياسي دستگير شد و توسط دادگاهي نظامي به 15 سال زندان محكوم شد.
9 سال بعد و وقتي حاكميت مصر در دوره رياست‌جمهوري سادات، همه زندانيان سياسي را مورد عفو قرار داد و به اين ترتيب او هم در سال 1974 از زندان آزاد شد.
او پس از آزادي تصميم گرفت تحصيلات خود را ادامه دهد و به تدريس در دانشگاه‌هاي مصر روي آورد. بديع در نخستين روزهاي سال 2010 و با تشديد اختلافات در كادر رهبري اخوان‌المسلمين جانشين عاكف شد، اما به تدريس در دانشگاه هم ادامه داد.
منبع: جام جم
ارسال نظر