آموزش‌های ضروری برای‌اوقات تنهایی کودک

در زندگی امروز گاهی اوقات خانواده‌ها مجبور هستند که فرزندان خود را با موقعیت‌هایی روبرو کنند که شاید در شرایط عادی این کار اصلا به صلاح کودک به نظر نرسد. تنها گذاشتن فرزندان به خصوص در سنین پایین در منزل یکی از این موقعیت‌هاست. دوری فرزندان از والدین در دوره دوم کودکی، یعنی سال‌های دوره ابتدایی چندان پسندیده نیست و هیچ‌گاه توصیه به والدین بر این نیست که والدین فرزند خردسال خود را در خانه تنها بگذارند و به محل کار خود بروند اما ‌در هر حال گاهی اوقات برخی از خانواده‌ها که در آن پدر و مادر هر دو شاغل هستند در چنین شرایطی قرار می‌گیرند. کودکان در این دوره علاقه دارند تا در کنار خانواده خود باشند و با محبت آنها از نظر عاطفی تامین شوند.

تنهایی کودک و کلاس‌های آموزشی

بهترین راه در این شرایط این است که با توجه به طولانی بودن زمان دوری از منزل والدین، فرزند خانواده در این ساعات راهی کلاس‌های آموزشی و تفریحی شود تا این خلاء عاطفی او را دچار مشکل نکند. البته این کلاس‌های آموزشی باید بر اساس نیازهای روانی، احساسی و هیجانی کودک انتخاب شوند. شاید در این مورد والدین احساس کنند که باید از فرصت استفاده کنند و فرزند خود را به کلاس‌هایی نظیر زبان یا کلاس‌های تقویتی بفرستند تا حداکثر استفاده از زمان ‌انجام شود اما علاقه‌مندی و رضایتمندی کودک حتما باید در این کلاس‌ها تامین شود.
توصیه بر این است که حتما در قدم اول والدین از نیازهای روانی و هیجانی فرزند خود آگاه شوند و کلاس‌های آموزشی را بر این اساس برای او در نظر بگیرند یا اگر معتقدند که کلاس خاصی برای فرزند آنها مفید است، حتما او را برای شرکت در این کلاس‌ها متقاعد کنند تا مشکل جدی‌تری برای او به وجود نیاید.

تنهایی کودک در خانه

در بسیاری موارد خانواده‌ها به اجبار باید فرزند خود را تنها در خانه بگذارند و به محل کار بروند. اگرچه ‌تاکید بر این است که والدین هیچگاه در شرایط عادی این کار را انجام ندهند ولی اگر خانواده‌ای بنا به شرایط مجبور به این کار شدند، باید حتما قبل از رویارویی کودک با این موقعیت آموزش‌هایی‌ را به او بدهند. در واقع والدین باید این آموزش‌ها را به فرزند خود بدهند تا زمانی که در منزل تنهاست حس امنیت داشته باشد و احساس ضعف و ناکارآمدی نکند. وقتی آموزش‌های لازم با توجه به ظرفیت روانی و آگاهی‌های فرزند در اختیار او قرار گیرد، کودک در خانه احساس امنیت می‌کند.

آموزش‌های ضروری برای‌اوقات تنهایی کودک

اگر پدر و مادر با توجه به شرایط خاص مجبورند که فرزند خود را برای ساعاتی در منزل تنها بگذارند، باید نکات ویژه‌ای را در این مورد به او آموزش دهند اما توجه به چند نکته در این آموزش‌ها ضروری است:

- نکته اول در این موضوع حضور پررنگ‌تر مادر در آموزش‌هاست. در این سن و سال کودکان وابستگی بیشتری به مادر خود دارند و مادران بهتر از سایر اعضای خانواده می‌توانند کودکان را در این مورد راهنمایی کنند.
- نکته دوم اینکه والدین در حین آموزش به کودک خود، کمتر از پیام‌های منفی استفاده کنند و به جای گوشزد کردن «نکن»ها می‌توانند «بهتر است این کار را بکنی» را جایگزین کنند.
- نکته سوم اینکه پدر و مادر برای آموزش‌های خود باید امکانات لازم را نیز در اختیار کودک قرار دهند. یعنی اگر به کودک گوشگزد می‌کنند که استفاده از اجاق و دم کردن چای برای صبحانه خطرناک است، حتما باید فلاسک چای را قبل از ترک خانه آماده کرده و در دسترس کودک قرار دهند تا او مجبور به استفاده از اجاق نباشد.
- نکته چهارم در این آموزش‌‌ها این است که ضرورت هریک از آموزش‌ها برای کودک تشریح شود و نحوه استفاده از وسایل مورد نیاز منزل نیز حتما در حضور والدین انجام شده باشد. مثلا برای آموزش استفاده از یخچال و بستن در آن والدین باید نحوه اطمینان از بسته شدن آن را به کودک آموزش دهند و لزوم این کار را به او یادآوری کنند و اجازه دهند که کودک با تمرین این کار به اعتماد به نفس لازم دست پیدا کند.
- نکته پنجم اینکه فراوانی و تکرار یک آموزش نباید به حدی باشد که اضطراب و دلهره در کودک به وجود بیاید و اعتماد به نفس خود را از دست بدهد یا برای انجام آن کارها با والدین خود لجاجت کند.

ارتباط با خارج از منزل

وقتی کودک شما در خانه تنهاست حتما باید نکاتی را درباره ارتباط او با محیط بیرون از منزل به او آموزش داد تا در ساعات تنهایی در منزل، کودک بتواند مدیریت مناسبی بر این موضوع داشته باشد.

- اگر قرار بر این است که کودک تماس‌های غریبه تلفنی را جواب ندهد حتما باید شماره‌های آشنا و ضروری را به او یاد داد تا بداند کدام تماس‌ها را می‌تواند جواب بدهد.
- باید به کودک یاد داد تا افراد پشت در یا پشت خط تلفن را را عدم حضور والدین در منزل مطلع نکند و اطلاعات را به افراد ناشناس منتقل نکند.
- باید به او آموزش داد که هیچگاه در را روی کسی باز نکند و این آموزش‌ها را باید با لحنی در اختیار کودک قرار داد که او آنها را به عنوان یک مهارت ببیند و نه به شکل یک تهدید.
- کودک باید از این نکته آگاهی داشته باشد که والدین او هر دو کلید در را دارند و خود می توانند وارد منزل شوند و لزومی ندارد که او به آیفون جواب دهد.

تنها ماندن دو فرزند در خانه

در برخی موارد والدین بیش از یک فرزند دارند و آنها باید با هم در منزل تنها بمانند. البته اصول کلی در این موارد نیز مانند تنها ماندن کودک تنها در منزل است ولی با وجود بیش از یک کودک در خانه، تعامل بین آنها یک ضرورت است که والدین باید آن را به آنها آموزش دهند.
زمانی که والدین دو فرزند را در خانه تنها می‌گذارند، غالبا یکی از فرزندان بزرگتر از دیگری است. در این شرایط باید به کودک بزرگتر آموزش‌های مسوولیت‌پذیری داده شود. کودک بزرگتر باید بداند که وظیفه مواظبت از فرزند کوچکتر به عهده اوست. همچنین فرزند بزرگتر باید بداند که نباید فرزند کوچکتر را مهار کند و با تحکم با او برخورد کند. در عین حال وقتی دو فرزند با هم در خانه می‌مانند، باید نحوه ارتباط درست با یکدیگر به آنها آموزش داده شود. چگونگی صحبت کردن، تعامل، نحوه بازی و‌... باید به هردوی آنها آموزش داده شود تا زمانی که با هم در خانه تنها هستند، یکی احساس حقارت و دیگری احساس برتری نکند و این موضوع باعث بروز دعوا و درگیری میان آنها نشود.


تنهایی کودک در خانه نباید مانند حبس باشد

برخی از خانواده‌ها برای امنیت کودک و آسودگی خیال خود هنگا‌م ترک منزل درها را قفل می‌کنند. اگرچه والدین با این کار قصد تامین امنیت فرزند خود را دارند ولی پیش از انجام آن باید حتما آموزش‌ها و آگاهی‌های لازم ‌‌را به کودک بدهند.‌
والدین حتما باید این نکته به فرزند خود یادآوری کنند که‌ قفل کردن درها برای ایجاد امنیت برای خود اوست و نه به دلیل عدم اعتماد به فرزند. ‌والدین باید با جملات مثبت این باور را در ذهن کودک خود تقویت کنند تا او در ساعاتی که پشت درهای بسته در منزل است، احساس زندانی بودن نکند. ضمن اینکه والدین حتما باید یک کلید یدک را همراه با آموزش چگونگی استفاده از آن در اختیار فرزند خود قرار دهند تا در شرایط اضطراری مثل آتش‌سوزی یا زمین‌لرزه بتواند از منزل خارج شود. به خاطر داشته باشید کودکی که در منزل احساس زندانی بودن داشته باشد، حتما در پی آن حس ترس هم خواهد داشت.


تنهایی کودک در خانه و تلویزیون

خوشبختانه در سال‌های اخیر حضور تعداد زیادی از «عمو»ها و «خاله»‌ها در شبکه‌های مختلف تلویزیونی و تولید برنامه‌های ویژه کودکان باعث شده که کودکان از این نظر کمبود چندانی نداشته باشند. پخش این برنامه‌ها در ساعت‌های مشخص می‌تواند اوقات تنهایی کودکان را به خوبی پر کند. البته پخش این برنامه‌ها از سوی صدا و سیما باید دارای زمان‌بندی مناسب و علمی باشد. والدین نیز باید به فرزند خود کمک کنند تا زمان‌بندی این برنامه‌ها را به خاطر بسپارد و بتواند به شکل سلسله‌وار آنها را دنبال کند.
والدین می‌توانند زمان شروع برنامه را از محل کار خود از طریق تلفن به کودک اطلاع دهند. این کار علاوه بر اینکه باعث می‌شود کودک برنامه ویژه خود را ببیند، می‌تواند این حس را نیز در کودک تقویت کند که «پدر و مادر به فکر من هستند».


راهکارهایی برای کاهش حس تنهایی کودک

دوری پدر و مادر شاغل از فرزند یک امر جبری است که می‌تواند مشکلاتی را در درازمدت برای کودک به وجود آورد. اما راه‌هایی نیز هست که والدین می‌توانند آثار منفی این دوری اجباری را در ساعات حضور خود در منزل تا حدودی کم رنگ کنند.
1) اگر نحوه کار و شغل شما به صورتی است که می‌توانید در خلال کار به فرزند خود سر بزنید، حتما این کار را انجام دهید.
2) در صورتی که امکان حضور فیزیکی را در خلال کار ندارید، سعی کنید در ساعات معینی از طریق تلفن با فرزند خود تماس بگیرید و با او صحبت کنید.
3) سعی کنید بعد از ساعت کاری حتی‌الامکان خود را زودتر به منزل برسانید.
4) بعد از بازگشت از محل کار، زمان بیشتری را به در کنار فرزند بودن اختصاص دهید. حتی اگر می‌خواهید استراحت کنید این کار را با همراهی فرزند خود انجام دهید.
5) از روزهای تعطیل محل کار برای در کنار فرزند بودن استفاده کنند.
6) اگر برای کاری مثل خرید از منزل خارج می‌شوید، حتما فرزند خود را به همراه خود ببرید تا احساس تنهایی بیشتری را متحمل نشود.

منبع: سیمرغ