گزارش موسسه رند از روابط تهران-کابل

به گزارش ایران دیپلماتیک، موسسه مطالعاتی رند در این تحلیل ادعا کرد: با وجود همسو بودن منافع ایران و آمریکا در بعضی زمینه ها درافغانستان، روابط خصمانه بین واشنگتن و تهران مانع از همکاری آنها در افغانستان شده و ایران راه حمایت محدود از طالبان را با دو هدف دنبال میکند . اول برای برقراری تعادل قدرت آمریکا و همپیمانانش ، یعنی پاکستان و عربستان سعودی در منطقه، ودوم بازداشتن آمریکا از حمله به تاسیسات هسته ایش.


رند در ادامه نوشت: رفتار ایران در قبال افغانستان پایه در روابط فرهنگی و تاریخی دو کشور دارد. ایران ارتباط نزدیکی با گروههای تاجیک و هزاره دارد که به زبان دری یا فارسی سخن میگویند وهر دو گروه مخالف طالبان اند. هزاره ها که حدود ۱۰ تا ۲۰ در صد جمعیت افغانستان را تشکیل میدهند پیرو مذهب شیعه اند و رهبران آنها رابطه تنگاتنگی با مراکز مذهبی و روحانیون ایران دارند.




رند افزود: حمایت سیاسی و نظامی ایران از برخی از گروه های افغان ریشه در این روابطه نزدیک دارد و بر این اساس، ایران در دوران اشغال افغانستان به وسیله قوای شوروی کمک های بی دریغی را به فرماندهان تاجیک و مجاهدین ارزانی داشت. آکنون شمار زیادی از همان فرماندهان سابق هوادار ایران مشاغل مهمی را در دولت حامد کرزای از آن خود کرده اند. این تحلیل با نگاهی به محاسبات ژئوپولیتیکی ایران در افغانستان می افزاید: به رغم تضادعقیدتی یا ایدئولوژیکی بین ایران و طالبان ، تهران به نحوی عمل گرایانه و حساب شده از طالبان ضد شیعه برای حفظ منافع ملی خود حمایت میکند و این کار ریشه در دشمنی بین ایران و آمریکا دارد که میتواند در آینده به درگیری نظامی منجر شود.


رند در ادامه نوشت: ایران با یک تحلیل هزینه و فایده، یعنی هزینه حمایت از طالبان و فایده بازداشتن آمریکا از حمله به تاسیسات هسته ای اش، چنین سیاستی را برگزیده است و طالبان که ماهیتی ضد شیعه و ضد ایران دارد از دشمنی بین ایران و آمریکا سود میبرد.


این تحلیل در ادامه با اشاره به اینکه حضور آمریکا در افغانستان یکی از فاکتور های مهم در شکل گیری سیاست ایران در قبال افغانستان است ، تاکید می کند: ایران مخالف پیروزی کامل طالبان در افغانستان است واز طالبان به عنوان یک اهرم فشار بر آمریکا استفاده میکند و با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد و پیروی از سیاست فشار بر آمریکا در افغانستان شدت گرفته است.


این تحلیل در ادامه میگوید: نا آرامیها دراستان سیستان و بلوچستان عامل دیگری است که در شکل گیری سیاست ایران در قبال افغانستان تاثیرگذاشته است. فقدان حقوق سیاسی، اجتماعی واقتصادی برای بلوچهای سنی منجر به نا آرامیها و ظهور جند الله در این استان شده است که دراکتبر ۲۰۰۹ ، ۱۹ ماه پیش، در عملیاتی شماری از فرماندهان سپاه پاسداران را در شهر پیشین سیستان و بلو چستان ، نزدیک مرز پاکستان به قتل رساند. رند در ادامه نوشت: دولت ایران ، کشور های آمریکا ، بریتانیا، عربستان سعودی و پاکستان را به حمایت از جندالله متهم میکند و عبدالمالک ریگی ، رهبر جندالله ، که در فوریه ۲۰۱۰ ، ۱۵ ماه پیش دستگیر شد در یک اعتراف تلویزیونی گفت : آمریکا از جندالله حمایت کرده است . بر پایه این برداشت های ایران ، یکی از دلائل حمایت جمهوری اسلامی از طالبان کمک های آمریکا به جندالله است.

مقاله تحلیلی موسسه رند با پرداختن به دیگر عوامل شکل دهنده سیاست ایران در قبال افغانستان میافزاید : جدال دیرینه ایران بر سر آب رودخانه هیرمند و مبارزه با قاچاق مواد مخدر از افغانستان از دیگر مسائل بین ایران و افغانستان است.


در پایان ، نویسندگان این تحلیل تاکید می کنند: سیاست دوگانه و متنافرایران در قبال افغانستان ، حمایت از دولت حامد کرزای و کمک های محدود به طالبان، ادامه خواهد یافت و تهران سعی خواهد کرد با ادامه روابط نزدیک با کابل با دشمنی آمریکا علیه ایران مقابله کند و در صورت تشدید نا آرامیها در سیستان و بلوچستان یا بروز بحران بین کابل و تهران ، حمایت از طالبان بیشتر خواهد شد.