گوناگون

مطالب و نکات جالبی که علم روانشناسی آنها را تایید نمیکند!

پارسینه: دانستنی های زیادی وجود دارد که ممکن است همیشه از آنها استفاده کنیم و حتی در خیلی از مواقع به نفع خودمان آنها را به کار ببریم اما مراقب باشید که موارد زیر را به اسم روانشناسی در جایی مطرح نکنید.

دانستنی های زیادی وجود دارد که ممکن است همیشه از آنها استفاده کنیم و حتی در خیلی از مواقع به نفع خودمان آنها را به کار ببریم اما مراقب باشید که موارد زیر را به اسم روانشناسی در جایی مطرح نکنید.

«ببین روان شناسان می گویند که… .» احتمال دارد برای شما هم پیش آمده باشد که در زمان گپ وگفتی دوستانه، یکی از دوستان شما در رابطه با موضوعی، جمله ای را این طور شروع کند که «ببین روان شناسان می گویند که… .» چنین اظهارنظرهایی برای غالب روان شناسان یا افرادی که مطالعات گسترده روان شناسی دارند، حساسیت برانگیز است؛ چرا که متأسفانه برخی اوقات اظهارنظرهایی که به روان شناسان نسبت داده می شود نادرست است یا حداقل دارای افراط و تفریط هایی است که درستی آن ها را محل بحث قرار می دهد. گاهی اوقات این اظهارنظرها به صورت کلی نادرست هستند و هیچ نظریه یا پژوهش روان شناسی از آن ها حمایت نمی کند، اما گاهی اوقات جملهٔ بیان شده که به نمایندگی از تمامی دیدگاه های روان شناسی بیان می شود، در واقع خود یکی از موضوعات محل بحث در روان شناسی است و دیدگاه های متفاوت یا حتی متضادی در بارهٔ آن وجود دارد. قصد داریم برخی از این جملات آشنا را با شما مرور کنیم تا دیدی دقیق تر در رابطه با روان شناسی برای شما ترسیم کنیم.

«ببین روان شناسان می گویند، اگر می خواهی حال خوبی داشته باشی، باید گذشته خودت را خوب بشناسی و یک کنکاش درست وحسابی در دوره کودکی خودت داشته باشی!»

این جمله و جملاتی از این دست برای بیان اهمیت بسیارزیاد دوران کودکی و گذشتهٔ ما بیان می شوند. هر چند این حرف تا حدی درست است و از نکاتی است که برخی روان شناسان تاکید زیادی بر آن دارند، اما از سوی دیگر، دیدگاه برخی روان شناسان را به درستی بیان نمی کند. در واقع می توان گفت که همهٔ روان شناسان چنین دیدگاهی ندارند؛ به عنوان مثال، برخی روان شناسان معتقدند شما برای داشتن حالی خوب، لازم نیست خیلی در گذشته خود کنکاش کنید؛ بلکه لازم است در «زمان حال» و در «همین جا» زندگی کنید و اصلاً بازگشت مکرر به گذشته ممکن است، خود یکی از دلایل ناراحتی های ما باشد. البته این روان شناسان اهمیت آنچه ما تا به امروز تجربه کرده ایم را انکار نمی کنند، بلکه تاکید آن ها بر این است که لازم نیست زمان و انرژی زیادی برای بررسی گذشته خود صرف کنیم تا بتوانیم خوب زندگی کنیم. گاهی تنها لازم است یاد بگیریم در زمان حال و در همین موقعیتی که داریم زندگی کنیم. این گروه از روان شناسان روش های ویژه خود را برای ترغیب ما به زندگی در اکنون و همین جا دارند.

«ببین روان شناسان می گویند باید همهٔ احساسات خودت را بیرون بریزی و خواسته های خودت را فاقد هیچ سانسوری بیان کنی تا بتوانی خوب زندگی کنی.»

بیان احساسات یا خواسته ها فاقد هیچ محدودیتی از جمله موضوعاتی است که توصیه به انجام آن به روان شناسی نسبت داده می شود؛ اما واقعیت این است که چنین توصیه ای را از هیچ روان شناس منصفی نخواهید شنید. در واقع در روان شناسی بیان خواسته ها و احساسات فاقد توجه به شرایط، از جمله ویژگی های کودکان، آن هم در محدوده سنی زیر سه یا چهارسال در نظر گرفته می شود. انتظار از افراد بالغ این است که احساسات و خواسته های خود را با توجه به شرایط خودشان بیان کنند و اگر شرایط ایجاب کرد، اصلاً آن ها را بیان نکنند. در واقع می توان گفت که این جمله که بُعدی افراطی دارد، در نقطه مقابل دیدگاهی است که از افراد انتظار دارد تا به بهانه های مختلف، هیچ کدام از خواسته ها یا احساسات خود را بیان نکنند. توجه داشته باشید که همان قدر که بیان نکردن خواسته ها یا احساسات دارای عوارض است و ممکن است باعث آسیب به خود ما و البته تخریب روابط ما با دیگران شود، بیان آن ها فاقد درنظرگرفتن شرایط نیز ممکن است، موقعیتی مشابه را برای ما رقم بزند.

«ببین روان شناسان می گویند، همهٔ ما یک کودک درون داریم.»

به احتمال زیاد شما نیز اصطلاح کودک درون را شنیده اید، اصطلاحی که محبوبیت خاصی در کارهای سینمایی و تلویزیونی هم دارد و به همین دلیل نیز غالب افراد با این مفهوم تا حدی آشنا هستند. از طرفی بسیاریافراد احساس می کنند چنین مفهومی دربارهٔ آن ها صدق می کند و در نتیجه آن را به راحتی به عنوان واقعیتی انکارناپذیر در نظر می گیرند؛ اما آیا این مفهوم این قدر که ادعا می شود موافق نظر تمامی روان شناسان است؟

مفهوم کودکِ درون برخاسته از دیدگاه اریک برن است. اریک برن معتقد است افراد دارای سه بخش کودک، بالغ و عاقل هستند که تعامل این سه بخش با همدیگر در شکل گیری رفتارهای ما تاثیرگذار است. این مفاهیم و به ویژه مفهوم کودک درون که از دیدگاه او وام گرفته شده است، از محبوبیت خاصی بین مردم برخوردار است؛ اما بد نیست بدانید در واقع در بین روان شناسان این قدر محبوبیت یا به عبارت بهتر مقبولیت ندارد. شاید بخش هایی از دیدگاه برن توسط برخی روان شناسان پذیرفته شده باشد، اما باید در نظر داشته باشید که همهٔ روانشناسان چنین دیدگاهی را قبول ندارند و البته اولین انتقاد آن ها به این موضوع، عدم اثبات آن در طی آزمون ها و فرایندهای علمی است. با توجه به این موضوع اگر شما زمانی احساس کردید که چندان این مفهوم را قبول ندارید، می توانید با خیال راحت اما به شکلی منصفانه به آن انتقاداتی را وارد سازید و مطمئن باشید که دیدگاه شما تقابلی با دیدگاه روان شناسی علمی ندارد و در میان روان شناسان نیز گروهی هستند که با شما هم نظر باشند.

«ببین روان شناسان می گویند ما باید خودخواه باشیم.»

این اشتباهی است که بسیاری از افراد، بعد از مطالعهٔ برخی کتاب های روان شناسی مرتکب آن می شوند. اینکه در روان شناسی تأکید می شود افراد برای خود ارزش قائل باشند، به نیازها و خواسته های خود اهمیت بدهند و احساسات خود را به رسمیت بشناسند، باعث شده است عده ای از افراد تصور کنند روان شناسی خودخواه بودن را تجویز می کند. البته، اگر بخواهیم واقع بین باشیم، در برخی متون روان شناسی به نظر می رسد چنین دیدگاهی به صورت غیرمستقیم یا حتی مستقیم القا می شود. اما توجه داشته باشید در مقابل آن در بسیاری از متون روانشناسی افراد تشویق می شوند به نیازها، احساسات و خواسته های اطرافیان خود توجه دارا باشند و برای آن ها ارزش قائل شوند.

به عنوان مثال فرانکل، از روان شناسان معناگرای نیمهٔ دوم قرن بیستم، تمرکز صرف بر خود را به نوعی نقص تلقی می کند. فرانکل افراد را تشویق می کند معنایی بیرون از وجود خود برای زندگی شان پیدا کنند.
در متون جدیدتر روان شناسی نیز چنین مفاهیمی دیده می شود؛ به عنوان مثال سلیگمن در کتاب «خوش بینی آموخته شده»، یکی از عوامل مؤثر در ایجاد افسردگی را «غرور جمع» می داند. سلیگمن در کتاب خود اشاره می کند برای داشتن زندگی بهتر و البته ابتلای کم تر به افسردگی باید از خودخواهی خود کم کنیم.

شاید دیدگاه واقع بینانه تر چنین چیزی باشد که روان شناسان توصیه می کنند: «ما به خود اهمیت بدهیم، اما نه به قیمت نادیده گرفتن اطرافیانمان.»

«ببین روان شناسان می گویند، اگر در سن کم با بچه کار کنی، می توانی بهرهٔ هوشی او را حسابی افزایش بدهی.»

اختلاف نظر روان شناسان دربارهٔ افزایش بهرهٔ هوشی یکی از بحث های قدیمی این رشته است.

بین روان شناسان از قدیم دو دیدگاه وجود داشته است، گروهی معتقد بودند هوش پدیده ای ذاتی است که احتمال افزایش یا کاهش آن موجود نیست؛ اما در مقابل گروهی معتقد بودند هوش به شدت تحت تاثیر یادگیری است و شرایط محیطی ممکن است باعث افزایش یا کاهش بهرهٔ هوشی در حد زیادی شود. این روزها دیدگاه غالب روان شناسان دیدگاهی است بین این دو.

یعنی آن ها معتقدند محدودهٔ بهرهٔ هوشی توسط ژنتیک مشخص می شود؛ اما شرایط محیطی می تواند تعیین کند فرد در کجای این محدوده قرار بگیرد. در واقع محیط تا حدی در افزایش یا کاهش بهرهٔ هوشی دخالت دارد، اما این مسئله در محدودهٔ تعیین شده توسط ژنتیک اتفاق می افتد.

«ببین روان شناسان می گویند اگر هر روز صبح که از خواب بیدار می شوی جلو آیینه به خودت جملات مثبت بگویی حالت بهتر می شود.»

جملاتی از این دست که «بازگویی جملات مثبت باعث بهبود خُلق ما می شود» یا «نصب جملات مثبت روی در یخچال، کمد و آیینه به ما کمک می کند حال بهتری داشته باشیم»، توسط عده ای جزء اصول پذیرفته شده روان شناسی در نظر گرفته می شود؛ اما آیا واقعاً روان شناسی علمی نیز چنین دیدگاهی دارد؟

گاهی اوقات برخی افراد استفاده از چنین روش هایی را توصیهٔ روان شناسی مثبت گرا معرفی می کنند. بهتر است بدانید روان شناسی مثبت گرا به عنوان شاخه ای از روان شناسی علمی، روی چنین روش هایی نه تنها تأکید ندارد که در رابطه با کارآمدی آن ها در طولانی مدت نیز تردید دارد.

به طور کلی می توان گفت کارایی روش هایی از این دست بر مبنای تلقین است. فرد موضوعی را به دفعات زیاد به خود تلقین می کند و به این ترتیب آرام آرام تغییراتی را در خود احساس می کند. روان شناسی علمی نیز از گذشته نقش تلقین را نادیده نگرفته و معتقد است با تلقین، آن هم در دفعات زیاد، می توان تغییراتی را ایجاد کرد.

اما دربارهٔ ثبات این تغییرات بحث های زیادی وجود داشته و دارد. این روزها روان شناسان معتقدند روش های بهتر و کارآمدتری برای بهبود خُلق وجود دارد که بهتر است افراد از آن ها استفاده کنند.

«ببین روان شناسان می گویند، زن و شوهرها می توانند طوری تغییر کنند که دیگر دعوا و اختلافی بین آن ها پیش نیاید.»

افسانهٔ داشتن زندگی مشترک آرام، عاشقانه و فاقد اختلاف و دعوا یکی از آرزوهای دیرینهٔ انسان ها بوده است؛ البته در گذشته به نظر می رسد واقع بینی در این زمینه بیشتر بوده است و مثلاً «نظامی گنجوی» نیز به درستی متوجه شده بود که اگر قرار باشد لیلی و مجنون زیر یک سقف بروند، بعد از مدتی متوجه می شوند دربارهٔ برخی موضوعات آبشان توی یک جوی نمی رود! اما آیا واقعاً روان شناسی معتقد است می تواند کاری کند که اختلافات و دعوا بین زن و شوهرها به صفر برسد؟

واقعیت این است که هیچ روان شناس مجربی در مشاوره با زوج ها چنین هدفی را برای خود تعریف نمی کند و از آن مهم تر هیچ روان شناسی راهی را بلد نیست که بتواند میزان اختلافات را به صفر برساند.

هدف واقع بینانه تر برای غالب روان شناسان یاددادن روش هایی برای مدیریت اختلافات به همسران است، روش هایی که همسران با کمک آن ها بتوانند در زمان اختلاف فاقد آسیب زدن به خود یا همدیگر، مسائل را مطرح و در کوتاه ترین زمان مشکلات پیش آمده را حل کنند.

اما اگر شما هنوز به دنبال راهی برای ازبین بردن اختلافات به صورت کلی هستید، شاید بهترین راه همان راهی باشد که نظامی، چندصدسال پیش، جلو پای لیلی و مجنون گذاشت: اینکه هیچ وقت زندگی مشترک خود را آغاز نکنید!

منبع : alamto.com

ارسال نظر

نمای روز

داغ

صفحه خبر - وب گردی

آخرین اخبار

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان
    تمامی اخبار این باکس توسط پلتفرم پلیکان به صورت خودکار در این سایت قرار گرفته و سایت پارسینه هیچگونه مسئولیتی در خصوص محتوای آن به عهده ندارد