سرمایه‌گذار داخلی حمایت نمی‌خواهد، مانع‌تراشی نکنند! | ضرر روزانه به‌خاطر بی‌توجهی اداری

در شرایطی که توسعه صادرات غیرنفتی یکی از محورهای کلیدی اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود، فعالان اقتصادی همچنان از بروکراسی سنگین و فرآیندهای فرسایشی در دستگاه‌های اجرایی گلایه دارند. دکتر مشهدی، مدیر بازرگانی و اجرایی هلدینگ بین‌المللی وهاب، یکی از همین فعالان بخش خصوصی است که در گفت‌وگو با خبرنگار شمانیوز با صراحت از «سد گمرک» در مسیر صادرات سخن می‌گوید. او معتقد است اگرچه هلدینگ وهاب به همراه شرکای تجاری خود موفق شده با دانش فنی روز و ارتباطات بین‌المللی، فناوری فرآوری سرباره فولاد را در کشور بومی کند، اما نبود درک کارشناسی در دستگاه‌های اجرایی باعث شده ایران از یک فرصت ارزآوری بزرگ از کالایی که بعنوان ضایعات سالهاست که شناخته می شود، بازبماند.

این گفت‌وگو تصویری روشن از شکاف میان توان تولید و موانع اداری در مسیر صادرات را ارائه می‌دهد که در ادامه می‌خوانیم:

از ضایعات فولاد تا ثروت ملی؛ صنعتی که در ایران جدی گرفته نشد

دکتر مشهدی، مدیر بازرگانی و اجرایی هلدینگ بین‌المللی وهاب، در ابتدای این گفت‌وگو با اشاره به فعالیت‌های تخصصی این مجموعه گفت: هلدینگ وهاب یک هلدینگ بین‌المللی است که در ایران به‌صورت اختصاصی همراه با شرکای تجاری خود از جمله نقش آفرینان صنعت بازیافت، در زمینه فرآوری و صادرات سرباره‌های فولاد و آهن فعالیت می‌کند. در واقع، ما تنها مجموعه‌ای هستیم که به‌طور کامل بر چرخه بازیافت و تبدیل سرباره به محصولات صنعتی و کشاورزی مسلط هستیم.

وی تصریح کرد: سرباره فولاد در ایران به‌عنوان ضایعات صنعتی شناخته می‌شود، در حالی‌که در کشورهای پیشرفته از آن در زیرساخت‌های عمرانی، ساخت جاده‌ها، صنعت سیمان، پروژه‌های ریلی، بنادر و حتی در حوزه کشاورزی استفاده می‌شود. متأسفانه هنوز در کشور ما نه در وزارت کشاورزی و نه در حوزه راه‌سازی، هیچ دیدگاه روشنی نسبت به این ظرفیت بزرگ وجود ندارد.

به گفته مشهدی، در حال حاضر تنها سه کشور آمریکا، انگلستان و ایران در سطح جهان توانسته اند به فناوری کامل تولید و فرآوری سرباره در حوزه کشاورزی دست پیدا کنند، اما در ایران، این فناوری به‌رغم وجود دانش فنی و توان تولید، در حاشیه قرار گرفته است.

سرباره؛ ناجی خاک‌های قهوه‌ای و اسیدی ایران

 مدیر اجرایی هلدینگ وهاب، با اشاره به کاربردهای کشاورزی سرباره ، گفت: یکی از ویژگی‌های مهم این ماده، اصلاح خاک‌های اسیدی و قهوه‌ای است. خاک‌هایی که در بسیاری از دشت‌های ایران به‌دلیل اسیدی بودن، قابلیت کشت ندارند، اما با استفاده از فرآورده‌های سرباره، می‌توان آن‌ها را حاصلخیز کرد. این ماده تعادل pH خاک را برمی‌گرداند و در مدت کوتاهی زمین را آماده کشت می‌کند.

وی افزود: در حال حاضر ما این مواد را خردایش کرده و برای کشورهای صنعتی و حوزه خلیج فارس ارسال می‌کنیم. یعنی چیزی که در ایران به‌عنوان ضایعات شناخته می‌شود، در خارج از کشور به‌عنوان بخشی از زیرسازی و سازگار با محیط‌زیست مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که ایران می‌تواند بزرگ‌ترین بهره‌بردار این فناوری باشد.

گمرک ایران مانع صادرات است؛ سه ماه انتظار برای یک پاسخ ساده

اما بخش مهم و انتقادی سخنان دکتر مشهدی به موانع اداری در مسیر صادرات بازمی‌گردد. او با انتقاد از عملکرد گمرک ایران گفت: در پروژه صادرات سرباره از بندر بوشهر که از آبان سال گذشته آغاز شده، با وجود کاستی ها و برخی کم لطفی ها، همکاری تقریبا مناسبی از سوی اداره کل بندر بوشهر و شرکت خدمات بندری سینا صورت پذیرفته و تمامی زیرساخت‌ها آماده است. با این حال، سه ماه است که برای دریافت ارزش‌گذاری رسمی از گمرک ایران منتظریم. در این مدت، نامه رسمی اداره کل گمرک بوشهر به تهران ارسال شده اما هیچ پاسخی داده نشده است. در نتیجه، ما با وجود پرداخت هزینه محوطه، انبارداری و حمل‌ونقل، امکان بارگیری و خروج کالا را نداریم.

وی افزود: متأسفانه کارشناسانی که برای ارزش‌گذاری کالا در گمرک تعیین می‌شوند، هیچ آشنایی با ماهیت فنی محصول ندارند و در نتیجه کالا را با موارد مشابه و غیرمرتبط مقایسه می‌کنند. همین ناآگاهی باعث توقف صادرات و ضرر مستقیم روزانه برای مجموعه ما شده است. در حالی‌که در تمام دنیا از صادرکننده حمایت می‌کنند، در ایران صادرکننده باید برای ساده‌ترین فرآیندها ماه‌ها دوندگی کند.

دکتر مشهدی با اشاره به حجم بالای اشتغال ایجادشده در این پروژه افزود: در صورت استارت پروژه حدود 400 تا 500 نفر در زنجیره صادرات ما مشغول به کار خواهند شئ. تأخیر در تصمیم‌گیری یک اداره، عملاً کار صدها نفر را معطل کرده و سرمایه‌گذار را دلسرد می‌کند. این در حالی است که هیچ‌گونه تسهیلات دولتی از ما حمایت نمی‌کند و تمام هزینه‌ها از منابع داخلی مجموعه پرداخت می‌شود.

تحریم مشکل ما نیست؛ بروکراسی داخلی بدتر از تحریم است

مدیر بازرگانی هلدینگ وهاب در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر تحریم‌ها بر فعالیت این مجموعه گفت: تحریم‌ها بدون تردید برای همه فعالان اقتصادی دردسرساز بوده، اما ما به‌دلیل ماهیت بین‌المللی‌مان، توانسته‌ایم مسیر صادرات را باز نگه داریم. در واقع، تحریم مشکل اصلی ما نیست؛ مشکل اصلی، بروکراسی داخلی و فرایندهای اداری است که سرمایه‌گذار را از کار خسته می‌کند.

وی ادامه داد: اگر دولت می‌خواهد از تولید و صادرات حمایت کند، نیازی به پرداخت تسهیلات یا امتیاز خاصی نیست. فقط کافی است مانع‌تراشی نکند. ما از دولت انتظار وام یا یارانه نداریم، تنها خواسته‌مان اجرای قانون است. وقتی قانون درست اجرا شود، سرمایه‌گذار خودش کار را پیش می‌برد.

انتظار معجزه نداریم، فقط پایبند به قانون باشند

مشهدی، در پایان با لحنی انتقادی اما سازنده، گفت: ما از مسئولان انتظار معجزه نداریم، فقط می‌خواهیم به قانون پایبند باشند. اگر کار را از مسیر قانونی جلو ببرند، نیازی به هیچ حمایت فوق‌العاده‌ای نیست. متأسفانه بسیاری از مدیران دلسوز هستند اما در عمل سیستم کند و غیرپاسخگو مانع پیشرفت می‌شود. اگر قرار است صادرات غیرنفتی و ارزآوری برای کشور تقویت شود، باید این روندهای فرسایشی متوقف شود.

وی تأکید کرد: در همه دنیا صادرکننده را تشویق می‌کنند، اما در ایران صادرکننده باید برای دریافت یک مجوز ساده ماه‌ها در صف بماند. این وضعیت اگر اصلاح نشود، هیچ انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در کشور باقی نخواهد ماند.

لازم به ذکر است؛ هلدینگ بین‌المللی وهاب امروز نه‌تنها پیشگام در فرآوری سرباره فولاد است، بلکه نمادی از توان فنی و مدیریت ایرانی در عرصه بین‌المللی به‌شمار می‌آید. با این حال، همان‌طور که دکتر مشهدی تصریح کرد، اگر ساختارهای اداری کشور به جای مانع‌تراشی، نقش تسهیل‌گر ایفا نکنند، حتی پیشرفته‌ترین فناوری‌ها هم به سد بروکراسی خواهند خورد.